فیلم‌های سرقت همیشه تماشایی هستند و در دهه‌ی ۲۰۲۰ هم چند نمونه‌ی خوب از آن‌ها ساخته شده است. از Ambulance گرفته تا The Pickup، آثار ارزشمند این ژانر همچنان ادامه دارند. فیلم‌های این دسته معمولاً حول محور برنامه‌ریزی، اجرا و پیامدهای یک سرقت بزرگ می‌چرخند. برخی (مانند Reservoir Dogs و The Italian Job) تنها روی یکی از این مراحل تمرکز می‌کنند و بقیه مراحل را کم‌اهمیت جلوه می‌دهند. تاریخچه این ژانر به اوایل دهه‌ی ۱۹۰۰ و فیلم The Great Train Robbery برمی‌گردد، اما در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ میلادی با آثاری مثل The Asphalt Jungle و The Killing ساخته‌ی استنلی کوبریک به اوج محبوبیت رسید.
امروز طرفداران تقریباً با همه‌ی آثار بزرگ این ژانر آشنایی دارند، اما در کنار هر فیلم مشهوری مثل Heat و Ocean’s 11، فیلم‌هایی کمتر شناخته‌شده اما ارزشمند وجود دارد که تماشای آن‌ها ضروری است. در ادامه ۱۰ فیلم سرقت برتری معرفی می‌شود که احتمالاً اسمشان را هم نشنیده‌اید.
در ایتالیا، جیمز فیگوراس (کلش بنگ)، منتقد هنری، وقتی به عمارت یک دلال هنری به نام جوزف کسیدی (میک جگر) دعوت می‌شود، و وقتی که به او پیشنهاد می‌کنند تابلویی از هنرمند افسانه‌ای، جروم دِبنی (دونالد ساترلند) را بدزدد، برای انجام این کار وسوسه می‌شود. در ابتدا همه‌چیز ساده به‌نظر می‌رسد، اما خیلی زود سرقت به خیانت و قتل می‌انجامد. در پایان The Burnt Orange Heresy چه کسی همچنان زنده خواهد ماند؟
تریلر جناییِ پیچیده و دقیق جوزپه کاپوتوندی، که با قاب‌هایی زیبایی در نزدیکی دریاچه کومو، ایتالیا فیلم‌برداری شده، نمایش فوق‌العاده‌ای از کلس بنگ است؛ بازیگری که همیشه در نقش مردانی با جنبه‌های پنهان و مرموز عالی ظاهر می‌شود. صحنه‌های او با الیزابت دِبیکی جذاب و مسحورکننده‌اند، همان‌قدر که تعاملات پرتنشش با دونالد ساترلند و میک جَگر شما را مجذوب می‌کنند. شوخ‌طبعی و تنش‌های جنسی در فضا جاری است، اما نگاه ظریف نارنجی سوخته به طمع هم به همان اندازه تیز و گزنده است. این اثر سینمایی به زیبایی خودِ هنر جلوه می‌کند.
۹- How To Steal a Million (۱۹۶۶)
چارلز (هیو گریفیث) در How to Steal a Million با جعل نقاشی و مجسمه ثروتی برای خود ساخته است. وقتی او یک تندیس ونوس میلو تقلبی را به موزه قرض می‌دهد، به او خبر می‌رسد که قرار است اصالت آن به‌زودی تست شده و این موضوع می‌تواند باعث رسوایی‌اش شود. برای نجات پدرش، دختر او نیکول بونت (آدری هپبورن) از یک سارق حرفه‌ای به نام سایمون درموت (پیتر اوتول) می‌خواهد تا مجسمه را دوباره بدزدد.
آدری هپبورن و پیتر اوتول یکی از بهترین شیمی‌های سینمایی را روی پرده رقم می‌زنند. دیالوگ‌های شوخ‌طبعانه‌شان بی‌نظیر است. در چگونه یک میلیون بدزدیم هپبورن هم فوق‌العاده شیک و زیباست و کاملاً شبیه کسی به‌نظر می‌رسد که واقعاً به دنیای هنر تعلق دارد. اما همه‌چیز به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ یک پیچش بزرگ داستانی در اره است که به سایمون مربوط می‌شود. او کسی نیست که به‌نظر می‌رسد و حقیقت، هم نیکول و هم تماشاگر را عمیقاً شوکه خواهد کرد. از طرح داستانی دقیق و فضای پاریس دهه ۶۰ میلادی لذت ببرید و البته حضور الی والاک در نقش مکمل را هم از دست ندهید.
۸-Dragged Across Concrete (۲۰۱۸)
مدرکی ویدیویی از تخلفات، کارآگاه کهنه‌کار برت ریجمَن (مل گیبسون) و همکار جوان و دمدمی مزاجش آنتونی لوراستی (وینس واون) را در ابتدای فیلم Dragged Across Concrete به حالت تعلیق درمی‌آورد. مستأصل و بی‌پول، آن‌ها تصمیم می‌گیرند یک گروه سرقت را زیر نظر بگیرند و در فرصت مناسب غنیمت را برای خودشان بردارند. ایده‌ی بدی است!
با بازی‌های عالی از وینس وان و مایکل جای وایت، کشیده شده در بتن روایتی جاه‌طلبانه و عمیق از طمع، خودخواهی، پشیمانی و اشتباهاتی است که معمولاً تلاش برای پولدار شدن سریع را همراهی می‌کند. شما شگفت‌زده خواهید شد از اینکه فیلم چگونه با شدت و ظرافت فروپاشی اجتناب‌ناپذیرِ چیزی را که در ابتدا مثل یک نقشه قوی و امیدوارکننده به‌نظر می‌رسد، بررسی می‌کند و سپس ناامیدی و هرج‌ومرج فزاینده میان شخصیت‌ها را به تصویر می‌کشد.
۷- Big Deal on Madonna Street (۱۹۵۸)
در رم، چند خلافکار ناشی و بی‌تجربه — به رهبری کوزیمو (ممو کاروتنوتو) که تازه از زندان آزاد شده، و بعدتر پِپه (ویتوریو گازمن) دست‌وپاچلفتی — گمان می‌کنند نقشه‌ی سرقتشان بی‌نقص است. هدفشان یک سمساری پر از اجناس قیمتی است که از طریق تونل‌زدن از ساختمان مجاور قابل دسترسی است. اما انتظار نداشته باشید که سارقان دست‌پر بیرون بیایند. Big Deal on Madonna Street یک نمونه تمام‌عیار از ژانر «بزه نافرجام» است.
فیلم آدم‌های ناشناس یا معاملهٔ بزرگ در خیابان مدونا طولانی و پرچالش است، اما پاداشی درخور به مخاطب می‌دهد. تأثیر اصلی این فیلم ایتالیایی نه در نمایش سرقتی محکوم به شکست، بلکه در پرداخت ظریف به تعاملات دزدان پیش از آن‌که همه‌چیز به هم بریزد، نهفته است. این فیلم که اوج کار ماریو مونیچلی محسوب می‌شود، شما را هم به خنده می‌اندازد و همزمان خشمگین می‌کند. باور کنید یا نه، فیلم با بازیگران کاملاً غیرحرفه‌ای ساخته شده و دیالوگ‌ها همگی در مرحله پس از تولید دوبله شده‌اند.
۶-Bottle Rocket (۱۹۹۶)
اوون ویلسون و لوک ویلسون در Bottle Rocket اولین تجربه بازیگری‌شان را پشت سر می‌گذارند؛ آن‌ها در این فیلم سرقت در نقش دو دوست ظاهر می‌شوند که قصد دارند مجموعه‌ای از سرقت‌ها را در تگزاس انجام دهند. ابتدا یک سرقت آزمایشی انجام داده و وقتی مطمئن می‌شوند آماده‌اند، یک کتاب‌فروشی را هدف می‌گیرند. اما از همان ابتدا می‌توان حدس زد که هیچ چیز طبق نقشه پیش نخواهد رفت. این فیلم کمدی-سرقتی همچنین اولین اثر کارگردانی وس اندرسون نیز هست.
منور با وجود لحظات بامزه، گاهی خاکستری و حتی خشن می‌شود؛ جایی که داستان افرادی بااستعداد را روایت می‌کند که توانایی‌هایشان را در مسیر اشتباه به کار گرفته‌اند. هر دو ویلسون در نقش‌هایشان متقاعدکننده ظاهر می‌شوند، اما جیمز کان در نقش هنری، طراح فضای سبز و تبهکار پاره‌وقت، برجسته‌ترین بازی را ارائه می‌دهد؛ شخصیت او تجسمی از شرارت سادیستی بدون افسار است. تماشای این فیلم آن‌قدر لذت‌بخش بود که مارتین اسکورسیزی آن را یکی از آثار محبوبش در دهه ۹۰ معرفی کرده است.
۵-Charley Varrick (۱۹۷۳)
شخصیت اصلی Charley Varrick (با بازی والتر متیو) یک خلبان بدلکار سابق و سم‌پاش هوایی است که برای بدست آوردن کمی پول بیشتر نقشه می‌کشد. او با تشکیل یک گروه، بانکی در منطقه‌ای روستایی در نیومکزیکو را سرقت می‌کند. اما برخلاف انتظارشان، تنها ۷۵۰ هزار دلار به دست می‌آورند. بدتر از همه این است که پول متعلق به مافیاست و قطعاً آدم‌هایشان را برای بازپس‌گیری این پول خواهند فرستاد. حالا در شرایطی که پلیس هم که به دنبالشان است، این خلافکارها چه خواهند کرد؟
فیلم چارلی وریک یکی از تلخ‌ترین و درگیرکننده‌ترین آثار دان سیگل است که تماشایش ضروری به‌نظر می‌رسد. این کارگردان افسانه‌ای به شدت به اصالت و واقع‌گرایی اهمیت می‌داد و آن را از راه‌های مختلفی محقق کرد؛ از فیلم‌برداری در شمال نوادا گرفته تا استفاده از بازیگرانی کمتر شناخته شده اما قدرتمند. Charley Varrick شاید به اندازه Dirty Harry یا Escape from Alcatraz معروف نباشد، اما همان‌قدر تأثیرگذار و تکان‌دهنده است.
۴- Ruben Brandt, Collector (۲۰۱۸)
در Ruben Brandt, Collector، روان درمانگری به نام روبن برانت (ایوان کاماراس) با کابوس‌های مکرر دست‌به‌گریبان است؛ کابوس‌هایی که در آن‌ها نقاشی‌های مشهور به شکلی خشونت‌آمیز به او حمله می‌کنند. او متقاعد می‌شود تنها راه پایان‌دادن به این عذاب، مالکیت این آثار است. بنابراین، از میان بیمارانش که سابقه جنایی دارند، چهار نفر را استخدام می‌کند تا نقاشی‌ها را از موزه‌ها بدزدند. اما اینجاست که کارآگاه مایک کوالسکی وارد ماجرا می‌شود!
هیجان اصلی روبن برانت مجموعه‌دار در تغییر مداوم توازن قدرت میان برانت و کوالسکی نهفته است. بازی‌های پرانرژی و چندلایه نیز به فیلم روح و جذابیت بیشتری می‌بخشند. باورکردنی نیست که این تنها اولین اثر بلند میلودراد کرستیچ، کارگردان اسلوونیایی است. آیا تاکنون تحلیلی بهتر از پیوند میان هنر و روانشناسی در این فیلم دیده‌ایم؟ تصاویر خیال‌انگیز فیلم باعث می‌شوند این اثر فراتر از یک فیلم سرقت صرف باشد؛ در واقع سفری روان‌شناسانه و بصری است.
۳- Polite Society (۲۰۲۳)
Polite Society حول محور ریا خان (با بازی پریا کانسارا)، نوجوانی بریتانیایی-پاکستانی در لندن می‌چرخد که رؤیای بدلکار شدن در سر دارد. او خواهر بزرگ‌ترش، لنا (ریتو آریا) را می‌پرستد، اما وقتی به خانواده نامزد خواهرش مشکوک می‌شود، نقشه‌ای پیچیده برای سرقت در مراسم عروسی می‌کشد.
این اولین تجربه کارگردانی نیدا منظور است؛ اثری پر از طنز عجیب و گاه بدبینانه درباره بیش‌حمایتی، و جهانی که در آن افراد باید پیوندهایشان با یکدیگر را حفظ کنند—حتی اگر به معنای جلوگیری از ورود دیگران به این پیوندها باشد. همچنین فیلم جامعه متمدن در پرداختن به تقابل میان زندگی کاری و اجتماعی و بازنمایی جنبه‌های کمتر دیده‌شده فرهنگ آسیایی موفق عمل می‌کند. علاوه بر این، چندین صحنه شگفت‌انگیز هنرهای رزمی نیز در این فیلم سرقت وجود دارد.
۲-Thief (۱۹۸۱)
سال‌ها پیش از Heat، مایکل مان Thief را ساخت و سراغ کلیشه «آخرین سرقت» رفت. در این فیلم، فرانک (جیمز کان)، استاد بازکردن گاوصندوق، قصد دارد همه‌چیز را کنار بگذارد و با نامزدش جسی (تیوزدی ولد) خانواده تشکیل دهد. او با یک رئیس یک باند تبهکاری به نام لئو (رابرت پروسکی) معامله‌ای می‌کند تا با یک سرقت آخر آینده‌اش را تضمین کند، اما همه‌چیز درست برعکس آنچه انتظار دارد پیش می‌رود.
با فیلمنامه‌ای الهام‌گرفته از کتاب The Home Invaders: Confessions of a Cat Burglar نوشته یک دزد سابق به نام فارنک هوهیایم، فیلم سارق به شکلی بی‌پرده دنیای زیرزمینی تبهکاری را به‌عنوان سیستمی پر از دروغ، بی‌رحمی افسارگسیخته، امیدهای واهی و خشونت تصویر می‌کند. کان در نقش فرانک گاه قابل همذات پنداری و گاه ترسناک ظاهر می‌شود؛ مردی که به اوج رسیده اما حالا باید با زور و فشار به افراد سادیست و سنگدل، راه خروجی برای خودش پیدا کند.
۱- Bad Genius (۲۰۲۴)
اقتباس آمریکایی Bad Genius (بر اساس فیلم تایلندی با همین نام) یک فیلم سرقت هیجان‌انگیز است که در فضای منحصربه‌فرد مدرسه رخ می‌دهد. لین کانگ (کالین لیانگ)، دانش‌آموز باهوش چینی-آمریکایی است که به لطف بورسیه و فداکاری‌های پدر مهاجرش (با بازی بندیکت وانگ)، در یک مدرسه نخبه‌گرای سیاتل تحصیل می‌کند. او خیلی زود نقشه‌ای می‌کشد تا پاسخنامه امتحانات را بدزدد و در ازای پول به دانش‌آموزان ثروتمند اما نادان بفروشد.
تماشای محو شدن مرزهای اخلاقی و ازبین‌رفتن وفاداری‌ها در نابغه متقلب بسیار جذاب است. درست مانند نسخه اصلی، بازسازی آمریکایی همه عناصر لازم یک فیلم سرقت را دارد: زمان‌بندی دقیق لحظه‌به‌لحظه، طرح نقشه بی‌نقص و واضح، تیم و هدف مشخص، تمرین و اجرای بی‌نقص در فشار بالا. در کنار لیانگ، جاباری بنکس (شناخته‌شده برای Bel-Air) نیز در نقش دستیار پرمو و گاهی مغرور ظاهر می‌شود که رفتار متکبرانه‌اش بارها لین را به ستوه می‌آورد.
بدون نظر