ایالت خودمختار مشهد؛ چرا این شهر به پایتخت ممنوعیت‌های فرهنگی بدل شده است؟

ایالت خودمختار مشهد؛ چرا این شهر به پایتخت ممنوعیت‌های فرهنگی بدل شده است؟

حوزه فرهنگ و هنر همواره در ایران و در مقاطع مختلف با محدودیت‌ها و چالش‌های جدی روبه‌رو بوده است؛ محدودیت‌هایی که در برخی شهرها شدت بیشتری دارند و نمود بارز آن را می‌توان در مشهد مشاهده کرد. این شهر که سابقه تاریخی درخوری در عرصه هنر، به‌ویژه تئاتر، دارد، در سال‌های اخیر به کانون بحث‌برانگیزترین تصمیم‌ها و سخت‌گیری‌های فرهنگی تبدیل شده است. تازه‌ترین نمونه آن توقیف اجرای نمایش یوتانازی پس از بیش از هشتاد شب اجراست؛ اتفاقی که بار دیگر توجه افکار عمومی را به مسئله نظارت‌های چندلایه، سلیقه‌ای و بعضاً غیرمرتبط بر فعالیت‌های هنری در این شهر جلب کرده است.

علم‌الهدی

به گزارش رویداد۲۴، فرهنگ و هنر در ایران وضعیت عجیب و غریبی دارد؛ از یک طرف مسئولان همیشه از لزوم احترام به اهالی فرهنگ و هنر صحبت کرده‌اند و از طرف دیگر همیشه بیشترین محدودیت‌ها نصیب اهالی فرهنگ و هنر شده است. موضوع، اما جایی غم انگیزتر می‌شود که قوانین محدود و دست و پا گیر هم در تمام شهر‌ها به شکل یکسانی اجرا نمی‌شود و گویا استان‌های مختلف در اعمال سخت گیری‌ها خودمختارند.

بدون شک یگانه شهری که در صدر فهرست ممنوعه‌های کشور قرار دارد، مشهد است؛ شهری که ظاهراً در آن قوانین دیگری حاکم و به یک حکومت خودمختار فرهنگی تبدیل شده است. قوانینی که ظاهراً ربطی به قوانین جاری کشور ندارد و در آن شهر کسان دیگری حکمرانی می‌کنند که ربطی به دولت رسمی ایران ندارند.

یوتانازی در مشهد

تئاتر

فرهنگ و هنر خارج از پایتخت وضعیت چندان مطلوبی ندارند و بیش از هر چیز اسیر دست سازمان‌ها و ادارات محلی اُستان‌های مختلف است، که بنا به صلاحدید و تشخیص خودشان مشکلات زیادی را برای هنرمندان به وجود می‌آورند. یکی از موارد مشهوری که برکسی پوشیده نیست، مخالفت‌های بی‌وقفه آیت‌الله علم‌الهدی امام جمعه مشهد با برگزاری رویدادهای هنری در شهر مشهد است. آیت‌الله علم‌الهدی به صراحت درباره برگزاری کنسرت گفته:

توجه داشته باشید که کنسرت موسیقی، فقط موسیقی نیست. الان کنسرت در کشور ما مبدل شده است به موسیقی جمعی. موسیقی جمعی حواشی منکر دارد که ربطی به خود آن نوا ندارد. گاهی من خودم کار‌های آقای سراج را گوش می‌دهم. اما اینکه بگوییم کنسرت آقای سراج آزاد، نه نمی‌شود. اینجا دیگر کسی به کنسرت آقای سراج گوش نمی‌دهد. بلکه با اعمال و حواشی‌اش اینجا می‌شود کانون منکرات.

این موضع گیری رسمی، صریح و علنی نماینده وضعیت فرهنگ و هنر در مشهد است. این در حالی است که مشهد سابقه تاریخی و بسیار طولانی در فرهنگ ایران زمین دارد و همین الان هم دومین شهر فعال در حوزه تئاتر بعد از تهران به حساب می‌آید.

علم‌الهدی

آخرین اتفاقی که باعث شد بار دیگر دشواری‌های فعالیت هنری در مشهد مورد توجه قرار بگیرد، ویدیویی از محمد طهان کارگردان و بازیگر تئاتر در فضای مجازی است که از توقف اجرای یوتانازی از تاریخ ۲۸ شهریور صحبت می‌کرد. نمایشی که بعد از هشتاد شب اجرا یک بار دیگر مورد بازبینی قرار گرفته و این بار توسط هیئت بازبینی توقیف شده و بیلبورد‌های آن از سطح شهر جمع آوری شده است.

یوتانازی سال گذشته بدون مشکل اجرا شده و مشخص نیست دلیل این توقیف چیست. سوال دیگر این که اگر این نمایش مشکل خاصی دارد، چرا تا تاریخ ۲۸ شهریور اجازه اجرا دارد، اما بعد از آن نمی‌تواند روی صحنه برود؟ اگر محتوای این تئاتر ایرادی ندارد پس مشکلی هم برای اجرای آن بعد از تاریخ ۲۸ شهریور نباید وجود داشته باشد؛ اگر مشکلی هست، باید شفاف بیان شود تا تماشاگر و دست اندر کاران این نمایش از دلایل توقیف مطلع باشند.

تئاتر یوتانازی در مشهد

اما مشکل این تئاتر را بیش از هر چیز باید به حساب آشفتگی نظارتی در مشهد و دخالت نهاد‌های غرمرتبط در اعطای مجوز گذاشت. محمد طهان در مصاحبه‌ای به بخشی از این دخالت‌ها اشاره کرده است. او گفته:

زمانی که مجوزی صادر می‌شود، یک کپی از آن نیز برای اداره اماکن ارسال می‌شود، با عنوان «جهت اقدام یا در برخی موارد جهت استحضار»، یعنی شورای نظارتی داریم که وجود آن تأثیر خاصی ندارد! به این معنا که اگر هر فردی از یک نمایش‌نامه گزارشی با محتوای منفی به اماکن ارائه کند، که متاسفانه افراد برجسته زیادی داریم که چنین کار‌هایی انجام می‌دهند، اداره اماکن مجاز است آن تئاتر را مورد بررسی قرار داده و در صورت صلاح‌دید، آن نمایش را متوقف سازد!

سوالی که پیش می‌آید این است که اداره اماکن براساس کدام تخصص در امور صدور مجوز نمایش‌های هنری دخالت می‌کند؟ همین جاست که مشخص می‌شود ظاهراً قوانین جاری در کشور در مشهد وجه چندانی ندارد و مسئولین محلی این اُستان بنا به تحلیل و تفسیر خود قوانین را اجرا می‌کنند.

سابقه توقیف تئاتر در ایران

تئاتر

اما یوتانازی تنها تئاتری نیست که با مشکل توقیف و ممیزی دست به گریبان است. در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، اجراهای زیادی به دلیل مشکلات ممیزی توقیف شده و نتوانستند به روی صحنه بروند. در سال‌های اخیر تئاتر‌هایی مانند پینوکیا، به بهانه پوشش بازیگران، نمایش پاییز نادر برهانی مرند به خاطر مخالفت مدیرعامل خانه هنرمندان با یکی از کاراکتر‌های این نمایش، تانگوی تخم مرغ داغ به خاطر رفتار خلاف موازین اسلام و شرع، هدا گابلر برای ترویج اباحه گری، ترویج چند شوهری و استفاده از نماد‌های فراماسونری و شاخ نبات به دلیل اختلاف برداشت سازندگان و مدیران وقت ارشاد توقیف شده‌اند.

در مواردی هنرمندان به همزیستی با توقیف و سانسور خو کرده‌اند. مقاومت محمد یعقوبی در جدال با سانسور تبدیل به همزیستی او با ممیزی شده است. تئاترهای او سرشار از لحظاتی است که بازیگران به جای برخی عبارات در دیالوگ‌های خود، از اعدادی به منزله ارجاع به قوانین استفاده می‌کنند. برای مثال در نمایش‌های خود به جای واژگان سانسور شده، از عدد «۲۵» که برگرفته از بند ۲۵ قانون اساسی و به معنای قانون ممنوعیت سانسور است، استفاده می‌کند.

فهرست طولانی تئاترهای توقیف شده، نشان می‌دهد برخلاف آن چه به نظر می‌رسد تئاتر هنر کم حاشیه‌ای در ایران نیست و مانند سایر اشکال هنر از سینما گرفته تا موسیقی، همیشه با ممیزی و سانسور دست و پنجه نرم می‌کند.

مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
۲۸ نظر

ورود

  • اینا ... شهریور ۱۸, ۱۴۰۴

    چون همشون …ان.
    چون همشون …
    چون همشون از این… هستن.

    • زهرا رمضانی شهریور ۲۱, ۱۴۰۴

      سلام .شهر های دیگه هم باید از مشهد یا بگیرن کاش اونها هم مثل علم الهدی کسی رو داشتن که این همه سختی رو به جون بخر و سپر همه بشه .
      درود بر غیرت مردانی که حرمت امام رضا رو نگه میدارن

      • Arash شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

        امثال شماها هستند که به علم الهدی واسه فضولی هاش میدان میدن. .. مشهد فقط مال شماها نیست. مردم اصیل مشهد با این سخت گیری ها مخالفند.‌شما خودت اصالتا مشهدی هستی ؟

  • حسین ذبیحی شهریور ۱۸, ۱۴۰۴

    آقای علم‌الهدی وسایرمسئولین‌مشهد خلاف هم‌نمیگویند.نمایشنامه ها وکنسرتها درحین اجرا تبدیل به شو ورقص واواز دسته جمعی وکشفدحجاب میشود…تنها به قاضی نروید.مشهدپایتخت مذهبی ایران ومدفن امام رضا می‌باشد ومحل اشاعه فرنگی بازی قرتی بازی نیست.

    • ادم شهریور ۱۹, ۱۴۰۴

      شما میتوانید به کنسرت نروید با تشکر اعتقادات همه ما قرار نیست یک شکل باشه 🤡😊

  • حسین ذبیحی شهریور ۱۸, ۱۴۰۴

    مشهد پایتخت مذهبی ایران با محوریت امام رضا«ع» است.نمایشنامه وکنسرتها فی النفسه مشکلی نداردومشکل این است که تبدیل به شو ورقص واواز وکشف حجاب وبزم عاشقانه میشود.درحریم حرم اشاعه منکرمیکنید درپوشش هنر!!

    • . شهریور ۱۹, ۱۴۰۴

      وا حالا همچین میگین رقص مردم یکم بالا پایین میپرن
      خدایا شادی حرومه ؟ خدایا….

  • لیلی جوان شهریور ۱۸, ۱۴۰۴

    هرمرکز استانی با توجه به محوریت آن به پایتخت فرهنگی،پایتخت معنوی تبدیل شود ،موجب جذب توریست وگردشگری ومحل ومکان اجراهای فرهنگی ومعنوی مراسم ومجالس میشود.

    • . شهریور ۱۹, ۱۴۰۴

      ولی دیگه شوروشو در آوردن باتشکر🤡😊

  • رضا شهریور ۱۹, ۱۴۰۴

    حداقل بزارید یک شهر از این فساد و فحشاء دور بماند

    • ماری شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

      بنطر شما الان مشهد پاک ترین شهر ایرانه که فساد توش نیست؟ من خودم مشهدیم و تا جایی که میدونم آمار فساد تو شهرهای مذهبی بیشتره

  • سوشا شهریور ۱۹, ۱۴۰۴

    تا کور شود هرآنکه نتواند دید
    شما …جماعت هرزه که فقط فکر شکم و زیرشکمتون هستید بهتره خفه بشین،

  • کیان شهریور ۲۰, ۱۴۰۴

    اصلا گیرم حرفت درست..آیا در شهر بقول خودت امام رضا مردمش باید اینطور در تنگ دستی و فشار و تبعیض زندگی کنن..اگه همه جا این مشکلات هس پس باید این موضوع هم بی خیال شن…نمیشه که هر جایی منافع خودشون مطرح میشه پای ائمه و شهدا رو بکشین وسط…

  • کریم شهریور ۲۱, ۱۴۰۴

    دقیقا مشکل سلیقه ای عمل کردن نسبت به قوانین است. وقتی در کشور حجاب قانون است و عده ای تن به عمل به قانون نمی دهند، معترضان به بی حجابی که خود را بخصوص در تئاتر و سینما عیان کردن می شوند انسان های تندرو و بی فرهنگ. اگر قانون ملاک است بی فرهنگ و بافرهنگ هم قابل تشخیص هستند.

  • ناشناس شهریور ۲۱, ۱۴۰۴

    چون مشرک هستند . کاری را که خدا انجام نمیدهد امام رضا انجام میدهد چون خداوند به واسطه نیاز دارد . پس کلاً بحث بی نیازی خداوند کنسل میشه . بیخود نیست که میگن …، مردم را از دین و مذهب برگرداندند . تند روی تا این حد ؟ یعنی امام رضا خوشش نمیاد که مردم شاد باشند ؟ اگر ایشان زنده بود که گردن این آدما را زده بود .

  • Mhg شهریور ۲۱, ۱۴۰۴

    مشخصه دیگ بخاطر وجود علم الهدی
    هر خوشی رو به مردم مشهد حروم میدونه. مگه ادم باید همیشه عزاداری کنه؟ ادم به شادی هم نیاز داره. مردم مشهد هم دوس دارن برن کنسرت ولی مجبورن بخاطر ی کنسرت برن تا تهران چون اینجا برگزار نمیشه

  • امیر شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

    من مشهدیم و اتفاقا خیلی هم از ممنوع بودن کنسرت راضیم
    تئاتر هم اینجا برگزار میشه اما نه هر تئاتر مسخره و قرتی بازی و لات بازی
    تئاتری که ارزش فرهنگی داشته باشه
    کاش تو هر شعر یه علم الهی بود

    • ماری شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

      ولی من و خونوادم و تمامی دوستان و اشنایانمون که مشهدی هستیم اصلا ازین موردی که شما خوشحالی خوشحال نیستیم چه اشکالی داره کنسرت رصا صادقی یا همایون شجریان و خیلی از اساتید بزرگ موسیقی تو شهر خودمون برگزار می شد مگه مردم مشهد دل ندارن! اونایی هم که دوست ندارن مثل شما نرن اتفاقی نمیفته

  • امیر شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

    من مشهدیم و اتفاقا خیلی هم از ممنوع بودن کنسرت راضیم
    تئاتر هم اینجا برگزار میشه اما نه هر تئاتر مسخره و قرتی بازی و لات بازی
    تئاتری که ارزش فرهنگی داشته باشه
    کاش تو هر شهر یه علم الهدی بود

  • دلیر شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

    خداروشکر که تو مشهد کنسرت لغوه
    الهی که تو کل ایران لغو بشه
    بجای اینکه مردم رو دنبال شادی‌های عمیق بفرستن،دنبال شادی‌های الکی و زود گذر میبرن

    • رضا شهریور ۲۳, ۱۴۰۴

      شما بشین بزن تو سرت و گریه کن

  • Amir شهریور ۲۲, ۱۴۰۴

    مگرنمی دانید درمشهدنماینده مستقیم خداوغیرقابل عزل خداوندکه دست خط تولیتش بادرآمداندک تولیت راازامام رئوف امام رضا گرفته وحدودالهی راخودایشان نوشته واجرا می کند،البته عوام ورعایا که فاقدفهم وشعورهستند فقط گاه گاهی کز وز می کنند که اهمیتی ندارند وفقط خواسته این بزرگوارمقدس مهم است که بایدفراترازقانون اجراشود،حاکمیت درخواب خوش فکرمی کندکه بنیان اسلام درمشهدمستحکم است ولی باطنا اگردقت کند درحال فروپاشی است،نگاه متحجرانه نفرت مبی آورد

  • زهرا شهریور ۲۳, ۱۴۰۴

    مشهد تنها شهر مذهبی هست که کامل به گند و فساد نکشیدین برای همین با این تیترهای مضخرف براش تلاش می کنید .

  • علی شهریور ۲۳, ۱۴۰۴

    سلام مشکل چندتا دروغه که گفته شده اداره اماکن در همه کشور به محل‌های اجرا تئاتر و سینما کنسرت نظارت داره همونجور که فرمانداری و استانداری باید اجازه بدن حتی برای بازی های ورزشی هم همین طوره مراجع انتظامی هم باید درجریان باشند اما مشکل فرهنگ ارشاد که کلا خوابه چند فیلم در ایران اکران شدن و در میانه متوقف شدن تایسان یکی از اونها به هم شهرهای مذهبی هر فیلمی رو نمی‌پذیرد و البته فرهنگ اون شهر و قوم مشهد شهر تاریخی و فرهنگیه اما برید فرهنگ و آثار مشهد رو ببنید موسیقی مقامی مشهد و م سیقی سنتی مشهد چه اجراهای داره تئاتر خیابانی و تعزیه خوانی درمشهد در مشهد هراثری جای نداره اما یک عده افراد خواص که از هر فرصتی برای زدن این آثار و هم تراز کردن این هنر ها با هنرهای کم اهمیت یا حتی مبتذل استفاده می‌کنند مردم فرهیخته سراغ این آثار نمیرند اما متاسفانه نسل جدید با خوراک بد این افراد تن به دیدن هر چیزی میدن و واقعا چیزهای رو ما داریم میزنیم که دنیا حسرت شو میخوره
    التماس کمی تفکر
    یا علی

  • رضا شهریور ۲۴, ۱۴۰۴

    فساد و فحشا؟؟؟؟؟؟بایا آخرش هستین شما تندروها با این تفکرات؟؟؟؟؟

  • کاظم شهریور ۲۴, ۱۴۰۴

    در این کلانشهر تا وقتی که امثال علم الهدی هستند اوضاع چنین خواهد بود .نظرات شخصی و تعصب گونه امثال این شخص تاتر و سینما و موسیقی و فوتبال رو دراین شهر نابود کرده است. عملا دلخوشی و تفریح در کار نیست. ایشون خیلی از دین جلوتر حرکت میکنند با اینکه سواد حوزوی دارند اما انگار ایشان علامه دهر هستند. فقط پارک ها وشهربازی ها تا اطلاع ثانوی دایر هستند. من از رهبری خواهش میکنم ایشان رو قبل از اینکه به دیدار معبود بشتابند برکنار کنند.

  • آریا شهریور ۲۵, ۱۴۰۴

    متاسفانه کلانشهر مشهد اسیر دست معدود افرادی است که فکر می کنند در همه امور علامه دهرند و بدون آنکه قانون رسمی کشور به آنها اجازه دهد در امور مختلف می تازند و نظر میدهند. اگر بدنبال ان هستند که نهی از منکر کنند، یک نمونه را مثال میزنم که بدانند منکرهایی مهم تر در این دیار هست که باید اول به آنها اولویت دادیکی زمین هایی که به اسم آستانه درراین شهر بیش از دهها سال بدون استفاده در حریم شهر وجود دارد که بجای واگذاری به قشر جوان که توان خرید یا اجاره خانه را برای تشکیل زندگی ندارد، در اختیار آستانی است که بدنبال سوداگری و سود بردن از افزایش قیمت آن است و حاضر نیست با شرایط مناسب و تقسیط بلند در اختیار قشر جوان قرار دهد و خدمتی برای شهروندان جوان نماید.آن آقایانی که خیلی ادعا می کنند دلشان برای عفت و حجاب زن و جوانان میسوزد، بدانند که ریشه منکرات جای دیگری است و عدم توجه به معیشت مردم و بیعدالتی اجتماعی و حیف و میل بودجه های بیت المال در نهادها و ستادهای من درآوردی که هیچ اثر مثبتی بر فرهنگ و زندگی و باور مردم و جوانان ندارند، خود از منکرات بزرگ است.گاهی هم تصور میکنم عده ای با برخی بیانات دنبال اعمال پوپولیستی و تیترشدن در صدر خبرها هستند تا انکه بدنبال اقدامی باشند که بیانگر دغدغه مندی در حوزه فرهنگ و عفاف و ارزشهای واقعی جامعه باشد.