در ایران ده ها پارک علم و فناوری وجود دارد که در عرصه های مختلف مانند بیوفناوری، سرامیک و دانش های بنیادی مشغول به فعالیت هستند و توانسته اند خدمات و دستاورد های زیادی برای جامعه به ارمغان بیاورند. امروز قصد داریم شما را با برخی پارک های علم و فناوری کشورمان آشنا کنیم. با ما در این گزارش خواندنی همراه باشید.
در برخی کشور های دنیا مانند ژاپن و کره جنوبی، گردشگری صنعتی (Industry tourism) وارد چرخه اقتصاد شده و بازدید از پارک های علم و فناوری به بخشی مهم در برنامه آن ها تبدیل شده است. مقاصد گردشگری دنیا تنها اماکن باستانی، تاریخی و اکوتوریسم نیستند و این گونه ظرفیت ها نیز باید در نظر گرفته شود
تقریبا ۶۰ سال است که دنیای علم با مفهومی به نام پارک های علم و فناوری آشنا شده و اکنون که ۱۶ سال از هزاره سوم میلادی می گذرد، بیش از ۶ هزار مرکز در بیش از ۲۲۰ کشور جهان تاسیس شده که ایران یکی از آن ها به شمار می رود.
ثروت در هر جامعه توسط سرمایه های انسانی تولید می گردد و هیچ ارزش آفرینی بدون استفاده از نیروی متخصص چه در عرصه کالا و چه در عرصه خدمات، به وجود نمی آید. تولید ثروت مقوله ای فرصت ساز است که اقتصاد های نوظهور جهان مانند سنگاپور و کره جنوبی، اهمیت زیادی برا مولفه های آن قائلند.
ادر اقتصادهای دانش بنیان، کارگران دانش نیروی محرک به شمار می روند و افراد متخصص (skilled workers) نقش موثری در ایجاد ارزش افزوده (value added) ایفا می نمایند. اگر اقتصادی دانش بنیان گردد، ضریب آسیب پذیری اش به شدت کاهش می یابد.
در این گونه اقتصادها آن چه در وهله نخست اهمیت قرار دارد، خودکفایی در راستای صادرات است. برخی کشورها شهروندان را از زمان آموزش های ابتدایی تا دانشگاه، با رویکرد های صادرات محور (export oriented) آشنا می کنند. در این جا فروش اطلاعات و ایجاد ارزش افزوده نقشی حیاتی پیدا می کند.
(پرتال انجمن جهانی پارک های علم و فناوری که ایران نیز عضو آن است)
کشوری با اقتصاد دانش بنیان موفق
اقتصاد سوئد تنها به برندهای معروفی مانند «وُلوو» و «اِسکانیا» محدود نمی شود و اکنون محصولات دیجیتالی سوئد مانند Skype نیز توانسته اند به موفقیت های زیادی دست یابند.
ارزش افزوده و فرصت های اشتغالی که برند های سوئدی در اختیار مردم جهان قرار دادند، توانسته برای این کشور میلیاردها دلار گردش مالی به ارمغان آورد. سوئد در حالی به این موفقیت ها دست یافته که ۱۰ ماه از سال را با سرما و یخ سپری می کند و هیچ گونه منابع فسیلی در اختیار ندارد.
به همین دلیل نظام های کارآفرین و مولد در کشورهایی مانند ژاپن بهتر شکل می گیرد، زیرا ساختار مدیریت و برنامه ریزی بر مبنای تسهیل و تسریع اشتغال زایی گسترده و حمایت از کارفرمایان و کارآفرینان دانش بنیان (knowledge based) بنا شده است.
در برخی اقتصاد های موفق، از همان ابتدا به دانش آموزان یادآوری می شود که شما در کشور صادرات (export country) تحصیل می کنید و باید از همین حالا تلاش خود برای توسعه را آغاز نمایید. به همین دلیل است که بسیاری از مدارس و دانشگاه های اروپایی و بعضا آسیایی، دوره های تبادل استاد و دانشجو برگزار می کنند تا افراد در طول مدت تحصیل خود بتوانند از فرصت های تحقیقاتی در سراسر جهان استفاده کنند.
(پارک علم و فناوری سوکوبا در ژاپن یکی از مقصد های گردشگری صنعتی این کشور است)
این فرصت ها طی تفاهم نامه های تبادل دانشجو (Exchange student) صورت می پذیرد و همان طور که در سرویس دانشگاه گردی روزیاتو اشاره شد، برخی دانشگاه های اروپا با صدها مراکزتحقیقاتی در سراسر دنیا تبادل علمی برقرار می کنند.
تعامل با مراکز تحقیقاتی و فناورانه در سراسر جهان به خصوص در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات سبب می شود تا هزینه تمام شده فعالیت های علمی سرشکن شده و کاهش پیدا کند. با این کار مراکز آکادمیک فرصت های بیشتری برای تبادل تجربه و اطلاعات بر روی پروژه های مشترک پیدا می کنند.
مهم ترین نقش پارک های علم و فناوری
پارک های علم و فناوری (Science and Technology Park) در چند دهه اخیر، تلاش داشته اند تا نقشی تعاملی و تبادلی در ایجاد ارتباط میان صنعت و دانشگاه چه در سطح کشورها و چه در سطح بین الملل ایفا نمایند تا فرایند تجاری سازی پروژه ها تسریع گردد. این مراکز هم در ایران و هم در دیگر کشورها، بستری موثر برای خلق ارزش افزوده به شمار می روند.
ارزش افزوده می تواند فرصت هایی ناب را فراهم کند و به تولید ثروت و کار منجر شود. پارک های علم و فناوری و مراکز رشد (accelerator centers)، همان انکوباتور (incubator) هایی هستند که کارآفرینان را پرورش و هدایت می کنند.
به همان میزانی که توسعه فعالیت های این مراکز کشور افزایش پیدا کند، شرکت های دانش بنیان دانشگاهی (University Spin-off companies) بیشتر تقویت خواهند شد و تعامل صنعت با دانشگاه افزایش پیدا می کند و در نهایت، توان افزایی (empowerment) نهاده های تولیدی و خدماتی رشد خواهد کرد.
طبق آمار های سال ۱۳۹۴، ۳۳ پارک علم و فناوری، ۱۴۳ مرکز رشد و بیش از ۳ هزار شرکت دانش بنیان دانشگاهی در کشور فعال هستند و سالانه میلیون ها دلار خدمات و کالا در زمینه های مختلف تولید و صادر می کنند. از پارک های علم و فناوری به عنوان موتور های محرک اقتصاد های پویا و کارآفرینان اجتماعی (social entrepreneurs) یاد می شود.
در ایران همانند همه نقاط دنیا، هدف از ایجاد چنین مراکزی ثروت آفرینی از طریق ارتقای فرهنگ نواوری و رقابت سازنده میان شرکت های خرد و بزرگ است.
انجام کارهایی مانند بازارسنجی، ایده پردازی، پژوهش علمی، طراحی مهندسی، نمونه سازی، طراحی صنعتی، استانداردسازی، تدوین دانش فنی، ثبت مالکیت فکری، تجاری سازی، فروش و پشتیبانی های بعدی برای تحقق محصولات فناوری در عرصه تولید صنعتی و همچنین عرضه سایر خدمات تخصصی را می توان مهمترین فعالیت پارک های علم و فناوری دانست.
(روند فزاینده شکل گیری پارگ های علم و فناوری در ایران بین سال های ۸۰ تا ۹۲)
ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور که در این نشانی می توان فعالیت های آن را رصد کرد، معمولا گزارش هایی درباره فعالیت پارک های علم و فناوری ایران منتشر می کند.
(تصویر ایندکس سامانه نقشه جامع علمی کشور)
پارک علم و فناوری چه کاری انجام می دهد؟
این مراکز همان طور که قبلا گفته شد، نهادهایی اجتماعی هستند و مجموعه ای فرصت آفرین در فضای اقتصاد دانش بنیان به شمار می روند. ورودی و خروجی آن ها دانش است و اقتصاد مبتنی بر فناوری (Knowledge economy) را در پی دارند. در پارک های علم و فناوری، متخصصان شاکله اصلی فعالیت ها را تشکیل می دهند و جریان دانش و فناوری را بین دانشگاه و صنعت و جامعه برقرار می نمایند.
مراکز رشد در هر کشور، مجموعه ای از فعالان اقتصادی و فناوری هستند که این مراکز را حمایت می کنند. گسترش رابطه بین مجموعه های تحقیقاتی خصوصی و دولتی و هم چنین مراکز تصمیم گیری در جهت توسعه فناوری و علوم کاربردی،از جمله اهداف پارک های علم و فناوری به شمار می روند.
(تصویر سایت پارک علم و فناوری هندوستان)
هزاران پارک علم و فناوری در کشورهایی مانند ژاپن، هندوستان، کره جنوبی، ایالات متحده و حتی سنگاپور احداث شده که توانسته اند نقش زیادی در ثروت آفرینی برای اقتصاد داشته باشند. لازم به ذکر است که آمریکا نخستین محفل پارک های علم و فناوری پس از جنگ جهانی دوم محسوب می شود.
پارک های علم و فناوری چه ویژگی هایی دارند؟
این مجموعه ها بستر تجاری سازی ایده های خلاقانه دانشجویان و محققان را فراهم می کنند و در محیطی سازماندهی شده، به مخترعان ومکتشفان فرصت هایی برای کاربردی نمودن طرح ها و دستاورد های خود اعطا می کنند.
در واقع شاکله اصلی شکل گیری پارک های علم و فناوری در جهان، تحقیق و توسعه یا همان مفهوم شناخته شده R&D است. توجه اصلی، بر روی توسعه یک سازمان یا نهاد است و به همین خاطر، پارک های علم و فناوری در نقش کارخانه هایی با تولید انبوه ظاهر نمی شوند.
در پارک های علم و فناوری، صنایع بزرگ شکل نمی گیرند اما طرح هایی کوچک با رویکرد عالی برای تعالی سازی رفتار و فعالیت های صنایع بزرگ در آن طراحی و اجرا می شود و ماحصل آن در قالب های مشخص به صنایع بزرگ فروخته می شود. به عنوان مثال، شما در یکی از این مراکز به فناوری خنک کردن پرده توربین های گازی دست یافته اید، بنابراین می توانید آن را در قالب اختراع ثبت شده (پتنت) به شرکت های تولید کننده توربین بفروشید.
(تصویر ایندکس پرتال پارک علم و فناوری کره جنوبی که در سال ۲۰۰۴ تاسیس شد)
یکی از ویژگی های مهم پارک های علم و فناوری، پروژه محور بودن آن هاست. یک پروژه تاریخ شروع و خاتمه داشته و چشم اندازهایی برای رسیدن به هدف و برنامه زمان بندی ترسیم شده است. به علاوه، منابع و افراد طرح مشخص نیز در آن مشخص شده اند. در بستر این مراکز، پروژه های مختلفی از صنایع دریافت و توسط تیم های تحقیقاتی مورد مطالعه قرار می گیرند. خدمات پارک های علم و فناوری گسترده است و برای طیف های مختلف شخصیت های حقیقی و حقوقی در سطح گوناگون، متفاوت خواهد بود.
(تصویر انجمن علمی پارک های علم و فناوری و مراکز رشد ایران)
انجمن علمی پارک های علم و فناوری و مراکز رشد ایران در نشانی اینترنتی STPIA.IR قابل مشاهده هستند. هدف از احداث آن ها، شبکه سازی بر اساس دانش و ایجاد یک سازمان میان مراکز ایران و دیگر قطب های اقتصاد عنوان شده است. به علاوه، کمک به ایجاد و توسعه زیر ساخت های علمی و فناوری مناسب و نگاه علمی در حوزه فناوری نیز در این مجموعه ها مورد توجه قرار می گیرد.
اگر به فعالیت در پارک های علم و فناوری علاقمند هستید، توصیه می کنیم به این لینک مراجعه کنید تا بتوانید اطلاعات بیشتری به دست آورید. تقریبا همه استان های کشور دارای پارک علم و فناوری هسند و پایتخت نیز در خرداد ۹۵ صاحب نخستین پارک علم و فناوری شد.
شرایط احداث پارک علم و فناوری چیست؟
قانون شرایط خاصی را برای احداث پارک های علم و فناوری تعیین کرده است که عبارتند از:
وجود حداقل دو دانشگاه دولتی و غیردولتی توانمند همراه با ۱۰ هزار دانشجو در رشته ها و زمینه های مرتبط با فعالیت پارک در منطقه.
وجود حداقل یک شهرک صنعتی توانمند در منطقه.
وجود حداقل ۱۵۰ شرکت تولیدی وصنعتی همراه با ۵۰ شرکت تحقیقاتی و خدمات مهندسی خصوصی فعال در زمینه های مرتبط با فعالیت پارک در منطقه.
اعلام آمادگی حداقل ۱۰ واحد فنّاوری برای مشارکت در تاسیس پارک و یا حضور در آن.
وجود امکانات شهری و تاسیساتی مناسب در منطقه.
اعلام همکاری برخی دستگاههای مرتبط دولتی از قبیل استانداری، دانشگاهها، ادارات کل استان و واحدهای تولیدی بزرگ.
مساحت لازم برای ایجاد پارک در شروع حداقل ۵ هکتار و حدکثر ۳۰ هکتار می‌باشد.
وجود تاییدیه مراجع ذیربط از قبیل شهرداری، کمیسیون ماده ۵ یا شورای عالی شهرسازی در مورد مالکیت و کاربری زمین مورد نظر.
وجود راههای دسترسی مناسب به مناطق شهری، دانشگاهی و صنعتی مجاور.
وجود تاسیسات پایه شامل آب، برق و تلفن حداقل تا یک کیلومتری زمین مورد نظر برای احداث پارک.
برای آشنایی با فعالیت های برخی از پارک های علم و فناوری کشورمان، با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.
پارک علم و فناوری کرمان
شما می توانید با استفاده از این نشانی اینترنتی اطلاعات بیشتری درباره این مجموعه کسب کنید. وجود ظرفیت های منطقه ای فراوان در استان به ویژه منابع طبیعی سرشار و اقلیم چهارفصل آن، پتانسیل بالای صنعتی، معدنی، کشاورزی و برخورداری از منابع انسانی متخصص در سایه ی دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، به این مرکز که نخستین پارک علم و فناوری منطقه جنوب شرق کشور محسوب می شود، اعتبار ویژه ای بخشیده است.
توجه به موضوع ایجاد پارک علم وفناوری در اساسنامه مرکز بین المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی به عنوان سازمان موسس ضمن تقویت جایگاه قانونی پارک، اهتمام و نگاه توسعه ای و آینده نگر بنیان گذاران و مسئولین مجموعه را نشان می دهد.
فعالیت های ۹ گانه این مرکز عبارتند از: بیوتکنولوژی کشاورزی و پزشکی، لیزر، فوتونیک و فیبر نوری، نانو تکنولوژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، انرژی های تجدید پذیر، مواد نو و فرآوری مواد معدنی، سیستم های مدیریت انرژی، صنایع شیمیایی و تبدیلی و صنایع الکترونیکی و مخابراتی.
بیش از ۳۰ شرکت دانش بنیان در این پارک مشغول به کار هستند که جزییات کامل فعالیت ها و اهداف و دستاورهایشان در پرتال آن قابل مشاهده است. اگر حوزه کاری شما یکی از این موارد ۹ گانه است، همکاری با این شرکت کرمانی می تواند فرصت مناسبی به شمار آید.
پارک علم و فناوری دانشگاه تهران
دانشگاه تهران یکی از مراکز علمی کشور و از قطب های تولید علم در ایران به شمار می رود. شما با مراجعه به این آدرس می توانید اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
پارک علم و فناوری دانشگاه تهران یکی از قدیمی های این حوزه محسوب می شود. ایده تاسیس این مرکز در ماه های نخست سال ۸۰ شمسی مطرح شد. در نخستین گام اجرایی، مرکز رشد واحد های فناوری با مجوز وزارت علوم و تحقیقات و فناوری وقت فعالیت خود را آغاز کرد.
این پارک همزمان با اولین فراخوان پذیرش و استقرار واحدهای فناور در مرکز رشد، شکل جدی‌تری به خود گرفت و سرانجام در مرداد ماه ۸۴، دانشگاه تهران موافقت اصولی تأسیس پارک علم و فناوری را از وزارت متبوع دریافت نمود و به دنبال آن مرکز کارآفرینی نیز با مصوبه هیأت‌رئیسه دانشگاه به پارک ملحق شد.
پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در اواخر اسفند سال ۸۴ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد و از سال ۹۳ نیز با بازنگری کلی فعالیت های خود و طراحی جدید، موضوع حرکت در راستای تحول دانشگاه تهران به دانشگاه کارآفرین را سرلوحه مأموریت های خود قرار داد. این مرکز سعی دارد از طریق طراحی ساز و کارهای لازم، زمینه تحقق اهداف بلند دانشگاه تهران در راستای برنامه مقاوم سازی اقتصاد ملی را دنبال کند.
شما می توانید فهرست شرکت های فناور مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و موضوعات فعالیت هر یک را به صورت تفکیکی در این لینک مشاهده نمایید.
پارک علم و فناوری خوزستان
اطلاعات پارک علم و فناوری خوزستان در این لینک قرار دارد. این مرکز فعالیت رسمی خود را از تیر ماه ۸۸ با کسب مجوز از وزارت علوم تحقیقات و فناوری آغاز نمود. تا پیش از تاسیس پارک، مرکز رشد فناوری خوزستان تنها نهاد توسعه فناوری در استان محسوب می شد. این مجموعه هم اینک زیر نظر پارک علم فناوری خوزستان فعالیت می نماید.
طبق اعلام پرتال این پارک، مشتریان این مجموعه را شرکت های فناور خصوصی شامل شرکت های کوچک و متوسط ارائه دهنده محصول یا خدمت مبتنی بر فناوری (واحدهای غیر تولیدی و یا تولیدی در حد نیمه صنعتی، پایلوت و یا حداکثر تولیدی سبک، شرکت های فناور موفق بین المللی علاقمند به سرمایه گذاری در زمینه فناوری های مورد توجه پارک) تشکیل می دهند.
برخی واحدهای تحقیق و توسعه وابسته به صنایع دولتی و غیر دولتی شرکت ها و مؤسسات خصوصی یا دولتی فعال در زمینه های تحقیق و توسعه در حوزه فناوری های مورد توجه پارک (صنایع و دستگاه های اجرایی)، از دیگر مخاطبان پارک علم و فناوری استان نفت خیز خوزستان به شمار می روند.
شما می توانید فهرست ۵۹ شرکت عضو و فعالِ مجموعه را در این لینک مشاهده کنید و از فرصت های تحقیقاتی و سرمایه گذاری آن ها بهره مند گردید.
تاسیس کانون شکوفایی، خلاقیت و نوآوری شهرستان بهبهان با همکاری پارک علم و فناوری خوزستان و دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء، جدیدترین فعالیت این مرکز به شمار می رود. ساختمان این کانون در دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان قرار گرفته است.
بر اساس اعلام این پارک، کانون های شکوفایی، خلاقیت و نوآوری به منظور زمینه سازی بروز خلاقیت و ارتقا نوآوری با استفاده از ظرفیت ها و امکانات موجود در دانشگاه ها، موسسات پژوهشی و پارک های علم و فناوری و در راستای قانون برنامه ۵ ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و متعاقب ابلاغ آیین نامه های اجرایی تاسیس می شوند.
پارک علم و فناوری قزوین
شما می توانید با مراجعه به اینجا اطلاعات بیشتری درباره این مجموعه به دست آورید. قزوین یکی از استان های همجوار پایتخت است که ظرفیت های علمی،باستانی و تاریخی فراوانی دارد، به همین دلیل پارک علم و فناوری این استان با همکاری دانشگاه بین المللی امام خمینی کوشیده تا از ظرفیت های فناورانه این استان در عرصه ثروت آفرینی مولد استفاده کند.
همان طور که گفته شد، پارک های علم و فنّاوری محیطی مناسب برای استقرار و حضور حرفه‌ای شرکتهای کوچک و متوسط و واحدهای تحقیق و توسعه صنایع و موسسات پژوهشی به شمار می روند. برای دستیابی به اهداف مورد نظر، مرکز فناوری استان قزوین در زمینی به مساحت ۳۰ هکتار واقع در شمال شهر قزوین احداث شد.
شما می توانید فهرست ۲۸ شرکت فعال مستقر در پارک علم و فناوری قزوین همراه با جزییات فعالیت آن ها را در این لینک مشاهده کنید. هم چنین فهرست ۴۲ شرکت فعال در مرکز شد این مجموعه در این آدرس قرار دارد.
مرکز رشد دانشگاه امام خمینی قزوین همراه با مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی از جمله مراکزی هستند که با پارک علم و فناوری همکاری دارند. اگر دانشجوی قزوینی هستید، می توانید از این لینک ها برای پیدا کردن فرصت کاراموزی استفاده کنید.
پارک علم و فناوری کردستان
اطلاعات این پارک در این آدرس قرار گرفته است. پیرو مصوبات دور دوم سفرهای استانی ریاست محترم دولت تدبیر و امید و هیئت وزیران به استان کردستان، ایجاد پارک علم و فناوری در دستور کار قرار گرفت و استاندار محترم طی هماهنگی های لازم با دیگر دستگاه ها، مقدمات لازم جهت راه‌اندازی پارک را فراهم نمود. بدین ترتیب در آغاز سال ۱۳۹۲ پارک علم و فناوری استان کردستان فعالیت خود را آغاز کرد.
پارک علم و فناوری کردستان اهدافی را دنبال می کند که عبارتند از: نوسازی، انتقال فناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید، افزایش بازدهی نیروی کار بالقوه و استفاده ی بهینه از این سرمایه ی عظیم ملی و ایجاد زمینه کارآفرینی، حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای جوان، حمایت و تلاش در جهت ایجاد و رشد و توسعه واحدهای کوچک و متوسط فناور در زمینه‌های مختلف، کاهش ریسک مؤسسات نو بنیاد با کمک به جذب سرمایه‌های اولیه و ارائه مشاوره‌های گوناگون و بسترسازی جهت ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب جهت نیروهای تحصیل کرده.
شما می توانید فهرست ده ها شرکت مستقر در پارک علم و فناوری کردستان را در این لینک مشاهده نمایید.
پارک علم و فناوری یزد
اطلاعات این مرکز در این نشانی اینترنتی قرار دارد. پارک علم و فناوری یزد مانند پارک های علم و فناوری آذربایجان شرقی، سمنان، خراسان، فارس و گیلان، جزء نخستین پارک های علمی کشور به شمار می رود.
فهرست ۵۶ شرکت مستقر در پارک علم و فناوری یزد و مجموعه فعالیت های آن ها را می توان در این آدرس مشاهده نمود. به هر حال تاریخی ترین استان ایران که به شهر “ ترین ها” نیز شهرت دارد، فرصت های تحقیقاتی، علمی و اکورتوریسم گسترده ای درون خود جای داده که به کمک این پارک می توان آن ها را شکوفا کرد و سرمایه های زیادی را به سمت استان کشاند.
این مجموعه دارای مرکز نوآوری، فن بازار و پارک علمی کودکان است که بخش های جالب توجهی به شمار می روند و می توانند الگوی مناسبی برای دیگر پارک های علم و فناوری کشور باشند.
در گزارشات آینده درباره پارک های علم و فناوری ایران و سابر نقاط جهان اطلاعات بیشتری ارائه خواهیم نمود.
بدون نظر