همسر یابی اینترنتی: آری یا نه؟

جولان همسریابی دیجیتالی در عصر مجرد های ایران

در حالی که تراژدی ۱۱ میلیون جوان مجرد در ایران به یکی از دغدغه های مسئولان تبدیل شده است و سال به سال بر تعداد سالمندان کشور افزوده می شود، تراژدی دیگری در این بین خودنمایی می کند که به نظر می رسد، جولانی برای کاسبان ازدواج باشد.

ایران امروز، در حالی به سمت دومین دهه از چشم انداز بیست ساله توسعه اقتصادی و فرهنگی در افق ۱۴۰۴ حرکت می کند که  بیش از ۱۳ درصد  جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، مجردند.  از طرفی، کاهش میزان تولد و افزایش نرخ طلاق در ازدواج های کم تر از شش ماه، سبب شده تا جامعه شناسان و برنامه ریزان توسعه ای، نسبت به روند فزاینده سالخورده شدن جمعیت کشور در بیست سال آینده با وجود چنین لشکری از مجرد های جوان بالای ۳۰ سال، هشدار دهند.

مجرد ماندن نسل جوان امروز، تهدیداتی به مراتب ناگوار تر از چالش بی سوادی برای ایران عصر ۱۴۰۰ به همراه خواهد داشت.

تداوم روند عدم اشتیاق و علاقه جوانان ایرانی به ازدواج و عدم اقدام عملی مسئولان برای فراهم کردن بستر ازدواج آسان که مورد تاکید مقامات عالی کشور قرار دارد،‌ مقوله ای تهدید زا برای توسعه و اقتصاد کشور خواهد بود. کاهش میزان تولد و پایین بودن میزان رشد جمعیت برای کشوری با وسعت ۱.۵ میلیون کیلومتر مربعی ایران که همواره با تهدیدات منطقه ای و فرا منطقه ای رو بروست ، قطعا تهدیدی جدی است . ایران نیمه نخست قرن بیست و یکم را با چالش های مهمی در نیمه دوم این سده مواجه خواهد کرد.

سالخورده شدن تدریجی جامعه ایران، هزینه های بسیاری به نظام سلامت، بهداشت، اموزش و حتی نظام دفاعی، ‌امنیتی و اقتصاد کشور وارد خواهد کرد. به هر حال، در چنین فضایی، به نظر می رسد چالشی به نام ازدواج های اینترنتی و همسریابی های دیجیتالی نیز، بر تنور بلاتکلیفی ۱۱ میلیونی مجرد ایران دمیده  و مشکلات و معضلات فراوانی را برای بخشی از جامعه به ارمغان آورده است.

همسریابی اینترنتی برای۱۱ میلیونی مجرد های ایران، ابزار و عاملی برای همسان گزینی دیجیتالی خواهد بود. شبکه های اجتماعی داخلی و خارجی از فیس بوک و اینستاگرام گرفته تا پینترست و فلیکر، اگر چه ابزار هایی برای تبادل اطلاعات و ارتباطات در عرصه های مختلف به خصوص کسب و کار و اطلاع رسانی خبری هستند،‌ اما به هر حال ماهیت شبکه ای بودن آن سبب می شود تا کاربران از طریق پروفایل های خود، با یکدیگر آشنا شده  و بستر غیر مستقیم و ناخود آگاهی برای آشنایی های بعدی در فضای واقعی شکل بگیرد.

همسریابی اینترنتی یعنی چی؟!

(تصویری از خدمات یکی از پرتال های غیر قانونی در عرصه همسریابی اینترنتی!)

همسریابی اینترنتی به زبان عامیانه به این معنا خواهد بود که پسری یا دختری، از طریق پروفایل کاربری در اینترنت، به واسطه تصاویر و اطلاعات منتشر شده بر روی صفحه شخصی ایشان، مشتاق آشنایی بیش تر شده و زمینه ارتباطات دیجیتالی و در  نهایت قرار های خارج از محیط دیجیتال برای آنان فراهم می شود. همسریابی اینترنتی الزاما به قصد ازدواج صورت نمی گیرد و بعضا، دوستی های موقت به قصد های گوناگون، مورد نظر طرفین خواهد بود. شاخص مهم در همسریابی اینترنتی، عکس محور بودن شناخت و علاقه و ارتباط به جای فهم واقعی ادراکات مشترک دو طرف است که همین موضوع ، نقطه آسیب زای قضیه را پر رنگ می  کند.

(تبلیغات  یکی از پرتال های غیر قانونی همسریابی اینترنتی )

شاید شما هم از این نمونه ها در بین آشنایان و اطرافیان خود زیاد مشاهده کرده باشید که دختری یا پسری به واسطه آشنایی اینترنتی با یکدیگر و حتی چند ماه تماس های گوناگون و برقراری ارتباطات دوستانه در محیط واقعی، بعضا به دلیل پیش پا افتاده ترین مسائل، همدیگر را در شبکه ها بلاک کرده و هزاران ساعت وقت و میلیون ها تومان هزینه بدون به ثمر رسیدن نتیجه ای خاص، به هدر می رود!

(تصویر نتایج Google  برای کلید واژه همسریابی اینترنتی)

از این نمونه داستان ها در فضای همسریابی اینترنتی و همسان گزینی های مجهول الهویه سود جو و کلاهبردار ،بسیار یافت می شود و گزارشات هفتگی پلیس سایبر ایران (cyberpolice.ir) نیز بر این موضوع حکایت دارد که هم چون بانکداری مجازی و سو استفاده از حریم خصوصی کاربران ایرانی، چالش همسریابی اینترنتی و انتقام های تلگرامی و اینستاگرامی رایج پس از آن، سومین تهدید بزرگ جامعه اطلاعاتی کشور به شمار می رود.

همسان گزینی رسمی در ایران وجود دارد

(پرتال ملی همسان گزینی در ایران )

اگر چه هیچ سایت اینترنتی در عرصه همسریابی در ایران مجوز قانونی از مراکز ذی صلاح را ندارد و بیش از ۳۵۰ پرتال راه اندازی شده در این بستر که حتی بر روی پسوند ملی .ir نیز به تبلیغ این حوزه فعالیت دارند، غیر قانونی هستند، اما ۵ خرداد ۹۴ بود که برای اولین بار در ایران، پرتال ملی برای این هدف، ‌راه اندازی شد. البته نه برای همسریابی اینترنتی، بلکه برای همسان گزینی و زنده کردن سنت زیبای وساطت در فرهنگ ازدواج ایرانیان.

سامانه ملی «همسان گزینی» به منظور زنده کردن سنت وساطت و گامی نوین در ازدواج آگاهانه و پایدار جوانان ماه رونمایی شد. «محمود گلزاری» روان شناس معروف دهه شصت و هفتاد برنامه های خانواده رسانه ملی و معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان، سال پیش اعلام کرد که سامانه همسان گزینی، دختران و پسران را به یکدیگر معرفی نمی کند بلکه واسطه های ازدواج که افراد مورد اعتماد مردم و خانواده ها هستند در این سامانه فعالیت می کنند.

واسطه های ازدواج در این زمینه، افرادی مانند روحانیون، استادان دانشگاه و پزشکان مورد قبول جامعه هستند. آنان اطلاعاتی را که از دختران و پسران به منظور همسریابی در اختیارشان قرار دارد ، به اشتراک می گذارند و در قالب سامانه همسان گزینی از این دختران و پسران تست شخصیتی صورت می گیرد و اگر مشخص شود که آنان دارای مشکلات روانی هستند دختران و پسران به یکدیگر معرفی نمی شوند .

سامانه ملی همسان گزینی در زیر مجموعه های پرتال تبیان و در نشانی اینترنتی به آدرس http://hamsan.tebyan.net معرفی شده است که علاقمندان برای پیدا کردن همسان مورد نظر خود، می توانند با ثبت نام در پرتال ملی و ورود اطلاعات خود، منتظر دریافت اطلاعات تکمیلی از سوی مسئولان این پرتال باشند.

در این پرتال، ثبت نام الکترونیکی متقاضیان ازدواج در نشانی http://hamsan.tebyan.net/newindex.aspx?pid=271615 صورت می گیرد و هم چنین ثبت نام علاقمندان به واسطه گری در امر مقدس ازدواج نیز در این نشانی http://hamsan.tebyan.net/newindex.aspx?pid=271594 معرفی شده است.

این سامانه اطلاعات خوبی را در حوزه ازدواج برای طیف های مختلف مردم ارائه کرده و کارشناسان رسمی این سامانه ملی از طریق آدرس های فوق الذکر، آماده ارائه مشاوره های اینترنتی به علاقمندان به ازدواج از طریق بستردیجیتال  هستند.

جولان خواستاگرام ها . . .

چندی پیش در خبر های آمده بود که کانال هایی توسط افرادی سود جو در شبکه مجازی تلگرام راه اندازی شده که به واسطه معرفی دختران و پسران به یکدیگر، مبالغ هنگفتی دریافت می کند. اگر چه به طور کلی هر فعالیتی در فضای مجازی کشورمان در عرصه دوست یابی و همسریابی، چه به صورت سایت اینترنتی و چه پیام رسان های موبایلی و شبکه های اجتماعی، غیر قانونی است، اما به نظر می رسد جولان خواستاگرام  ها ( از تلگرام تا اینستاگرام) هم چنان در لشکر ۱۱ میلیونی مجرد های ایران، داغ داغ است.

از این که چه تعداد از این آشناییت ها، نهایتا به ازدواج ختم می شود و چه تعداد از این ازدواج ها، در ۶ ماهه اول زندگی  به طلاق منتهی نمی شود، هنوز آمار متقن و رسمی از آن در دسترس نیست. اما به نظر می رسد، امر مقدس و مهم ازدواج برای جامعه امروز و آینده ایران به واسطه پیوندهای عاطفی و اجتماعی که در جامعه ایجاد می کند، مقوله ای مهم تری از گسترش و رواج آن در کانال های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی مجهول الهویه ناشناس باشد.

بستری که گسترش بی رویه و عدم سازماندهی آن، فضای بی اعتمادی میان دختران و پسران را افزایش می دهد و این فاکتور، اوضاع آشفته ای را که بر مقوله ازدواج جوانان کشور حاکم است  بحرانی تر می کند.  افزایش روابط  جنسی در سنین پایین در کشور و کاهش میزان سن ابتلا به بیماری های جنسی که در دو دهه اخیر روند صعودی به گرفته  است، اگر چه عامل اصلی آن خواستاگرام های دیجیتالی و کانال های عجیب و غریبی مد شده در فضای اینترنتی ایران نیست، اما به هر حال، یکیاز بسترهای شیوع آن  می تواند تلقی شود.

حرف آخر

سوال اول این گفتار این بود که همسریابی اینترنتی: آری یا نه!؟ به نظر می رسد که اساسا این پرسش، پرسش درستی نیست. مانند این است که سوال کنیم: اینترنت: آری یا نه!

 این گونه پرسش ها ما را به یاد پرسش نوستالژیک دوران مدرسه می انداخت که سر زنگ انشا، راحت ترین موضوع، طرح این سوال بود که “علم بهتر است یا ثروت!! “ به نظر می رسد، طرح پرسش “همسریابی اینترنتی، آری یا نه”، به اندازه آن سوال دوران مدرسه، محلی از اعراب در روزگار امروز ندارد.

نگاه سیاه و سفید به هیچ ابزاری، بخشی از راه حل نخواهد بود. همسریابی اینترنتی همان طور که خیلی ها را به خاک سیاه نشانده است، به هر حال خیلی ها را صاحب زندگی مشترک موفق در سراسر جهان کرده است. بنابراین نمی توان به این پرسش که همسریابی اینترنتی خوب است یا بد یا آری یا خیر، پاسخ مشخصی داد. بنابراین، طرح چنین پرسشی از جنبه های مختلف، صحیح به نظر نمی رسد. به جای طرح این پرسش باید پرسش های بهتری به جهت آگاهی بخشی به جامعه اطلاعاتی کشور در این مسیر مطرح شود تا ماحصل کار، رونق ازدواج آسان با قابلیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات در دهکده جهانی امروز باشد.

رسانه ملی و مسئولان در مقوله ازدواج، باید کلیشه های دهه شصت را کنار گذاشته و برای لشکر ۱۱ میلیونی مجرد ایران که بخشی از کاربران جامعه اطلاعاتی کشور را تشکیل می دهند و سواد رسانه ای بالا دارند، اقدامات راهبردی و جدی تری بردارند. به هر حال، چه بخواهیم چه نخواهیم، سبک زندگی دیجیتالی امروز ایرانیان، تا حدودی سبک زندگی  سنتی را تحت تاثیرقرار داده است . . .