۱۰ گل برتر تاریخ فوتبال بر اساس اهمیت، زمان و چگونگی به ثمر رسیدن [رتبه‌بندی ۲۰۲۵]

برخی گل‌ها ارزشی بیشتر از هزاران کلمه دارند. این گل‌ها زمان را متوقف، تاریخ را بازنویسی و نسل‌هایی از تماشاگران را شیفته خود می‌کنند. چه یک گل در لحظات پایانی بازی باشد در زیر فشار خردکننده‌ی تماشاگران و شکست، چه شاهکاری انفرادی که مدافعان را مثل سیاهی لشکر جلوه می‌دهد، یا ضربه‌ای که قوانین فیزیک را به چالش می‌کشد و میراثی ابدی را خلق می‌کند؛ بهترین گل‌های تاریخ فوتبال تنها ورود توپ به داخل دروازه نیستند؛ بلکه به‌خاطر چگونگی، زمان، و چرایی اهمیت‌شان، تماشاگران را به وجد آورده و ماندگار شده‌اند.

در این مقاله، به سراغ به‌یادماندنی‌ترین گل‌های تاریخ فوتبال می‌رویم؛ گل‌هایی که بر اساس تکنیک، موقعیت، فشار لحظه و جادوی ناب‌شان انتخاب شده‌اند. طبیعی‌ست که جام جهانی، لیگ قهرمانان اروپا و جذاب‌ترین لیگ‌های داخلی اروپا در مرکز توجه قرار بگیرند، درست مثل اسطوره‌هایی نظیر دیگو مارادونا، لیونل مسی و زین‌الدین زیدان؛ نام‌هایی که نامشان برای همیشه در حماسی‌ترین لحظات تاریخ فوتبال حک شده‌ است.

۱۰ – لیونل مسی مقابل اتلتیک بیلبائو

فینال کوپا دل‌ری، ۲۰۱۵

تماشای لیونل مسی که از نگاه بسیاری بهترین فوتبالیست تاریخ است، در حالی‌که عقب می‌آید تا توپ بگیرد، سپس با چرخش‌ها و تغییر جهت‌هایش از مدافعان عبور کرده و در نهایت با خونسردی توپ را وارد دروازه می‌کند، آن‌قدر آشنا و تکراری‌ست که انگار یک روال روزمره است. آن‌قدر که در این مقاله، دو گل از او را انتخاب کرده‎ایم.

در فینال کوپا دل‌ری سال ۲۰۱۵، او سه بازیکن اتلتیک بیلبائو را به تماشاگر تبدیل کرد، طوری فریبشان داد که فق سایه‌اش را دنبال کرده و در هوا تکل می‌زدند. چند ثانیه بعد، او شوتی بی‌نقص را از کنار دست دروازه‌بان درمانده بیلبائو وارد دروازه کرد؛ گلی که بیشتر به یک امضا شباهت داشت تا یک بیانیه؛ امضای ستاره‌ای که بار دیگر ثابت کرد چقدر خارق‌العاده است.

۹ – ژرژ وه‌آ مقابل ورونا

سری‌آ، ۱۹۹۶

«یه لحظه خوش شانسی توی میانه زمین… بعدشم شماره ۵ مثل گاوباز از جلوی پادشاه کنار می‌کشه»؛ این توصیف گزارشگر از گل انفرادی و خیره‌کننده ژرژ وه‌آ مقابل ورونا در بازی سری‌آ سال ۱۹۹۶ بود.

در ۸ سپتامبر ۱۹۹۶، وقتی میلان با نتیجه ۱–۲ از حریف عقب بود، ضربه کرنر ورونا مستقیماً جلوی پای وه‌آ درون محوطه جریمه خودشان افتاد. با آرامش و اعتمادبه‌نفس، این مهاجم دوست داشتنی توپ را برداشت و شروع به دویدن کرد؛ یک حمله ۹۰ متری از یک سمت زمین به سمت دیگر، در حالی‌که مدافعان مات و مبهوت به شکل بی‌حاصلی تکل زده و سعی در متوقف کردنش داشتند.

در میانه زمین، با وجود حمله همزمان دو بازیکن حریف، با یک چرخش خود را آزاد کرده و به سمت یک‌سوم پایانی زمین شتاب گرفت. تماشاگران میلان نفس‌هایشان را در سینه حبس کرده بودند که وه‌آ با پای راست شوتی سهمگین به گوشه دور دروازه حریف نواخت، جایی که دروازه‌بان تنها نظاره‌گر قدرت و استقامت ژرژ وه‌آ بود؛ بازیکنی که ظاهراً تمام بنزینش را در راه رسیدن به محوطه جریمه ورونا مصرف کرده بود!

۸ – زلاتان ابراهیموویچ مقابل انگلیس

بازی دوستانه ملی، ۲۰۱۲

در یک بازی دوستانه عجیب بین‌المللی که شاهد اولین بازی بازیکنانی چون استیون کالکر، رایان شاکراس، کارل جنکینسون و حتی ویلفرد زاها- بازیکنی که بعدها تیم ملی ساحل عاج را انتخاب کرد- برای انگلیس بود؛ این زلاتان سوئدی بود که تمام توجهات را به خود معطوف کرد. ابراهیموویچ پیش از آنکه نمایش شاهکارش را با گلی فرازمینی‌اش تکمیل کند، یک هت‌تریک به ثبت رسانده بود.

یک توپ بلند به سمت زمین انگلیس باعث شد جو هارت، دروازه‌بان این تیم، از محوطه بیرون بیاید تا توپ را دفع کند. اما فقط توانست یک ضربه سر ضعیف بزند که از بالای سر ابراهیموویچ رد شد. اما این برای زلاتان مشکلی نبود زیرا او بدنش را تنظیم کرد و از فاصله بیش از ۲۰ متری، یک ضربه قیچی آکروباتیک زد که با وجود تلاش ناامیدانه شاکراس، وارد دروازه شد؛ در مقابل چشمان تماشاگرانی که بیشتر از آنکه فریاد بزنند، شوکه شده بودند.

۷ – کارلوس آلبرتو مقابل ایتالیا

فینال جام جهانی، ۱۹۷۰

گل کارلوس آلبرتو در فینال جام جهانی ۱۹۷۰، اغلب به‌عنوان نمونه‌ای بی‌نقص از جوگو بونیتو (فوتبال زیبا) توصیف می‌شود. این حرکت از نیمه زمین برزیل آغاز شد و در مجموع هشت بازیکن و نه پاس را شامل شد؛ پاس‌هایی که کنترل، هوشمندی و هماهنگی کامل تیم برزیل را به نمایش گذاشتند. هر پاس، انتظار و ریتم را بالا برد، تا اینکه در نهایت پله توپ را با آرامش برای آلبرتو کاشت، و او با ضربه‌ای دقیق، توپ را با اولین لمس به گوشه پایین دروازه ایتالیا فرستاد.

این گل نتیجه صبر، مهارت و درک تیمی بود؛ ویژگی‌هایی که فوتبال برزیل را به یکی از نمادهای جهانی بدل کرده‌اند. فراتر از یک گل، این لحظه تجسمی از سبک بازی روان، آزاد و نمایشی آمریکای جنوبی بود؛ گلی که حتی بعد از چندین دهه، هنوز به‌عنوان یکی از بهترین گل‌های تیمی تاریخ فوتبال باقی مانده است؛ درست مانند خود برزیل که پرافتخارترین تیم تاریخ جام جهانی است.

۶ – لیونل مسی مقابل ختافه

نیمه‌نهایی کوپا دل‌ری، ۲۰۰۷

در آوریل ۲۰۰۷، در ورزشگاه نیوکمپ و در مرحله نیمه‌نهایی کوپا دل‌ری، لیونل مسی ۱۹ ساله توپ را درست داخل نیمه زمین خودش گرفت. در حرکتی نفس‌گیر که طی آن در کمتر از ۱۲ ثانیه مسافت ۵۵ متری را پیمود، با کنترلی بی‌نقص و سرعتی خیره‌کننده، لئو از پنج بازیکن ختافه عبور کرد: پاردس، ناچو، آلکسیس، بلنگر و دروازه‌بان لوئیس گارسیا و در نهایت از زاویه‌ای تنگ توپ را به گل تبدیل کرد.

این گل فوراً با گل معروف مارادونا در جام جهانی ۱۹۸۶، یعنی «گل قرن»، مقایسه شد و حتی خود مارادونا نیز به تحسین این اعجاز پرداخت. این گل جادویی، مسی را از یک استعداد نوظهور به نماد جهانی فوتبال بدل کرد. دکو آن را «بهترین گلی که در عمرم دیده‌ام» توصیف کرد و هواداران فوتبال در سراسر جهان از جسارت و هنرنمایی ناب یک نوجوان آرژانتینی که بعدها برای نزدیک به دو دهه سلطان بلامنازع دنیای فوتبال شد، حیرت‌زده شدند.

۵ – زین‌الدین زیدان مقابل بایرلورکوزن

فینال لیگ قهرمانان اروپا، ۲۰۰۲

وقتی از بزرگ‌ترین ستاره‌های بازی‌های بزرگ فوتبال صحبت می‌شود، حضور زین‌الدین زیدان در آن بحث کاملاً طبیعی است. یکی از به‌یادماندنی‌ترین لحظات تاریخ فوتبال با اسم زیدان گره خورده، و گل خارق‌العاده‌اش مقابل بایرلورکوزن در فینال لیگ قهرمانان اروپا ۲۰۰۲، با هر بار بازبینی نفس‌گیرتر می‌شود؛ گلی که با موسیقی «نسون دورما» از پوچینی، شکوهی تمام‌عیار پیدا می‌کند.

این گل چیزی نزدیک به رقص باله روی چمن فوتبال بود، و همچنان تعجب می‌کنیم که زیدان چطور پس از ضربه‌ای با آن کشیدگی بدن و چرخش لگن، توانست راه برود! کسی نمی‌دانست که این گل، تنها یکی از لحظات افسانه‌ای او در شب‌های اروپایی خواهد بود؛ بازیکنی که بعدها به‌عنوان مربی هم قهرمانی در این تورنمنت را تجربه کرد؛ کاری که فقط تعداد انگشت‌شماری موفق به انجامش شده‌اند.

۴ – گرت بیل مقابل لیورپول

فینال لیگ قهرمانان اروپا، ۲۰۱۸

با اینکه رابطه گرت بیل با باشگاه رئال مادرید هرگز بی‌حاشیه نبود و خودش بعدها گفت که به گلف بیشتر از فوتبال علاقه دارد چون از برخورد رسانه‌های اسپانیایی خسته شده بود؛ اما او برخی از گل‌های تاریخ‌ساز عصر مدرن را به نام خود ثبت کرده است. اگرچه سرعت برق‌آسای مشهور او مقابل اتلتیکو مادرید حیرت‌انگیز بود، اما گلی که در فینال لیگ قهرمانان ۲۰۱۸ به ثمر رساند، چیزی ورای منطق بود.

تنها دو دقیقه پس از ورود به زمین، بیل با یک ضربه قیچی پروازی مقابل لیورپول، دروازه را شکافت؛ گلی محیرالعقول و باشکوه، در حد و اندازه‌ی یک فینال اروپایی. شاید لوریس کاریوس شب کابوس‌واری را در کی‌یف تجربه کرد، اما در برابر این ضربه بی‌نقص از بیل هیچ‌کاری از دستش برنمی‌آمد. در آن لحظه، به‌جای انفجار شادی، سکوتی از بهت سراسر ورزشگاه را فرا گرفت؛ گویی همه می‌دانستند که رئال مادرید دوباره قهرمان خواهد شد.

۳ – روبرتو کارلوس مقابل فرانسه

رقابت دوستانه «لو تورنوا»، ۱۹۹۷

شوت افسانه‌ای «موزی‌شکل» روبرتو کارلوس مقابل فرانسه در سال ۱۹۹۷، یکی از نمادین‌ترین گل‌های تاریخ فوتبال است؛ لحظه‌ای که انگار قوانین فیزیک در برابر نبوغ او تعظیم کردند. کارلوس که به‌خاطر قدرت و سرعت وحشتناک شوت‌هایش لقب «مرد گلوله‌ای» را دریافت کرده بود، در این صحنه کاملاً شایسته این لقب ظاهر شد.

از فاصله حدود ۳۲ متری، او با بیرون پای چپ توپ را چنان محکم و با چرخشی غیرممکن به سمت دروازه فرانسه فرستاد که توپ از دیوار دفاعی عبور کرد و درحالی‌که از زاویه و قوانین آیرودینامیکی پیروی نمی‌کرد، وارد دروازه شد.

آنچه این گل را فراموش‌نشدنی می‌کند، نه فقط نتیجه، بلکه دقت و شدت ضربه‌ای است که به توپ وارد شد. این فقط یک ضربه آزاد نبود؛ بلکه شاید دقیق‌ترین و دیوانه‌وارترین ضربه تاریخ فوتبال نیز بود. گلی آن‌قدر فراواقعی که هنوز هم مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در این مورد، حتی نیاز به زمینه یا نتیجه خاصی نبود؛ خود گل برای رسیدن به این جایگاه کافی بود.

۲ – مارکو فن‌باستن مقابل شوروی

فینال جام ملت‌های اروپا، ۱۹۸۸

وقتی آرنولد موهرن کهنه‌کار از جناح چپ یک سانتر بلند فرستاد، توپ به طول ۳۶ متر در آسمان مونیخ پیش رفت و در زاویه‌ای تیز در حاشیه محوطه جریمه به مارکو فن‌باستن رسید؛ زاویه‌ای که بیشتر شبیه یک مسأله هندسی بود تا یک موقعیت گل. اما برنده دو بار توپ طلا توانست کاری بکند که کسی انتظارش را نداشت، حتی از بازیکنی مثل او ملقب به «قوی اوترخت».

با بیرون پای راست و به صورت یک ضرب، فان باستن توپ را با دقتی مرگبار به سمت دروازه شوروی شلیک کرد؛ توپی که به شکل کمانی از بالای سر رینات داسایف- بهترین دروازه‌بان وقت جهان- گذشت و در گوشه بالایی دروازه جای گرفت.

این «گلِ گل‌ها» بود؛ گلی که تاج قهرمانی اروپا را در سال ۱۹۸۸ بر سر هلند نشاند؛ نخستین و تنها افتخار بزرگ بین‌المللی این کشور، که بخشی از آن را مدیون جسارت و نبوغ فن‌باستن بودند.

۱ – دیگو مارادونا مقابل انگلیس

نیمه‌نهایی جام جهانی، ۱۹۸۶

«گل قرن» دیگو مارادونا مقابل انگلیس در جام جهانی ۱۹۸۶، همچنان بزرگ‌ترین گل تاریخ فوتبال شناخته می‌شود؛ نه‌فقط به‌خاطر زیبایی فنی گل، بلکه به‌دلیل بار احساسی و نمادینی که با خود حمل می‌کرد.

در کمتر از ۱۱ ثانیه، مارادونا توپ را از زمین خودی برداشت، با دریبل‌های رقص‌گونه از پنج بازیکن انگلیس عبور کرد و با آرامش توپ را از کنار پیتر شیلتون به درون دروازه فرستاد. هر لمس توپ او در این گل هدفمند بود، هر حرکت او از نبوغ لبریز، و بار دیگر ثابت کرد که او بهترین دریبل‌زن تاریخ فوتبال است.

این لحظه، نقطه تلاقی مهارت، جسارت و خیال‌پردازی بود. گلی که فراتر از ورزش رفت و به نماد فرهنگی بدل شد، منشأ غرور ملی برای آرژانتین در سایه جنگ فالکلند، و یادمانی ماندگار از هنر منحصربه‌فرد مارادونا. هیچ گل دیگری به این اندازه جوهره فوتبال را در خود ندارد: زیبایی، درام و سرکشی از سوی مردی که می‌دانست قهرمان اصلی داستان است.