گمشده‌ای به نام «شادی»؛ چگونه می توان خوشحال بود؟ [قسمت اول]

احتمالا شنیده اید که می گویند: شادی بهترین انتقام از سختی های زندگی است! انسان های شاد همیشه زندگی بهتر و شیرین تری را تجربه می کنند و در مواجهه با مشکلات نیز از روش های موثرتری کمک می گیرند.

اگر به مطالعه مقاله های مربوط به موفقیت عادت داشته باشید، بدون شک در بیشتر آن ها در مورد ضرورت شادی برای تحقق اهداف نوشته شده و روی آن ها تاکید بسیاری هم وجود دارد.

اما شاد بودن به آن آسانی که گفته می شود، به‌دست نمی آید. شما نمی توانید با لبخندهای مصنوعی و قراردادی، روحیه خود را تغییر دهید. شادی یک امر درونی است که به تمرین و مراقبت نیاز دارد. از این رو، در ادامه این مطلب، راهکارهای کاربردی که همه آن ها پشتوانه علمی دارند و از زبان کارشناسان و محققان بیان شده اند را نوشته ایم تا با استفاده از آن ها بتوانید در این دنیای تاریک و مملو از اندوه، زندگی شاد و سرشار از خوشبختی را تجربه کنید.

۱- ورزش کردن: ۷ دقیقه کافی‌است

تصور می کنید که ورزش کردن به زمان و وقت خالی نیاز دارد و شما از آن بی نصیب هستید؟ توصیه می کنیم دیدگاه خود را عوض کنید. شما می توانید با ۷ دقیقه ورزش کردن در روز شادی را به زندگی خود برگردانید. لازم نیست حتما باشگاه بروید یا در پارک و فضای سبز به انجام حرکات کششی یا ورزش های هوازی بپردازید. در خانه، بین ۵ تا ۱۰ دقیقه از زمان خود را به انجام حرکات صحیح ورزشی اختصاص دهید تا پس از چندین هفته اثرات معجزه آسای آن را مشاهده کنید.

در این زمینه، به دنبال یک آزمایش تحقیقاتی، سه گروه از بیماران مبتلا به افسردگی با دارو، ورزش و ترکیبی از هر دو آنها مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه این آزمایش بسیار عجیب و جالب بود. روند بهبود هر سه گروه در مراحل اولیه درمان تقریبا مشابه یکدیگر بود. اما آزمایشات بعدی، تفاوت بارزی را در روش درمانی بین این افراد نشان داد:

هر سه دسته از بیماران، ۶ ماه بعد دوباره مورد آزمایش قرار گرفتند تا روند بهبود و احتمال بازگشت بیماریشان مورد بررسی قرار بگیرد. ۳۸ درصد از اشخاصی که فقط دارو مصرف کرده بودند، دوباره بیماریشان عود کرده بود و به حالت قبلی بازگشته بودند. کسانی که به صورت ترکیبی از دارو و ورزش برای درمانشان استفاده شده بود، وضعیت بهتری داشتند و فقط ۳۱ درصد از آن ها بازگشت به افسردگی را تجربه کرده بودند. اما بزرگ ترین شوک که برای دانشمندان هم عجیب بود، تاثیر ورزش مستمر روی درمان افسردگی بود: فقط ۹ درصد از این اشخاص به افسردگی خود برگشته بودند و بقیه در سلامت روحی کامل، زندگی جدیدی را تجربه می کردند.

ورزش کردن فقط برای افراد افسرده نیست، شما با این کار می توانید به عملکرد هر چه بیشتر مغز، کسب آرامش ذهنی و فیزیکی و حتی احساسات مثبت بیشتر نسبت به خود کمک کنید. ورزش لزوما برای رسیدن به تناسب اندام یا کاهش وزن نیست، بلکه روشی ارزان و همیشه در دسترس برای شاد بودن در زندگی بشمار می رود.

انجام حرکات ورزشی باعث می شود تا پروتئین ها و ایندروفین هایی در مغز ترشح شوند که احساس شادی به انسان منتقل می کنند. در همین راستا بد نیست به نتیجه تحقیقاتی اشاره کنیم که در مجله «سلامت روان» هم منتشر شده است. این تحقیق می گوید، افرادی که به‌طور مستمر ورزش می کنند، همیشه حس بهتری نسبت به اندام خود دارند.

بدنبال تحقیق مذکور، وزن و تناسب اندام در ۱۶ مرد و ۱۸ زن قبل و بعد از ۶ روز ورزش ۴۰ دقیقه ای و ۶ روز مطالعه ۴۰ دقیقه ای مورد بررسی قرار گرفت. در هیچ کدام از دو تمرین، تغییری در وزن و اندام افراد صورت نگرفت. اما مشخص شد که دیدگاه افراد نسبت به بدنشان تغییر کرده و مثبت‌تر شده است.

یعنی حتی اگر ورزش در ظاهرتان تغییری ایجاد نکند، در روحیه و طرز فکرتان تاثیرات مثبت فراوانی خواهد داشت.

۲- زیاد بخوابید: خواب کامل باعث می شود تا در برابر احساسات منفی، حساسیت کمتری نشان دهید

همه می دانیم که با خواب کافی و باکیفیت می توانیم همه خستگی ها را از بدن بیرون کرده و با تمرکز و خلاقیت بیشتری به امور زندگی و کاری خود بپردازیم. اما جالب است بدانید که خواب برای شادی نیز بسیار مهم است.

در نشریه «نیچرشاک» دو محقق به نام های «پو برانسون» و «اشلی مریمن» در مورد تاثیرات مثبت خواب این چنین نوشته اند:

محرک های منفی توسط اندام های بادامی شکل مغز (امیگدال) پردازش می شوند؛ این در حالیست که خاطرات مثبت و خنثی توسط هیپوکمپوس پردازش می شوند. کمبود خواب، به هیپوکمپوس بیشتر از امیگدال آسیب می رساند. به همین خاطر است کسانی که از مشکلات خواب رنج می برند بیشتر خاطرات منفی و تلخ در ذهنشان تداعی می شود تا خاطره های خوب و افکار مثبت.

در آزمایش دیگری از دانشجویانی که دارای کمبود خواب هستند درخواست شد تا فهرستی از لغات موردنظر را به خاطر بیاورند. آنها حدود ۸۱ درصد از کلماتی که دارای مفاهیم منفی همچون «سرطان» بودند را به خاطر می آورند. اما میزان کلمه های مثبتی همچون «درخشش خورشید» که به ذهنشان می رسید، فقط ۳۱ درصد بود.

انجمن تحقیقاتی BPS  نیز در مطالعه دیگری ثابت کرد که کمبود خواب روی تفکرات و احساسات منفی بشر تاثیر مستقیم دارد. بدنبال آزمایشات این گروه مشخص شد افرادی که ساعات طولانی در شبانه روز را به کار کردن بی وقفه اختصاص می دهند و استراحت یا چرت های میان روزی ندارند، بیشتر در معرض هجوم افکار منفی هستند.

کمبود خواب احساساتی همچون ترس و عصبانیت را افزایش می دهد. لازم است اشاره کنیم که کیفیت خواب نیز به اندازه ساعات خوابیدن حائز اهمیت است. کیفیت خواب روی احساسات و رفتارهای شما زمانی که از خواب بیدار می شوید تاثیرگذار است. یعنی در واقع تعیین کننده اخلاق شما در آن روز خواهد بود. اگر درست و کامل خوابیده باشید، روحیه و اخلاق بهتری خواهید داشت. در غیر این صورت، ممکن است رفتارتان با کج‌خلقی و بی اعصابی همراه باشد.

۳- وقت زیادی را به بودن در کنار دوستان و اعضای خانواده اختصاص دهید: پول خوشبختی نمی آورد

کم بودن در کنار دوستان و اعضای خانواده یکی از  عمومی ترین حسرت های آدمی است که در بیشتر افراد مسن و در حال مرگ پدیدار می شود. شواهد علمی متعددی وجود دارد که ثابت می کنند، سپری کردن زمان در کنار عزیزان، موجب بهبود روحیه و افزایش شادمانی در انسان ها می شود.

ارتباطات اجتماعی در افزایش شادی همیشه نقش موثری دارند. حتی افراد درون‌گرا نیز وقتی در کنار اعضای خانواده یا دوستان نزدیک خود هستند، از احساسات مثبت بیشتری برخوردارند.

یکی از کارشناسان خوشحالی در دانشگاه هاروارد، به نام دنیل گیلبرت، گفته: «ما وقتی خانواده و یا دوستان واقعی داریم، بیشتر از همیشه احساس شادمانی و خوشبختی خواهیم داشت.»

جرج وایلنت، کارشناسی است که به مدت ۷۲ سال زندگی ۲۶۸ مرد را مورد بررسی علمی قرار داده است. او در یک مصاحبه در سال ۲۰۰۸ میلادی در رابطه با تحقیقات خود گفته بود: «تنها چیزی که در زندگی بشر از اهمیت بسیار برخوردار است، ارتباط انسان ها با یکدیگر است.»

ارتباط اجتماعی انسان ها با هم در میزان خوشحالی و خوشبختی آن ها بسیار موثر هستند. در تحقیقی دیگر ثابت شده که انسان های مسن که روحیه بهتر و زندگی شادتر و سالم تری دارند، در جوانی خود ارتباط عمیق تری با خواهر، برادر، والدین و دوستانشان داشته اند.

نکته قابل اشاره دیگر در مورد شادی این است که در یکی از تحقیقات صورت گرفته در انگلستان، ثابت شد که درآمدهای بالای مالی برای مدت کوتاه می تواند خوشحالی را به انسان منتقل کند. دریافت صدها یا حتی هزاران دلار پول نمی تواند شادی انسان ها را تضمین کند. اما افزایش و عمق بخشیدن به رابطه های اجتماعی و خانوادگی تاثیر قابل ملاحضه ای در شاد بودن افراد دارند.

انسان هایی که به دیگران کمک می کنند، با بقیه تعامل زیادی دارند، مهربانی و نگرانی خود را بروز می دهند، طول عمر بیشتر و جسم سالم تری دارند.

۴- بیشتر از خانه بیرون بروید: شادی در بیرون از اتاق شماست

«شاون آکور» در مقاله «مزایای شادی» پیشنهاد کرده که وقت بیشتری را در فضای آزاد سپری کنید تا شادتر باشید.

بیرون رفتن از خانه در روزهایی که هوا خوب و پاک است، مزیت های بیشماری دارد. در یک تحقیق علمی ثابت شده که ۲۰ دقیقه پیاده روی یا انجام فعالیت های روزمره در بیرون از خانه در هوای آزاد (و البته سالم و عاری از دود) می تواند تا حد زیادی میزان شادی انسان ها را افزایش دهد. همچنین به بهبود عملکرد مغز و طریقه فکر کردن و یادآوری خاطرات نیز کمک زیادی می کند.

شاید تصور کنید که در این زمانه‌ی پرمشغله، ۲۰ دقیقه زمان زیادی است و نمی توانید آن را به پیاده روی اختصاص دهید. اما دانشمندان دانشگاه ساسکس هم به ضرورت پیاده روی در بیرون از خانه اشاره کرده و بیان داشته اند که هر فرد می تواند با این کار بسیار ساده، خلاقیت، کارایی و خوشبختی بیشتری را وارد زندگی روزمره خود کند.

احتمالا شما هم قبول دارید که مردمی که در شهرستان های کوچک با هوای پاک زندگی می کنند، عموما شادتر هستند. یکی از دلایلش این است که بیشتر از شهرنشین ها وقت خود را در هوای آزاد سپری می کنند.

در آخر اشاره کنیم که در پی تحقیقات انجمن هواشناسی آمریکا در سال ۲۰۱۱ میلادی، مشخص شد که دمای هوا و متغیرهایی همچون باد یا میزان رطوبت هوا نیز روی شادی انسان ها تاثیر مستقیم دارد. گفته شده انسان ها در دمای ۱۳.۹درجه سانتی‌گراد بیشتری میزان شادی را تجربه می کنند.

۵- به دیگران کمک کنید: ۱۰۰ ساعت در سال یک عدد جادویی است

تقریبا در تمامی مقاله ها و توصیه های پزشکی و روانشناختی کارشناسان مبنی بر شاد بودن، گفته شده که به دیگران کمک کنید. در واقع، یکصد ساعت در هر سال (۲ ساعت در هفته) یک زمان ایده آل برای کمک رساندن به دیگران محسوب می شود که می تواند موجب غنای هر چه بیشتر زندگی انسان ها شود.

در کتاب شوآن آکور در مورد شادی نوشته شده: محققان با مصاحبه با ۱۵۰ نفر از مردم متوجه شدند که وقتی آن ها برای فعالیت های گروهی همانند رفتن به کنسرت یا شامی که با دوستان بیرون می روند، پول خرج می کنند، احساس شادی بیشتری نسبت به زمانی دارند که صرفا برای خود خرید می کنند. خریداری ساعت لوکس، دستگاه های الکترونیک یا کیف و کفش برای خود به اندازه خرید هدیه برای دیگران به انسان حس شادی نمی بخشد.

در مطالعات مربوط به خوشحالی در نتیجه آن در نشریه با همین مضمون منتشر شد، نوشته شده: از شرکت کنندگان درخواست شد تا برای خود یا دیگران خرید کنند و حس شادی پس از آن را گزارش دهند. افراد باید خودشان تعیین می کردند که پولشان را برای خود یا دیگران خرج کنند. در نتیجه این آزمایش، مشخص شد کسانی که برای اطرافیان خرید کرده بودند، حس شادی بیشتری داشتند.

تا اینجا فهمیدیم که پول خرج کردن برای دیگران می تواند یکی از عاملین اصلی شادی در زندگی انسان ها باشد. اما تاثیر «صرف زمان» برای دیگران چیست؟

در این رابطه در کشور آلمان تحقیقاتی صورت گرفت و مشخص شد داوطلبانی که فرصت کمک به دیگران از آن ها گرفته می شود، تا چه حد تحت تاثیر این امر قرار می گیرند: در زمان کوتاهی پس از سقوط دیوار برلین و پیش از اتحاد آلمان های شرقی و غربی، موج اولیه اطلاعات GSOEP در آلمان شرقی جمع آوری شد. داوطلبان هنوز پراکنده بودند. در نتیجه شوک اتحاد کشورها، یک بخش وسیع از زیرساخت های داوطلبین (همچون همکاری باشگاه های ورزشی با کمپانی ها) از بین رفت و مردم به صورت رندوم فرصت داوطلبی خود را از دست دادند.

در مقایسه روحیه این افراد و اشخاص گروه کنترل که هیچ تغییری در وضعیت داوطلبی آن ها ایجاد نشده بود، مشخص شد که داوطلب شدن برای کمک کردن، باعث می شود تا انسان احساس رضایت بیشتری از زندگی داشته باشد.

دانشمندان دیگری نیز ثابت کرده اند که کمک کردن به دیگران می تواند موجب بهبود زندگی شخصی افراد شود.