در دو روز اخیر خبر زلزله رخ داده در مرز بین ایران و عراق که خسارات زیادی را به ویژه به شهرهای استان کرمانشاه وارد کرده به تیتر اول رسانه های خبری داخلی و حتی خارجی تبدیل شده است. این اتفاق ناگوار مرگ صدها نفر از هم وطنان عزیز و تخریب خانه های آنان را در پی داشت. شدت این زلزله به نحوی بود که استان های مجاور و حتی بخش هایی را در تهران لرزاند و دامنه ی آن تا کشورهای منطقه نیز کشیده شد.
اما این زلزله مرگبار اولین و آخرین زلزله ی شدید رخ داده در ایران و جهان نیست و زلزله های دیگری حتی مخرب تر در طول تاریخ به وقوع پیوسته که در ادامه ی این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ مورد از شدید ترین و پرتلفات ترین آن ها آشنا کنیم.
۱-شانسی، چین، ۲۳ ژانویه ۱۵۵۶- بزرگی حدود ۸ ریشتر- تلفات ۸۳۰.۰۰۰ نفر کشته
این زمین لرزه در استان شانکسی که قبلاً به آن شانسی گفته می شد و در فاصله ی ۸۰ کیلومتری شمال شرقی ژیان، مرکز استان شانکسی، رخ داد. بر اساس برآوردها در حدود ۸۳۰.۰۰۰ نفر در اثر این زمین لرزه جان خود را از دست دادند. دامنه ی تخریب و عمل این زمین لرزه تا ۴۳۲ کیلومتری کانون زمین لرزه نیز کشیده شد و گزارش هایی از تاثیرات این زمین لرزه بر شهرهای دوردستی مانند لیویانگ در استان هونان که در فاصله ی ۸۰۰ متری محل وقوع زمین لرزه قرار داشت نیز در دست است. این زمین لرزه تخریب کامل دیوارهای اطراف شهرها و تمامی خانه ها را در پی داشته و در برخی از مناطق شکاف ایجاد شده در زمین چنان بزرگ بود که از آن ها آب فوران می کرد.
اگر چه آمار رسمی تعداد کشته های این زمین لرزه را ۲۵۵.۰۰۰ اعلام کرد اما بر اساس منابع غیررسمی تعداد کشته شدگان تا ۶۵۵.۰۰۰ نیز برآورد شده است. دامنه ی تخریب این زمین لرزه حتی تا شهر پکن نیز رسید. بدون شک این زمین لرزه پرتلفات ترین از نوع خود در ۴ قرن اخیر و دومین در تاریخ بوده است.
بر اساس گزارش هایی که امروزه از این زمین لرزه وجود دارد، با وقوع زمین لرزه دیوارهای شهر حلب که دومین شهر بزرگ و پرجمعیت این کشور به شمار می رفت ویران شده و سنگ های بزرگی در خیابان ها دیده می شد. قلعه حلب ویران شده و صدها نفر از ساکنان آن زیر آوار مدفون شدند. اگر جه شهر حلب بزرگ ترین شهری بود که این زلزله آن را تحت تاثیر قرار داد اما بیشترین صدمات و تلفات در جایی دیگر رخ داد. جنگجویان صلیبی اروپایی قلعه ای را در نزدیکی حریم ساخته بودند که در اثر زلزله مذکور با خاک یکسان شد. قلعه ای متعلق به مسلمانان در العتارب نیز تخریب شده و شهرها و قلعه های کوچک تری نیز به طور کامل فرو ریختند.
این زلزله چنان مهیب بود که لرزش های آن در دمشق نیز که در فاصله ی ۳۵۰ کیلومتری قرار داشت حس شد. زلزله ی حلب تنها یکی از چندین زلزله ی بزرگی بود که بین سال های ۱۱۳۸ تا ۱۱۳۹ رخ داده و بخش های زیادی در شمال سوریه و غرب ترکیه را با خاک یکسان کرد.
این سومین زمین لرزه سهمگین در جهان از آغاز قرن بیستم بود و بعد از زلزله ی سال ۱۹۶۴ در آلاسکا بزرگترین در نوع خود به شمار می آید. در کل ۲۲۷.۸۹۸ نفر در این زلزله کشته و یا مفقود شدند و بیش از ۱.۷ میلیون نفر در ۱۴ کشور آسیای جنوبی و شرق آفریقا به دلیل این زمین لرزه و سونامی متعاقب آن خانه هایشان را از دست داده و آواره شدند.
بر اساس گزارش های رسمی در این زمین لرزه ۳۰۰.۰۰۰ نفر مجروح، بیش از ۱.۳ میلیون نفر آواره، ۹۷.۲۹۷ خانه ویران و ۱۸۸۸.۳۸۳ خانه در جنوب هاییتی نیز صدمه دیدند. پس از وقوع زلزله سونامی های مرگباری نیز شهرهای ساحلی را در نوردید که تلفاتی در پی داشت.
۶- دامغان، ایران، ۲۲ دسامبر ۸۵۶_ بزرگی نامشخص_ حدود ۲۰۰.۰۰۰ کشته
این زمین لرزه در شمال شرقی ایران رخ داده و مرکز آن شهر دامغان بوده است که در آن زمان پایتخت به شمار می آمد. بخش زیادی از شهر و شهرهای اطراف تا شعاع ۳۵۰ کیلومتری در اثر این زمین لرزه از بین رفت و بیش از ۲۰۰.۰۰۰ نفر نیز کشته شدند.
این زمین لرزه مهیب منطقه ی هایووان را به ویرانه تبدیل کرد و تنها ۷۳.۰۰۰ نفر در شهر هایووان کشته شدند. رانش زمین ایجاد شده در نتیجه زمین لرزه روستای سوجیائه در شهر ژیجی را زیر خاک مدفون ساخت. بیش از ۳۰.۰۰۰ نفر در استان گویوان کشته شدند. تقریباً تمامی خانه ها در شهرهای لانگدی و هوینینگ با خاک یکسان شد. برخی رودخانه ها در اثر زمین لرزه تغییر مسیر داده و برخی دیگر مسدود شدند.
۸- اردبیل، ایران، ۲۳ مارس ۸۹۳_ بزرگی نامشخص، تلفات ۱۵۰.۰۰۰ کشته
هنوز خاطرات تلخ زمین لرزه دامغان فراموش نشده بود که ۳۷ سال بعد یک زمین لرزه بزرگ دیگر در ایران رخ داد. این زمین لرزه بیش از ۱۵۰.۰۰۰ کشته داشته و بخش های زیادی از شهرهای شمال غربی کشور را نابود کرد. این منطقه یک بار دیگر در سال ۱۹۹۷ با یک زمین لرزه شدید روبرو شد.
این زمین لرزه خسارات و ویرانی های بسیاری را در مناطق توکیو و یوکوهاما در پی داشت که مم به دلیل زلزله و هم آتش سوزی های مهیب بعد از آن بود. این آتش سوزی ها حدود ۳۸۱.۰۰۰ خانه از ۶۹۴.۰۰۰ خانه ی آسیب دیده در جریان زمین لرزه را به خاکستر تبدیل کرد. ویرانی ها در یوکوهاما نیز به همین اندازه مهیب بود به نحوی که در برقی از مناطق زمین از یک و نیم تا پنج متر بالا آمده و برای همیشه همانجا ماند.
۱۰- عشق آباد، ترکمنستان، ۵ اکتبر ۱۹۴۸_ بزرگی ۷.۳ ریشتر، تلفات ۱۱۰.۰۰۰ کشته
این زمین لرزه خسارات شدیدی را به شهر عشق آباد و روستاهای اطراف وارد کرد و تمامی ساختمان های آجری و گلی به طور کامل تخریب شدند.ساختمان های بتونی به شدت آسیب دیده و قطارها از ریل خارج شدند. این زمین لرزه خساراتی را نیز به شهر درگز در مرزهای شمالی این کشور با ایران وارد کرد. مقامات رسمی در آن زمان تعداد کشته ها را ۱۰.۰۰۰ نفر اعلام کردند اما در ۹ دسامبر سال ۱۹۸۸ اسنادی منتشر شد که نشان می داد تعداد واقعی کشته ها بیش از ۱۱۰.۰۰۰ نفر بوده است.
زلزله های بزرگتر از اینا هم اتفاق افتاده
۲۲ می ۱۹۶۰ – شیلی – ۹.۵ ریشتر
۲۸ مارس ۱۹۶۴ – پرنس ویلیام صدا، آلاسکا – ۹.۲ ریشتر
۲۶ دسامبر ۲۰۰۴ – خارج از ساحل غربی سوماترا شمالی – ۹.۱ ریشتر
۴ نوامبر ۱۹۵۲ – کامچاتکا – ۹ ریشتر
۱۳ اوت ۱۸۶۸ – آریکا، پرو (اکنون بخشی از شیلی است) – ۹ ریشتر
۲۶ ژانویه ۱۷۰۰ – ساحل شمالی اقیانوس آرام آمریکا – ۹ ریشتر
درسته اینا بزرگن ولی کشته هاشون خیلی کمتر بوده
تنها زمین لرزه ای که بیشترین کشته رو در ایران داشته مال بم بوده