یایویی کوساما؛ هنرمند و طراح لباس ژاپنی که گران ترین نقاشی های جهان را می کشد

جهان نقاشی و چیدمان، جهانی رازآلود و بر گرفته از رویاهای هنرمندانی است که تلاش می کنند تا از جادوی هنر، برای عملی کردن بخشی از تصورات خود در محیط بیرونی استفاده کرده و مفهومی را به مخاطب منتقل کنند. استعاره هایی که گاهی اوقات، دنیای عکس و فیلم و سخنرانی و کتاب نیز از بیان آن عاجز است.

برای درک فلسفه طراحی و خلق آثار هنری، نیاز به مطالعه و پژوهش در عرصه هنر است. بسیار اتفاق افتاده که ما نقاشی یا عکس یا چیدمانی را مشاهده می کنیم که به نظرمان، موضوع ساده را بیان کرده و از طراحی و رنگ بندی به ظاهر معمولی برخوردار است. اما همین طرح و نقشی که از نظر خیلی ها، ساده و پیش پا افتاده به نظر می رسد، از نگاه حرفه ای ها و خبرگان، غوغایی پس پرده و رازهایی نهفته دارد.

برخی از نقاشی های موزه لوور پاریس و هرمیتاژ سنت پترزبورگ و متروپلیتین نیویورک، در واقع چنین دستاوردهای بصری به ظاهر معمولی اما فوق العاده ارزشمند از نظر هنری را در معرض دید علاقمندان قرار می دهد.

برای خیلی از ما ها که از هنر نقاشی، درک عمیقی نداریم، یکی از مشهورترین تابلوهای نقاشی جهان، مونالیزا، اثر لئوناردو داوینچی، طراح و معمار شهیر ایتالیا بوده که به نوعی، برند موزه لوور فرانسه نیز به شمار می رود.

اما در کنار شاهکار داوینچی، شاهکار دیگری هم وجود دارد که شاید طرحی عادی با رنگ بندی معمولی بر روی یک تابلوی بزرگ باشد، اما آتشی بر خرمن حرفه ای های نقاشی زد و همچنان یکی از جاودانه ترین آثار نقاشی تاریخ هنر به شمار می رود.

جیغ (فریاد)، تابلوی شکوهمند ادوار مونک، نقاش نروژی که یکی از مهم ترین پیام آوران سبک اکسپرسیونیسم در قرن بیستم بود، به ظاهر، نقاشی معمولی اما در باطن، انقلابی در اکسپرسونیسم و هنر طراحی بوده و ظرف نیم قرن اخیر، موضوع بسیاری از کتاب ها، تحقیقات دانشگاهی، ویدئو آرت ها و فیلم ها و نمایشگاه های بزرگ بوده است.

تابلوی جیغ، در ماه می سال ۲۰۱۲ میلادی در حراجی ساتبی نیویورک، به رقم سرسام آور ۱۱۹ میلیون و ۹۲۲ هزار و پانصد دلار به فروش رسید. رکوردی تاریخی در دنیای هنر.

بنابراین جای تعجب نیست که یک بانوی ژاپنی کهنسال، اکنون با نقاشی های به ظاهر ساده از نظر عوام، غوغایی در نقاشی به پا کرده است که در میان هزاران نقاش سرشناس جهان، گران قیمت ترین نقاش زنده زن دنیا قلمداد می شود. تابلوی وی با نام WHITE NO 28، به رقم ۷.۱ میلیون دلار در سال ۲۰۱۴ به فروش رسید.

رقم های میلیون دلاری برای آثار یایویی کوساما، هنرمند نقاش، فعال چیدمان و طراح لباس کهنسال ژاپنی، خیلی ها را شگفت زده کرده است. گزارش امروز سرویس هنری روزیاتو شما را با دنیای جالب کوساما آشنا می کند.

پیش از ادامه بحث توجه شما را به تماشای ویدئویی زیر جلب می کنیم.

داستان کوساما: داستان خلاقیت مفهومی

هنر، عرصه نوآوران و آوردگاه خلاقان است. هنر را شاید بتوان آموخت، اما هنرمندی را نمی توان پیش هیچ استادی فرا گرفت. استعداد هنری و تلاش شگرف و همت ژرف برای شناخت طبیعت لازم است تا دستاوردی هنری خلق شود که جهان را به تحسین وادار کند.

به نظر می رسد، کوساما، هنرمند ژاپنی قصه امروز ما، در زمره همان هایی باشد که خلاقیت در آثار هنری اش، آنچنان موج می زند که عنوان گران ترین نقاش زن زنده جهان را به دوش می کشد.

یایویی کوساما (Yayoi Kusama) بانوی ژاپنی، در ۲۲ مارچ ۱۹۲۹ میلادی، پیش از حمله اتمی خونین آمریکا به ژاپن، متولد شد. وی از کودکی به طراحی و هنر و ساخت ابزارهایی خلاقانه علاقه داشت و به همین خاطر، در این زمینه مشغول به فعالیت گسترده ای شد.

برای آگاهی از جدید ترین آثار هنری خانم کوساما به درگاه ایشان در این آدرس مراجعه کنید. او در سال ۱۹۵۷ میلادی به آمریکا مهاجرت کرده و در شهر نیویورک اقامت دارد و آثاری را در قرن بیستم خلق کرده که جنبش اکسپرسیونیست (Expressionist movement) را تحت تاثیر قرار داد.

وی در زمینه های نقاشی، مجسمه، کلاژ، هنر محیطی و چیدمان کار می کند. وسواس فکری او در کارهایش تکرار تجمع و پراکندگی بوده و به همین خاطر، خود را یک هنرمند خلاق وسواس خطاب می کند.

آثار وی، معمولا در زمینه هنرهای مفهومی (conceptual art) است و می توان برخی صفات مینی مالیسم، فمنیسم، سورئالیسم، پاپ آرت و اکسپرسیونیسم انتزاعی را در آثارش مشاهده کرد. در برخی از آثار این بانوی ژاپنی معروف، شرح حال روانی و جنسی ایشان قابل درک است.

وی علاوه بر آثار هنری، در زمینه نویسندگی نیز فعال است و رمان و کتاب شعری از خود نیز منتشر کرده که مخاطبان بسیار دارد. وی، مدت طولانی دچار بیماری روانی بود و با مشکلات جدی مواجه شد.

یکی از آثار کوساما در نوامبر ۲۰۰۸ میلادی، در حراجی معروف کریستی نیویورک، به قیمت ۵.۱ میلیون دلار به فروش رفت که رکوردی برای یک بانوی هنرمند زنده به شمار می رود. او دچار وسواس فکری بوده و دلیل این بیماری، مربوط به دوران کودکی ایشان در ژاپن اعلام شده که مدام تحت تعرض و آزار جنسی قرار گرفت. او حتی در زمان کودکی، توسط خانواده و اطرافیانش مورد ضرب و شتم قرار داشت و به نظر می رسد، کودکی پر چالشی را تجربه کرده است.

غوغای ژاپنی در شهر آسمانخراش ها

پس از مهاجرت به آمریکا در اواخر دهه سوم زندگی خود، توانست مراحل رشد را در شهر آسمانخراش های آمریکا طی کرده و به عنوان هنرمند آوانگارد مشهور شود. وی از جمله افرادی بود که در نقاط مرکزی نیویورک، مانند سنترال پارک و پل بروکلین، چیدمان ها و طراحی هایی برای اعتراض به جنگ ویتنام طراحی و نصب کرد.

وی را یک هنرمند ژاپنی فوق العاده خلاق می دانند که کارهای بسیاری تولید کرده است. این خانم حامیان بسیاری دارد که از جمله می توان به دانلد جا و جوزف کورنل اشاره کرد.

او در سال ۱۹۷۳ میلادی با بدست آوردن سلامتی خود به زادگاهش بازگشت و در سال ۱۹۹۳ میلادی،‌ نمایشگاه بزرگی از آثارش را در ونیز، شهر رویایی ایتالیا در معرض دید علاقمندان قرار داد.

متاسفانه ایشان در بیمارستان روانی توکیو بستری است و در همان جا مشغول به خلق آثار هنری بوده و معتقد است که اگر هنر نبود،‌ خیلی وقت پیش مرده بود. این حرف، ما را به یاد حرف نیچه می اندازد که می گفت:

اگر هنر نبود، واقعیت ما را می کشت.

اکتبر ۲۰۰۶ میلادی بود که کوساما، توانست به عنوان نخستین بانوی ژاپنی، جایزه معتبر Premium Imperial را تصاحب کند که توسط خاندان سلطنتی ژاپن از سال ۱۹۸۹ میلادی به برترین هنرمندان نقاش و مجسمه ساز و معماری و موسیقی و تئاتر اعطا می شود.

این جایزه به نیابت از انجمن هنر ژاپن اهدا شده و به برترین مشارکت ها در زمینه توسعه، ارتقا و پیشرفت داده می شود.

جدید ترین اثر این بانونی هنرمند، در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۴ میلادی در همان حراجی کریستی، به ارزش ۷ میلیون و ۱۰۹ هزار دلار به فروش رفت که گران ترین تابلو ایشان به شمار می رود و این اثر، رتبه نخست گران قیمت ترین تابلوی یک نقاش زن زنده جهان را به نام او کرد.

با مقدمه ای که درباره این بانوی هنرمند مشهور آسیا ارائه کردیم،‌ بد نیست وی را از قاب دوربین دنبال کنیم.

درس های خیلی ساده از استاد کوساما

خلاقیت، ارائه طرح جدید، آزاد گذاشتن فکر برای خلق بدیع ترین آثار و رهایی از خط و رسم و مرزهای از پیش تعریف شده، در آثار این هنرمند خلاق ژاپنی که در فهرست ۱۰ بانوی هنرمند معروف آسیا قرار دارد، قابل مشاهده است. نگاهی به چیدمان این هنرمند نشان می دهد که او با فرهنگ رنگ و نقش ژاپنی ها و جادوی گوی سفید و قرمز که در پرچم این کشور نیز منعکس شده است، آثاری به ظاهر ساده اما ژرف و شگفت انگیر خلق می کند.