جنگ‌های هوایی جزو یکی کشنده‌ترین میدان‌های نبرد به شمار می‌روند و در این بین، جنگندهها نیز نقش مهم و موثری در این جنگ‌ها دارند. از سرعت سرسام‌آور گرفته تا سیستم‌های هدف‌گیری پیشرفته و قدرت آتش گسترده، همه امکانات لازم در این پرنده‌های جنگی جمع شده است. برخی از این جنگندهها حتی توانایی معلق ماندن در هوا یا برخاست و فرود عمودی را نیز دارند که ظاهر آن‌ها را ترسناک‌تر از قبل می‌کند. بیشتر مردم، فارغ از اینکه به جنگندهها علاقه دارند یا اینکه صرفاً آن‌ها را در یک نمایشگاه، موزه یا فیلم دیده‌اند، به‌خوبی می‌دانند که این هواپیماهای جنگی موشک‌های خود را به سمت جلو شلیک می‌کنند.
ایده‌ی شلیک موشک به سمت عقب شاید در نگاه اول چندان عجیب به نظر نرسد؛ اما وقتی پای فیزیک حرکت در این هواپیماها به میان می‌آید، ماجرا کمی روشن و واضح می‌شود. بیشتر جنگندهها با سرعت بسیار بالا حرکت می‌کنند؛ بنابراین اگر قرار باشد موشکی از پشت این هواپیما شلیک شود، باید ابتدا بر سرعت روبه‌جلوی هواپیما غلبه کند تا بتواند پایدار شده و به سمت هدف خودش حرکت نماید. این فرایند زمان و انرژی زیادی تلف می‌کند و احتمال اصابت موفق موشک به هدف را کاهش می‌دهد.
بیشتر جنگنده‌های مدرن با سرعتی حدود ۹۶۰ کیلومتر بر ساعت پرواز می‌کنند
جنگندهها، یکی از حیاتی‌ترین ابزارهای پرنده در زرادخانه‌های نظامی امروز به شمار می‌روند. اگرچه همه کشورها هواپیمای پیشرفته و پنهان‌کاری مثل F-35 Lightning II را در اختیار ندارند، اما بسیاری از آن‌ها دست‌کم صاحب چند جنگنده در نیروی هوایی خود هستند. این هواپیماها معمولاً از طیف گسترده و مختلفی از سلاح‌ها مانند موشک‌های هوا‌به‌هوا و هوا‌به‌زمین برخوردارند. ترکیب این سلاح‌ها با سرعت، پنهان‌کاری و دقت بالا باعث شده که این پرنده‌ها تا این اندازه مرگبار باشند. با این حال بیشتر سلاح‌های آن‌ها، به‌ویژه موشک‌ها، رو به جلو شلیک می‌شوند.
در شرایط عادی، بیشتر جنگندهها با سرعتی کمتر از سرعت صوت پرواز می‌کنند؛ یعنی حدود ۹۶۰ کیلومتر در ساعت. برخی از آن‌ها، مثل F-22 Raptor، که نیروی دریایی آمریکا از آن استفاده نمی‌کند، می‌توانند بدون نیاز به پس‌سوز با سرعتی در حدود ۱.۸۲ ماخ پرواز نمایند. حالا تصور کنید چنین هواپیمایی بخواهد موشکی به سمت عقب شلیک کند؛ این موشک ابتدا باید سرعتش را از حدود ۱.۸۲ ماخ در ساعت به صفر برساند، بعد تازه شروع به حرکت و شتاب‌گیری در مسیر مخالف نماید تا به هدف خود برسد.
این فرایند نه‌تنها زمان‌بر است، بلکه سوخت و انرژی بیشتری هم مصرف می‌کند و در مقایسه با موشکی که رو به جلو شلیک می‌شود، کارایی کمتری دارد. علاوه بر این‌ها، شکل آیرودینامیکی بدنه‌ی جنگنده هم تأثیر زیادی در محل نصب و نحوه‌ی شلیک موشک‌ها می‌گذارد.
آیرودینامیک جنگندهها نقش بسیار مهمی در محل قرارگیری موشک‌ها دارد
در صورتی که تصمیم بر حرکت موشک به سمت عقب جنگنده باشد، طراحان باید آیرودینامیک جت را برای نصب این مدل از موشک‌ها در نظر بگیرند. هر کدام از اجزای ظاهری جنگندهها با دقت بسیار بالایی طراحی شده‌اند تا کمترین مقاومت هوا را داشته و نیروی درگ (drag) را کاهش دهد. موشک‌هایی که قرار است پس از شلیک رو به عقب جنگنده حرکت کنند، در زمان پرتاب، جریان هوا را مختل کرده و باعث کاهش عملکرد کلی هواپیما می‌شوند.
علت مهم دیگری که از این مدل موشک‌ها بر روی جنگنده استفاده نمی‌کنند، مربوط به پیشرفت‌های تکنولوژیک در نبردهای هوایی می‌شود. درگیری‌های هوایی امروزه کاملاً متفاوت از چند دهه پیش است. جنگنده‌هایی مانند اف-۳۵ با سیستم‌های پیشرفته هدف‌گیری و تسلیحات خود عملاً نیاز به نبردهای نزدیک را از بین برده‌اند و می‌توانند هواپیماهای دشمن را از کیلومترها دورتر منهدم کنند. در شرایطی که نبرد از فاصله نزدیک رخ می‌دهد، موشک‌های چندجهتی (all-aspect missiles) قادر هستند تا هدف را حتی اگر پشت هواپیما باشد، شناسایی و تعقیب نمایند.
بدون نظر