انقلاب هشتگ ها در سرزمین دیجیتال

هشتگ ها می توانند برای تکمیل عکس های به اشتراک گذاشته شده در اینستاگرام استفاده شوند

هشتگ (Hashtag) انقلابی در یک انقلاب بود. انقلابی در شبکه های اجتماعی که سبب شد تا یک عکس یا نوشته تبدیل به یک جنبش اجتماعی شده و به اطلاع میلیون ها مخاطب سرزمین دیجیتال در سراسر جهان برسد.

هشتگ ها، انقلابی در شبکه های اجتماعی ایجاد کرده اند. اکنون برخی از هشتگ های در اینستاگرام و توییتر، صدها میلیون بار تکرار شده اند و بسیار بین کاربران این شبکه های معروف هستند. هشتگ ها را باید ابزار رسانه ای و اطلاع رسانی و بازاریابی موثر در فضای اینترنت دانست که برخی اوقات، برگ برنده را در اختیار جنبش های اجتماعی و اعتراضی قرار می دهد.

هشتگ دو خط مورب روی هم است که وقتی ان را در کنار محتوای متنی و تصویری خود در پست های توییتری یا فیس بوکی یا اینستاگرام قرار می دهید، محتوای دیجیتالی شما به اطلاع کسانی که از آن هشتگ استفاده کرده اند می رسد. این یعنی به راحتی محتوای خود را به اطلاع میلیون ها نفر در سراسر جهان می رسانید. برخی از هشتگ ها در اینترنت، صدها میلیون بار تکرار شده است و خیلی محبوبند مانند:‌ #love/#lovely/#friends و امثالهم.

فیسبوک در ژوئن ۲۰۱۳ پشتیبانی از هشتگ را آغاز کرد و البته این اقدام به جریانی نیرومند مبدل نشد. با کلیک روی هشتگ های فیسبوکی فهرستی از پست های حاوی هشتگ مشابه نمایش داده می شوند. نتایج به افرادی که شما می شناسید، محدود نمی شوند. یکی از هشتگ های معروف این روز های فیس بوک و اینستاگرام را می توان هشتگ #NOTRUMP دانست که مخالفان ترامپ ایجاد کرده اند.

(بیش از ۱۸ هزار بار از هشتگ NOTRUMP در اینستاگرام استفاده شده است)

البته هشتگ #NoMakeUpSelfie نیز که گروهی از سلبریتی ها برای انتشار سلفی های بدون آرایش خود به راه انداختند نیز محبوبیت فراوانی بدست آورد و هم چون چالش آب یخ‌فراگیر شد.

(تصویر سلفی بدون آرایش بیانسه در هشتگ سلفی بدون آرایش)

 هشتگ ها می توانند برای تکمیل عکس های به اشتراک گذاشته شده در اینستاگرام استفاده شوند و به کاربر در کشف حساب های کاربری جدید و پست های مرتبط کمک کنند. هنگامی که روی یک هشتگ گوگل پلاس کلیک می کنید نتایج جستجو شامل هشتگ اصلی و همچنین پست هایی با برچسب ها و کلیدواژه های مشابه می شود. نتایج جستجوی گوگل در سمت چپ صفحه نمایش داده می شوند در شرایطی که نتایج جستجوی هشتگ در سمت راست پدیدار می شوند. افزون بر این، گوگل امکان جستجو در فیسبوک و توییتر را نیز در اختیار کاربران قرار می دهد.  مثلا اگر شما می خواهید بدانید که نظر کاربران اینستاگرام درباره درگذشت عباس کیارستمی، کارگردان شهیر ایرانی که در تیر ماه دار فانی را وداع گفت چیست، از هشتگ #kiarostami استفاده کنید.

بیش از ۱۰ هزار عکس و نوشته از کاربران مختلف در سراسر جهان را روی این هشتگ مشاهده خواهید کرد و به قدرت هشتگ ها پی خواهید برد.

هشتگ ها می توانند در مواردی اثراتی مخرب برجا بگذارند و در موارد دیگری بی نهایت مفید واقع شوند، یکی از هشتگ های حیاتی اخیر #helpnepal بود که باعث شد کمک های بسیاری به حادثه دیدگان زلزله نپال ارسال شود.

درباره هشتگ ها

هشتگ ابزاری برای دسته‌ بندی چنین پیام ‌هایی فراهم می‌کند، تا افراد بتوانند آن هشتگ را جستجو کنند و مجموعه‌ای از پیام‌ هایی را که شامل آن هستند به دست آورند. عموماً کلیدی ‌ترین کلمه مربوط به آن موضوع را با علامت هشتگ همراه کنند. این همراه کردن با استفاده از علامت # قبل از کلمه مورد نظر، انجام می‌شود. در نام گذاری هشتگ می ‌توانید از حروف، اعداد و علایم مجاز استفاده کنید اما علامت‌هایی مانند $ یا % غیرمجاز هستند و به شما اجازه نامگذاری نمی‌دهند.

هشتگ اولین بار به وسیله توئیتر ایجاد شد و پس از آن توسط بسیاری از شبکه‌های اجتماعی از جمله گوگل پلاس، فیسبوک، فیلکر، اینستاگرام، فرندفید، یوتیوب و پینترست مورد استفاده قرار گرفت. به طور کلی می‌توان مزایای هشتگ را اینگونه برشمرد: مطالب گذاشته شده در هشتگ را همه می‌توانند مطالعه کنند و دیگر نیازی نیست هر شخصی مطلب را جداگانه به اشتراک بگذارد. با مراجعه به هشتگ، نیازی به جستجوی موضوعتان نیست، می ‌توانید مطالب گوناگون را مطالعه کنید. همچنین در جستجوی گوگل می‌ توانید هشتگ مورد نظر را نوشته و مطالب مربوطه را مطالعه کنید.

نخستین استفاده از نمایهٔ متعالی هشتگ، توسط San diego، مقیم Nate Ritter کالیفرنیا بود، که #Sandiegofire را در پست‌های مکرر خود در مورد آتش‌سوزی‌های اکتبر ۲۰۰۷ کالیفرنیا، با موضوع San Diego قرار داد. پدیدهٔ هشتگ برای تبلیغات، ترویج و هماهنگی‌های احتمالی استفاده می‌شود. سازمان‌های بزرگتر تنها روی یک هشتگ، یا تعداد کمی از آنها تمرکز می‌کنند. با این حال، برخی افراد و سازمان‌ها تعداد زیادی از هشتگ‌ها را به کار می‌گیرند تا بر طیف گسترده‌ای از مفاهیم موردعلاقه‌شان تأکید کنند. تصمیم‌گیری در مورد اختصاصی کردن هشتگ‌ها یا ترویج یک طیف، بستگی به استراتژی بازاریابی کسانی که با آن درگیرند دارند.

هشتگ های انقلابی

جنبش تسخیر وال استریت را باید یکی از تاثیرگذاری های هشتگ ها در فضای جامعه مجازی دانست که خیلی ها را با این جنبش همراه کرد. گفته می شود که هشتگ #BarCamp نخستین هشتگی بود که در تاریخ شبکه ‌های اجتماعی به کار رفت.

تا سبب ارتباط علاقه ‌مندان به «همایش غیرحضوری تکنولوژی جهانی» شود چند سالی طول کشید تا جهان به قدرت واقعی هشتگ پی ببرد. از سال ۲۰۱۱ که جنبش تسخیر وال‌استریت (#OccupyWallSreet) به مدد شبکه‌های اجتماعی گستره‌ای جهانی پیدا کرد تاکنون، دیگر هر روز و هر لحظه می‌ توان منتظر زایش یک هشتگ قدرتمند در شبکه‌ های اجتماعی بود. این هشتگ میلیون ها در شبکه های اجتماعی تکرار شد و ۸۳۵ هزار صفحه در اینترنت درباره این هشتگ ایندکس شده است.

در فهرستی که سال گذشته توئیتر منتشر کرد هشتگ «برای پاریس دعا کنید» (#PrayForParis) در صدر پرترندترین هشتگ‌های این شبکه قرار داشت. این کمپین، نشانگر انسجام و همدلی بی‌سابقه مردم سراسر جهان برای ابراز نفرت از تروریسم بود. هشتگ «برای پاریس دعا کنید» در مرکز توجه و اهمیت قرار گرفت نه فقط به این دلیل که نشان داد ظرفیت بشر برای همدلی بسیار است، بلکه توانست ثابت کند شبکه‌های اجتماعی می‌توانند مرزهای جغرافیایی را در همراهی با یک جریان بشردوستانه بشکنند.

در دورانی که قتل و جنگ و ویرانی به تصویری طبیعی از زندگی روزمره ما تبدیل شده است و گاهی حتی در پوشش خبری رسانه‌های سنتی هم جایی پیدا نمی‌کند شبکه‌ های اجتماعی نشان دادند که می‌توانند چشم جهان را به روی وقایع دردناک بشری بگشایند. هشتگ «برای پاریس دعا کنید» انعکاسی از اتحاد مردم جهان برای مقابله با تروریسم بود اما گفتمان دیگری را نیز برانگیخت. چرا دنیا تنها زمانی تکان می‌خورد که بخش‌های خاصی از آن (کشورهای برتر) در معرض تهدید قرار می‌گیرند؟ این هشتگ سبب شد بسیاری بیندیشند چرا وقتی با آوارگان و پناهجویانی که به دنبال تغییر زندگی غیرقابل ‌تحمل خود بودند با عشق و پذیرش برخورد نشد، از خود واکنشی نشان ندادند. برای پاریس دعا کنید، بی‌تفاوتی سیاسی جهان را در قبال جهان سوم دوباره به چالش کشید.

(عکس کودک بی جان سه ساله سوری که موجی از خشم جهانی را به دلیل بی تفاوتی غربی ها به وضعیت آوراگان به دنبال داشت)

شاید به همین دلیل بود که هشتگ «آوارگان خوش آمدید» (#RefugeesWellcome) نیز به یکی از هشتگ‌های پرترند توئیتر تبدیل شد. کمپینی که با انتشار تصویر بی‌جان کودک سه‌ساله سوری در سواحل اروپا کوشید به جهان یادآور شود باید نگاه خود را به حق زندگی برای دیگران، تغییر دهد.

شبکه اجتماعی توییتر را باید یکی از تاثیرگذار ترین شبکه های اجتماعی دنیا دانست که بسیاری از رهبران سیاسی نیز در آن حضور فعال دارند. توییتر، یک شبکه اجتماعی تا حدودی سیاسی است و بسیاری از هشتگ های تاثیرگذار چند سال اخیر، از ان متبلور شدند. البته همه جنبش های اجتماعی که در شبکه های اجتماعی توسعه یافتند، برای مقابله با پدیده ای ترتیب پیدا نکردند. جنبش هایی هم بودند که برای آگاهی رسانی و آگاهی بخشی به طیف های مختلف جامعه راه اندازی شد. مثل آزادی بیان، حقوق سیاه پوست ها و حمایت از آزادی های خاص و حمایت از حیوانان و مسایلی از این دست. در میان این گونه هشتگ ها، هشتگ زندگی سیاه ها مهم هست #BlackLivesMatter هشتگی بود که برای این جنبش شکل گرفت و توانست بخش‌هایی از جهان را که هنوز نژادپرستی در آن بیداد می‌کند به لرزه درآورد.این هشتگ بیش از ۴۱۰ هزار بار در توییتر به اشتراک گذاشته شد و موجی از اعتراضات اجتماعی در شبکه های اجتماعی علیه رفتار نژاد پرستانه پلیس آمریکا را به تصویر کشاند.

(تصویر هشتگ زندگی سیاه ها مهم است در توییتر که بازتاب جهانی پیدا کرد)

در پی تیر اندازی های جدید در آمریکا، هشتگ جدیدی هم به وجود آمد که بیش از ۳۸۰ هزار بار در توییتر در چند هفته اخیر به اشتراک گذاشته شد. هشتگ FalconHeightsShooting موردی بود که با استقبال کاربران آمریکایی مواجه شد و اکنون که ماه آگوست ۲۰۱۶ را سپری می کنیم، هم چنان این هشتگ در نوشته های کاربران آمریکایی و حتی شبکه های خبری فعال در توییتر به اشتراک گذاشته می شود. نمونه اش در تصویر زیر ملاحظه می کنید که بخش آمریکایی شبکه خبری راشا تودی،  درباره کشتار مردی در ایالات مینه سوتای آمریکا از این هشتگ استفاده کرد که اتفاقا این کشته شدن سیاه پوست در این ایالت درست یک روز پس از به قتل رسیدن شهروند سیاه پوست در منطقه آلتون بود.

برخی از هشتگ ها هم برای اعلام بین المللی درباره یک جنایت جنگی بود. جنبش اجتماعی علیه گروه تروریستی بوکو حرام از این دسته بود. هشتگی که برای ان راه اندازی شد قصد داشت تا سبب نجات جان ۲۷۶ دانش‌آموز دختری شود که توسط نیروهای بوکوحرام در نیجریه ربوده شده بودند. گاردین در سال ۲۰۱۵ میلادی درباره این هشتگ نوشت که آیا واقعا این هشتگ تاثیرگذار خواهد بود؟ این یک فعالیت اجتماعی (activism) است یا یک رفتار کلیک مدار (clickism) ؟

(گزارش گاردین درباره اثربخش هشتگ نجات دختران نیجریه ای در این کشور- آوریل ۲۰۱۵ میلادی)

همسر باراک اوباما (میشل) و بنیاد ملاله (برنده پاکستانی صلح نوبل) نخستین چهره هایی بودند که به این کمپین پیوستند.  در کم تر از چند هفته هشتگ #BringOurGirlsBack میلیون‌ها بار توئیت شد.

(اعلام بین الملی حمایت از هشتگ دختران ما را بازگردانید توسط میشل اوباما همسر رییس جمهوری آمریکا)

یکی دیگر از هشتگ های تاثیر گذار سال های اخیر هشتگی درباره غذا بود. کمپینی به نام #MealForMeal توانست بیش از ۳۰۰ هزار وعده غذایی برای محرومان جهان گردآوری کند. این تنها یکی از مثال ‌هایی است که نشان می ‌دهد کمپین ‌های مجازی شبکه‌ های اجتماعی در دنیای واقعی هم جامه عمل می ‌پوشند.

این هشتگ  بیش از ۱۰ هزار بار در  اینستاگرام به اشتراک گذاشته شد و صد ها هزار نفر از کاربران این شبکه به این طرح پیوستند.

البته فقط این هشتگ نبود که نگاه خیریه به نیازمندان داشت. همان طور که قبلا گفتیم، کمپین «سلفی بدون آرایش» (#NoMakeUpSelfie) هم به همین ترتیب توانست میلیون‌ها دلار برای مطالعات بیماری سرطان گردآوری کند و به نمونه‌ای تبدیل شد که اثبات می‌کند کنش‌گرایی در شبکه‌های اجتماعی، فقط در گوشی موبایل یا لپ‌تاپ باقی نمی‌ماند. می‌توان به تغییر دنیا با هشتگ امیدوار بود.

درباره انقلاب هشتگ ها

۱-انقلاب هشتگ ها در چند سال اخیر نشان داد که موجی از آگاهی بخشی بین المللی را می توان از طریق جادوی هشتگ ها در شبکه های اجتماعلی خلق و مدیریت کرد تا دنیا نسبت به موضوعات مختلفی آگاه شود.

۲-انقلاب هشتگ ها نشان می دهد که تا چه اندازه ابزاری به نام هشتگ، می تواند بازوی بازاریابی و تبلیغات غیر مستقیم برای فعالان عرصه های تولید کالا و خدمات در جهان مجازی باشد.

۳-انقلاب هشتگ ها، فرصت فوق العاده ای برای اطلاع رسانی پدیده ها و چالش های جهانی از جمله محیط زیست،‌ نابرابری های مدنی، حیوان آزاری و نقض حقوق انسان ها در کشورهای شرقی و غربی هست.

۴-انقلاب هشتگ ها یکی از فعال ترین جنبش های تاریخ بشریت را به وجود اورد که صدها میلیون نفر را ظرف چند ساعت نسبت به وقوع مساله ای آگاه نمود و این رکوردی در تحولات تاریخ معاصر جهان به شمار می رود.

۵- کنش‌گرایی (اکتیویسم) از دیگر حوزه‌ هایی است که به مدد جنبش ‌ها و کمپین ‌هایی که در فضای مجازی به راه می‌افتند چهره دیگری به خود گرفته است. از فمینیست‌هایی که برای برابری جنسیتی تلاش می‌کنند تا مدافعان محیط زیست که دغدغه گرمایش زمین را دارند هر کدام از ابزار هشتگ بهره می‌گیرند تا ضمن هوشیار سازی افکار عمومی، تغییراتی در رفتار سازما ن‌ها، سیاستمداران یا مردم ایجاد کنند.

۶-ما ایرانی ها باید با ساخت هشتگ هایی به رویکرد بین المللی، ظرفیت های مختلف طبیعی، زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی خود را به دنیا معرفی کنیم که امتیازی برای توسعه صنعت گردشگری، رونق اقتصاد صنایع دستی ایران و افزایش  توجه جهانی به صلح طلبی و مهمان نوازی ملت بزرگ ایران خواهد بود.

۷-تاثیرگذاری هشتگ ها هم چون تصاویر سلفی روی سبک زندگی دیجیتالی و رفتار و کنش های مردمان روزگار ما اهمیت بسیاری دارد و این می تواند موضوع پایان نامه های مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای عرصه های ارتباطات، فناوری اطلاعات و هم چنین روان شناسی و کسب و کار باشد.