کدام غول دنیای فناوری نخستین اتصال مغز به هوش مصنوعی را رقم می‌زند؟

اتصال مغز به هوش مصنوعی دیگر ایده‌ای علمی‌تخیلی نیست؛ بلکه به میدان رقابت میان چهره‌های میلیاردر دنیای هوش مصنوعی تبدیل شده است. ایلان ماسک با شرکت «نورالینک» (Neuralink) توانسته تراشه‌های مغزی را در بیماران فلج آزمایش کند و به آن‌ها امکان کنترل رایانه با فکر را بدهد. سم آلتمن هم با سرمایه‌گذاری در «مِرج لَبز» (Merge Labs) قصد دارد این فناوری را سریع‌تر و قدرتمندتر کند.

اتصال مغز به هوش مصنوعی چگونه آینده بشر را دگرگون می‌کند؟

جنگ میان میلیاردرها که پیش‌تر در حوزه موشک و شبکه‌های اجتماعی جریان داشت، اکنون به عرصه اتصال مغز به هوش مصنوعی رسیده است. ایلان ماسک و سم آلتمن، که روزی هم‌بنیان‌گذاران «اوپن اِی‌آی» (OpenAI) بودند، حالا در دو جبهه متفاوت سرمایه‌گذاری می‌کنند. هر دو معتقدند فناوری رابط مغز و رایانه (BCI) کلید ادغام بشر با هوش مصنوعی است.

رابط مغز و رایانه می‌تواند زندگی افراد ناتوان را متحول کند. با این فناوری آن‌ها قادر خواهند بود اندام‌های رباتیک، صندلی‌های چرخدار یا حتی رایانه‌ها را با ذهن خود کنترل کنند. دولت‌ها نیز به اهمیت این پیشرفت پی برده‌اند. بریتانیا مأموریت ویژه‌ای برای توسعه این ابزارها تعریف کرده و چین موفق شده با کمک BCI حرکت دست بیماران با ناتوانی حرکتی را بازگرداند.

پیشتازی ایلان ماسک با «نورالینک»

شرکت نورالینک که در سال ۲۰۱۶ تأسیس شد، با تراشه‌ای به نام (N1) در خط مقدم این فناوری قرار دارد. این تراشه به اندازه یک سکه است و شامل هزار الکترود روی ۱۲۸ رشته باریک‌تر از موی انسان می‌شود. ربات جراح نورالینک، این رشته‌ها را روی سطح مغز قرار می‌دهد تا سیگنال‌های عصبی را ثبت کند. هوش مصنوعی سپس این داده‌ها را به فرمان‌های قابل فهم برای رایانه تبدیل می‌کند.

نخستین داوطلب انسانی، که از گردن به پایین فلج بود، با تراشه مغزی نورالینک دوباره توانست بازی‌های ویدئویی انجام دهد، شطرنج بازی کند و بنویسد. تاکنون شش بیمار دیگر در آمریکا و هفت بیمار جدید در بریتانیا وارد آزمایش شده‌اند. ارزش نورالینک نیز پس از جذب ۶۵۰ میلیون دلار سرمایه به ۹ میلیارد دلار رسیده است.

پاسخ سم آلتمن با «مِرج لبز»

برخلاف نورالینک، اطلاعات زیادی از مِرج لَبز منتشر نشده است. اما گزارش‌ها نشان می‌دهد این استارتاپ با حمایت مستقیم آلتمن و همکاری نزدیک الکس بلانیا، مدیر پروژه «ورلدکوین» (Worldcoin)، در حال شکل‌گیری است. ورلدکوین همان طرح بحث‌برانگیزی است که با تکنولوژی دیستوپیایی اسکن چشم تلاش می‌کند برای کاربران یک هویت دیجیتال جهانی بسازد.

انتظار می‌رود مرج لبز از پیشرفت‌های اخیر هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد رابط‌های مغز و رایانه استفاده کند. همچنین گفته می‌شود آلتمن قصد دارد ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه اولیه جذب کند و ارزش این شرکت را به حدود ۸۵۰ میلیون دلار برساند.

چشم‌انداز ادغام انسان و ماشین

هرچند ماسک و آلتمن رقیب‌ هستند، اما هر دو هدف مشترکی را دنبال می‌کنند؛ ترکیب توانایی انسان با هوش مصنوعی. ماسک می‌گوید باید دستگاهی برای عموم ساخت که به انسان‌ها امکان «همزیستی با هوش مصنوعی» بدهد و جلوی خطر هوش مصنوعی فوق‌هوشمند را بگیرد.

آلتمن هم در سال ۲۰۱۷ در یادداشتی پیش‌بینی کرده بود که انسان و ماشین بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۷۵ یکپارچه خواهند شد. او در این یادداشت وبلاگی نوشت:

ادغام می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد؛ شاید الکترودها را مستقیم در مغز قرار دهیم یا شاید همه ما صرفاً دوستان خیلی صمیمی یک چت‌بات شویم. اما من فکر می‌کنم ادغام، بهترین سناریوی ممکن برای ماست.