چند روز پیش در خلال جستوجوهایم برای یافتن مقالهی مناسب در رابطه با روز زن با موضوعات مختلفی در مورد زنان مواجه شدم؛ از مطالبی که به معرفی زنان موفق و قدرتمند در حوزههای سیاسی، هنری، فرهنگی و … پرداخته بودند گرفته تا مطالبی که شیوههای رفتاری مناسب زنان را توضیح داده بودند.
در بیشتر این مقالهها در مورد رفتارهای خاصی از زنان صحبت شده بود و بعضا بسیار شعارگونه از صفات و ویژگیهایی یاد کرده بودند که در حالت کلی برای موفقیت هر انسانی، فارغ از زن یا مرد بودن مصداق دارند. البته در خلال این آموزههای حرفهای و روانشناسی، مسایلی همچون خودباوری زنان و اعتقاد بر اینکه آنها قادرند شانهبه شانه مردان در عرصههای گوناگون به فعالیت پرداخته و به پیروزیهای بزرگی نائل شوند هم به چشم میخورد که بسیار حائز اهمیت بود. در نهایت میشد اینطور نتیجهگیری کرد که اراده راسخ، پشتکار، استقلال و ناامیدنشدن، تضمینکننده پیروزی زنان هستند.
اما مطالعه و ترجمه چند مطلب در این راستا، این سوال را در ذهن من ایجاد کرد آیا این موارد در فرهنگ ما نیز مصداق دارند؟ آیا مردان ایرانی نیز با همین دیدگاهها به زنان احترام میگذراند؟ و این سوال که نظر مرد ایرانی در مورد یک زن موفق، شایسته و قدرتمند چیست و چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
برای یافتن پاسخ این سوالات، تصمیم گرفتم تا از تمام مردانی که بهنوعی با آنها آشنا هستم سوالاتی در این رابطه بپرسم و نظر آنها را جویا شوم. از این مردان خواستم تا نظرات شخصی خود را در مورد یک خانم موفق و اینکه چه رفتاری از زنان برایشان قابل درک نیست بیان کنند و چهبهتر که بر اساس تجربه فردی و شخصی آنها باشد و مثالهای واضحی هم در این موارد داشته باشند.
بد نیست اشاره کنم که اشخاصی که در این تحقیق میدانی اظهار نظر کردهاند در بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال و دارای مشاغل متنوعی هستند؛ از مهندس برق، خبرنگار و معمار گرفته تا راننده و دانشجوی بیکار.
پاسخهای دریافتی بسیار جالبتوجه و تقریبا متنوع بودند. شمار زیادی از مردانی که در این نظرسنجی شرکت کردند، معتقد بودند که یک زن باید استقلال داشته باشد و برای هرآنچه مدنظرش هست مبارزه کند. آنها شخصیت ثابت و زیرکی و مهربانی زنان را زیباترین صفت برای یک خانم میدانستند. این در حالی بود که برخی از این مردان اعتقاد داشتند یک زن باید همیشه به مرد خود وابسته باشد و قوی بودن زن نه تنها برایشان جذاب نیست، بلکه میتواند دافعه هم داشته باشد.
برای من به عنوان یک زن شاغل و کسی که از ابتدای جوانی همیشه بدنبال استقلال مالی و عدم وابستگی به خانواده و اطرافیان بوده، بسیار عجیب بود که برخی از مردان، که خوشبختانه تعدادشان بسیار اندک بود، گفته بودند که ضعیف بودن زن را میپسندند. اینکه همسر یا شریک عاطفی آنها برای سادهترین امور زندگی خودش به آنها وابسته باشد!
بهطور مثال، یکی از مردان اینگونه نوشته بود: «مردها از زنانِ خیلی مستقل استقبال نمیکنند زیرا ذاتا تمایل دارند تا زن به آنها تکیه کند و اموری که خانمها در آن عاجز هستند را با جانودل انجام دهند. یک مرد دوست دارد تا زن مقابلش او را یک قهرمان تمامعیار فرض کند و حتی بهظاهر و دروغین هم که شده از مردِ خود یک بت بسازد و او را بپرستد. بهصورت کلی، هرچه زن خود را نازکنارنجیتر و سادهتر نشان دهد، مرد علاقه بیشتری به او پیدا میکند و تمامعیار در خدمت او خواهد بود.»
چنین طرزفکری باعث میشود تا به این فکر کنم که چنین مردانی احتمالا در زندگی فردی خود هیچ دستاورد مهمی نداشتهاند و برای موفقیت نیز هیچ تلاشی نکردهاند. بعلاوه، چون خودشان میدانند که نمیتوان به عنوان یک مرد قدرتمند از آنها یاد کرد، ترجیح میدهند به سراغ زنانی بروند که بنا به هر دلیلی ضعیف و بیدفاع هستند و در زندگی خود آموختهاند که یک زن خوب کسی است که روی حرف پدرش، برادرش یا همسرش حرف نزند و همیشه محتاج و گوشبهفرمان آنها باشد!
به این ترتیب، میتوانم بگویم، مردی که زنِ اصطلاحا بیهنر را دوست دارد، در حقیقت همان مردی است که بیکفایتی خود را پذیرفته؛ اگرچه ممکن است در ظاهر خلاف این باور را به نمایش بگذارد.
همچنین افرادی هم مدعی بودند که زنان در اجتماع نباید حضور پررنگی داشته باشند و آنها بهعنوان مرد به هیچعنوان دوست ندارند زن یا شریک عاطفیشان با مردهای دیگر کوچکترین ارتباط و معاشرتی داشته باشند.
بهطور مثال، یکی از آقایان گفته بود: «زن من در محیط کاری باید سرسنگین باشد؛ در حد سلام، کار و خداحافظ. شدیدا با اینکه با همکاران خود، مخصوصا مردها، گرم بگیرد مخالف هستم. در محیطهای دوستانه هم باز بستگی به این دارد که چه کسانی در آن مجلس حضور دارند. اما در فضای خانوادگی میتواند راحت باشد. البته باید کاملا مودب باشد.»
این «بایدها و نبایدها» دقیقا همان مسایلی هستند که زنان متعددی در اعصار گوناگون تاریخ علیهشان قیام و دادخواهی کردهاند. بنابراین، این سوال پیش میآید که چه امری موجب میشود تا یک مرد خود را موجود برتر و تصمیمگیرنده فرض کرده و برای زنان تعیینتکلیف کند؟ همه ما در وهله اول «انسان» هستیم. با اذعان به تفاوتهای موجود میان زنان و مردان، بهتر این است که برای شخصیت، افکار و فعالیتهای یکدیگر فارغ از جنسیت ارزش و احترام قائل باشیم و «خوب بودن» را با «محدود بودن» برابر ندانیم.
از دیگر مسایلی که بعضا در برخی از نظرات بهچشم میخورد، این بود که مردان دوست داشتند تا همسر آنها در مشکلات و سختیها درک کافی داشته و همیشه حامی مرد خود باشد. به طور مثال، شخصی نوشته بود: «زنی موفق است که بتواند بهترین همسر برای مرد زندگیاش باشد و همزمان نقش مادر، دوست و همسر را ایفا کند. زن موفق از نظر من کسی است که شوخ و سرحال باشد، مدیریت مالی درستی داشته باشد. ولخرج نبوده و رفتار خشکی نداشته باشد. در آخر هم، دستپختش عالی باشد.»
از نظر بالا میتوان اینگونه برداشت کرد که مردان ایرانی از صاحبنظر و مستقل بودن زنان حمایت میکنند و دوست دارند زنی که با آنها تعامل دارد، شخصی مدیر و مدبر باشد. یعنی قادر باشد با مدیریت صحیح اقتصادی و درک صحیح شرایط، بهترین واکنش را نشان داده و در راستای بهبود اوضاع تلاش کند.
جذابترین اتفاقی که در این تحقیق روی داد، این بود که متوجه شدم بیشتر مردان سرزمین من برخلاف تصور بسیاری از زنان، به هیچعنوان زیبایی ظاهری را ملاک اصلی خود نمیدانند. بیشتر آنها، زنانی که صاحب فکر و اندیشهی مستقل هستند، زنان شاد، پویا و خوشبرخورد را بیشتر از کسانی میپسندند که همیشه خود را در میان محدودیتهای اجتماعی و فرهنگی پنهان میکنند و برای تغییر شرایط زندگی خود هیچ تلاشی نمیکنند.
اغلب این مردان گفته بودند از زنان خشک و ساکت خوششان نمیآید و به هیچعنوان این ویژگیها را مصدقِ خوب بودن زن نمیدانند. پویایی، حضور فعال در اجتماع، خونگرم بودن و دانایی از جمله خصلتهایی هستند که مردان امروز ایران آن را میپسندند.
با این مقدمه، شاید بد نباشد خودتان در ادامه، گوشهای از نظرات مردانی که در این نظرسنجی اینترنتی شرکت کرده بودند را مطالعه کنید تا دیدگاه شفافتری نسبت به این موضوع پیدا کنید.
- «من زمانی یک زن را موفق مینامم که صاحب فکر و اندیشه مستقل باشد. زمانی که پویا و صاحب خوشحالی درونی باشد. زمانی که دقیقا بداند از یک رابطه عاشقانه چه میخواهد و آزادانه آن را بگوید. زمانی که از کلیشههای رسانههای حاکم آگاه باشد و دچار آنها نشده باشد. زمانی که کنترل ذهنش با قدرت در دست خودش باشد؛ نه اینکه کنترل او در دست ذهنش یا دیگران حاکم بر ذهنش. من استقلال و شادی درونی زنان را تحسین میکنم.»
- «زن موفق باید استقلال و توانایی تحلیل و حل مسئله داشته باشه. کسی که بشه باهاش یک پروژه رو به شکل موفق پیش برد رو تحسین می کنم.»
- «زنانی که از قدرت درک بالایی برخوردار باشند برای من همیشه قابل تحسین بودند. بعلاوه، زنانی که تونسته باشن با فرهنگ غلط زنستیزی توی افکار سنتی جامعه مبارزه کنن و از اون مهمتر بانوانی که به حق و حقوق خودشون آگاهن همیشه قابل تحسین هستند. اینکه زنی خودش رو بگیره و مغرور باشه و یا کمحرف و … هیچوقت توی قاموس من جزو ملاک های تحسین نبوده (این رو گفتم.چون عده ای فکر میکنن اینجور زنا خیلی قابل تحسینن)»
- «زنی که حس رضایت درون داشته باشه یعنی موفق است. زمانی که یک زن در جامعه بتونه مستقل باشه، تفاوتی بین خودش و آقایون نبینه و شرافتمندانه زندگی کنه من همچین زنی را تحسین میکنم.»
- «از نظر من زن موفق کسیِ ک بتونه به خواسته هاش برسه بدون این که متکی به فرد دیگه ای باشه. زنی که به هر کسی رو نده و هدف داشته باشه رو تحسین می کنم.»
- «به شخصه خانم های شاغلی که در جامعه حضور فعال دارند و پا به پای مردان در مدیریت کارها، انجام پروژه های علمی و تصمیم گیری های حساس و استراتژیک مشارکت می کنند را تحسین و تقدیر می کنم. و در مورد همسرم در آینده هم چنین شخصیتی را ترجیح میدهم.»
- «به نظر من خانمی موفق هست که دنبالِ علایقِ فردیش بره. چه تو زمینهی کاری، چه تو زندگی شخصی و تفریحاتش. البته خیلی بهتر میشه که ضمن دنبال کردنِ علایقش درکِ درستی از زندگی مشترک داشته باشه و صرفاً این مدل زندگی به خودخواهی اون در زندگی با یک نفر دیگه منجر نشه. وقتی تعادلِ درستی بین این دو موضوع برقرار بشه زندگی مشترک واسه هر دو طرف شیرین تر میشه.»
- «از نظر من یک زن موفق زنی است که توانسته با تمام محدودیت های فیزیکی و اجتماعی و یا فرهنگی که در جامعه وجود داره، راه خود را در پیش گرفته و به مسیر پیشرفت ادامه دهد. ویژگی بارزی که از نظر من قابل تحسین باشد شخصیت محکم یک خانم است.»
- «دیدگاه مرد در سنین و شرایط مختلف همواره تغییر میکنه. اغلب تا سی سالگی به ظاهر یه خانم اهمیت می دن و زیبایی اون براشون ملاکه. ولی در کل، زنهایی که همیشه در دسترس هستند اصلا جذاب نیستند. یک زن ایده ال باید در عین داشتن غرور، خاکی، مهربون و احساسی هم باشه و نشون بده که آدم ساده و بیشیلهپیلهای هست.»
- «شخصا زن خوب رو زنی میدونم که در درجه اول از خرافات بدور باشه و تا حد ممکن منطق رو ارجح بر احساساتش بدونه، دوم اینکه خوش اخلاق باشه و از بحث کردن و جاروجنجال در فضای خونه خودداری کنه، دوری از جمع هایی که توش حرفهای به اصطلاح خاله زنکی زده میشه هم بنظر من خیلی مهمه، هرچند زنانگی و رفتارها و خصلت های زنانه مهمه و برای یک زن واجب، اما بنظر من بیش از حد احساساتی بودن برای یک زن جالب نیست. به همین دلیل باور دارم که زن باید مقداری از خصلت هایی که معمولا به مردها تعلق داره رو داشته باشه مثلا در زمینه ورزش که بنظر من برای یک زن خیلی واجبه، کمی کاهش سطح لطیف بودن در حد معقول زنانه بنظر من خیلی میتونه باعث بهبود رابطه بین مرد و زن بشه، جدای از اینها زن خوب در فلسفه بنده باید بعضی اوقات مصلحت و شرایط رو بر خواسته های زنونه ش ارجح بدونه.»
- «در جامعه کنونی تعریف از زن موفق زنیه که تحصیلات داشته باشه و شاغل باشه. اما فراموش کردیم که زن موفق زنیه که علاوه بر اینها توانایی تربیت و پرورش فرزندان مفید برای جامعه را داشته باشد؛ البته در صورتیکه مایل به ازدواج باشند. بارزترین ویژگی که موجب تحسین زن توسط مرد می شود در اصل شخصیت واقعی زن است که همان جوهر زن یعنی عشق و مهربانی و لطافت در رفتار زنانه است. زنانی که امروزه در جامعه با تقلید رفتار مردان در جامعه حاضر می شوند برای یک مرد دافعه دارند. زن جذاب زنی است که زنانگی داشته باشد نه اینکه مشابه مردان رفتار کند وگرنه بازنده خواهد بود، چون مردان با اندام و رفتار واقعی خود در مردانگی جذاب ترند.»
اینها گوشه کوچکی از نظرات مردانِ امروزی ایران در مورد زنان هستند و همانطور که پیشتر نیز مطرح کردم، اغلب بر شخصیت استوار و هدفمند بودن خانمها تاکید دارند.
شاید در آخر بد نباشد به معرفی برخی از صفتهای زنانهای که مردها از آنها گریزان هستند و در این نظرسنجی هم مطرح کردهاند، بپردازیم. شاید لازم به یادآوری باشد که مواردی که در ادامه نوشتهام، نظرات شخصی حدود ۲۰ نفر است که همگی آنها ساکن شهر تهران هستند و در نتیجه نمیتوان این عقاید را به کل جامعه تعمیم داد.
در میان تمامی نظراتی که نوشته شده بود، عموم آقایان از بلاتکلیفی زنان در تصمیمگیریهایشان مکدر بودند. اغلب اعتقاد داشتند که زنان دقیقا نمیدانند از روابط عاطفی خود چه انتظاری دارند و همین موجب سردرگمی دو طرف میشود.
عجول و کمصبر بودن زنان نیز از دیگر مواردی بود که بیشتر مردها از آن شکایت داشتند. اینکه به مرد خود اجازه فکر کردن و آزاد بودن را نمیدهند.
غلبه شدید احساس بر منطق، غیرمنطقی حرف زدن، درک نکردن، صحبت نکردن در مورد مشکلاتشان، غر زدن بیش از حد، عدم بیان احساسات واقعی نسبت به مسایل گوناگون نیز از دیگر گلایههای مردان نسبت به زنان بود.
در پایان نیز از شما میخواهم تا دیدگاه خود در مورد ویژگیهای یک زن موفق و شایسته را در بخش نظرات برای ما بنویسید تا زنان و مردان با آگاهی عمیق از عقاید یکدیگر در راستای ساختن جامعهای شادتر و اجتماعی منسجمتر گام بردارند.
آخی… این همه زحمت کشیدین وقتتون صرف این مقاله کردین، یکی نیست نظر بذاره!!!
قبل از هر چیز تشکر میکنم بابت مقاله خوبتون
و روز زن بر تمام زن ها مبارک،
از نظر من یک زن زمانی موفق هست که کاری به نظر مرد ها و اطرافیان نداشته باشه و راه درست و منطقی رو دنبال کنه تا به اهدافش برسه، حالا مشورت خواست بکنه اون بحثش جداست.
البته این یک خلاصه کلی بود وگرنه همینم باز جای بحث داره.
لطفا راجب مرد ها، نیز همچین مقاله ای بنویسید، ممنونم.
الان یعنی لیلا حاتمی افسرده با فیلم هایی بازاری، یک زن موفق ایرانی است که عکسش رو گذاشتین؟ البته من نمیگم ایشان موفق نیست، اما خیلی موفق تر و انرژی مثبت تر و جذاب تر از ایشون داریم که الگو بشن و مصداق باشن. توضیحات خوبی دادین. اما چون جامعه آماری شما خیلی محدود بود، این عنوان، نمیتونه سوال تحقیق نوشتار شما باشه. باز ممنونم
کم حرف بزن همیشه بزن
بله لیلا حاتمی نمونه یک زن موفق ایرانیه تو هم از جای دیگه ای داری میسوزی ساندیس خور.
از نظر من زنی موفقه که اول از همه فرزندانش ازش راضی باشن.
اولین وظیفه ی هر مردی ، پدری کردن و اولین وظیفه ی هر زنی ، مادری کردنه.
بعد باید در مورد دستاورد تجاری صحبت کرد.
برای مثال ، استیو جابز از نظر مالی خیلی موفق بوده ، ولی اگر زندگی نامه ش رو خونده باشید ، می فهمید چه آدم بد اخلاق و ظالمی بوده. چنین آدمی فقط از نظر پولی موفق بوده.
دم شما گرم
بنظر من زن موفق زنیه که بتونه شخصیت خودشو به سطحی بالاتر از چند خط کدی( DNA) که در فطرتشون اونارو محدود میکنه به مسائلی مثل خاله زنک بازی و خونه و آشپزخونه و شاهزادهای با اسب سفید و ی خرس شاسخین و… از این دست صفت ها.
البته با توجه به اینکه الان دیگه بیشتر دختران و زنان ایرانی که تحصیلات دانشگاهی دارن از این مرحله عبور کردن باید مرز موفقیت برای زنان رو به افق های بزرگتری گسترش بدن.
در ضمن بنظر من زنانی که زیاد به قیافشون میرسن و ارایش ها و عمل های زیبایی بیشماری انجام میدن بیشتر از ما مردها و حتی سنت ها و فرهنگ های نادرست به شخصیت و جایگاه زن آسیب میرسونن.
در کل من همه زن ها رو دوست دارم و فکر میکنم هر زنی که زن من بشه نمونه بارز ی زن موفقه ??
خب جای مقالات فمنیستی توی روزیاتو کم بود که اونم مثل اینکه شکل گرفت ـ اصلا این مقاله کلا بی سرو ته و چرته ـ آخه الان توی این دورو زمونه کدوم زنیه که حداقل داخل شهرهای بزرگ بخواد کار اقتصادی بکنه و جلوشو بگیرن ـ الان تنها مشکل پوله و رابطس که اگر داشته باشین مثل خانوم بنفشه صدیق شما هم قابلیت یک کارآفرین شدنو دارین وفرقی هم بین زن و مرد نداره … بهتره به جای این شعرها بگید روابط آزاد ـ اون هست که مردان باهاش مشکل دارن ـ روابطی که فعلا در چارچوب عرف جامعه پیاده نشده ـ که اونم تا چند سال آینده درست میشه و شما فمنیستا دست از سر مردان بدبخت برمیدارین…دیگه میخوایین چیکار کنید اداراتو که گرفتین پدر مردها رو هم درآوردین یه مشکل فقط مونده اونم تولید مثله اون دیگه باور کنید کار مردها نیست اون ساخته کار طبیعته و اگر اعتقاد دارین کار خداست ـ اگه مردها بزان راحت میشید؟
مرسی از مقاله تون به هرحال زحمت کشیده بودید براش ولی به نظرمن در ابتدای رابطه این ها برای مردان ایرانی مهمه اما وقتی ازدواج کردند و کمی از رابطه شون گذشت مرغ همسایه غازه و توجه شان به زنهای دیگر بیشتر می شه حتی اگر این خصوصیاتی که گفتن رو هم نداشته باشند و فقط به ظاهر زن های دیگر نگاه می کنند