خبرهای خوب از ساماندهی زنان خیابانی در سراسر کشور

زنان خیابانی معضل جامعه مدرن شهری

موضوع زنان خیابانی، چند دهه است که به عنوان یکی از معضلات شهری در سراسر کشور مطرح می شود و هر از گاهی سازمان و مسئولی درباره این پدیده آسیب زای اجتماعی سخن می گوید اما هم چنان این معضل ناراحت کننده، در برخی از شهر ها به وفور دیده می شود. خبر های چند روز اخیرا از عزم جدی برای ساماندهی زنان خیابان در ایران حکایت دارد.

دخترک نوجوانی که کودکی را در بغل گرفته و گدایی می کند! کودکی که بعضی ها از اجاره روزانه صد هزار تومنی آن خبر می دهند و خود این دخترک را بخشی از یک باند بزرگ می دانند. . . دختران جوانی که با آرایش های هالیوودی و اینستاگرامی، لباس های بدن نمایی بر تن کرده و با آرایش موهایی به سبک سلبریتی های پرده نقره ای، عشوه گری برای مشتریانش را در کنار اتوبان ها و حتی در کافه ها و بخش های مختلف شهر، سبک زندگی روزانه خود کرده اند، چیز عجیبی نیست. . . همش بخاطر چند مشت دلار! همش بخاطر یه ازدواج ناموفق! همش بخاطر طلاق ناخواسته خود یا والدین! همش بخاطر فرار از گودال اما شتابان به سمت چاهی تاریک!

این داستان غم انگیز بخشی از زنان خیابانی در کشور است. اگر چه همه زنان خیابانی به خاطر مشکلات مادی به این وادی متمایل نمی شوند، اما به هر حال بررسی ها نشان می دهد که پشت صحنه این معضل اجتماعی فراگیر و زشت، داستان های زیادی وجود دارد که کار کارشناسی و تخصصی را برای کنترل و ساماندهی آن طلب می کند.

مقوله تن فروشی (روسپی گری)، رواج مواد مخدر بین جوانان و افزایش آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی و زشت شدن چهره شهر، سه فاکتور تاسف برانگیز در مختصات پدیده ای به نام زنان خیابانی است که گویا ساماندهی حرفه ای آن در ۱۸ استان کشور در دستور کار قرار گرفته است.

پیش تر، دبیر کارگروه آسیب‌های اجتماعی معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری گفته بود که پدیده روسپی گری مساله جدیدی نیست و ردپای آن را حتی از زمان مادها نیز می‌توانیم در اشکال مختلف دنبال کنیم! این در حالی است که مینو محرز، استاد دانشگاه و متخصص بیماری های عفونی چندی پیش، از افزایش میزان ابتلا به HIV‌مثبت از طریق زنان خیابانی در ایران هشدار داده بود.

در همین راستا، در ۲۵ فروردین سال ۱۳۹۴، تفاهم نامه ای بین وزارت بهداشت و نهاد معاوت زنان ریاست جمهوری منعقد شد که طی آن، فرهنگ سازی و ترویج سبک زندگی سالم زنان در دستور کار قرار گرفت اما اخیرا مدیرکل روابط عمومی معاونت زنان و خانواده رییس جمهور،  خبرهایی که در شبکه های مجازی درباره اعطای کارت سلامت و بهداشت به زنان خیابانی منتشر شده است را تکذیب و در کانال تلگرام خود این مقوله را مرتبط با این نهاد ندانست و هنوز معلوم نیست که نقش معاونت زنان در این عرصه چیست!

زنان خیابانی می توانند کارگران جنسی خوبی برای شکارچیان باشند. دیدن ماشین های لوکس و زنان و دختران جوان و حتی کم سن و سالی که با آرایش های غلیظ، مشغول شماره دادن و صحبت با خریداران تن فروشی در سراسر کشور هستند، صحنه های عادی روزگار  ما را تشکیل می دهند. این کارگران جنسی در مرکز مثلثی با اضلاع  روسپی گری، اعتیاد و خشونت  قرار می گیرند.

گروهی که به خاطر مسایل اقتصادی در این مثلث سرگردان می شوند و متقاضی بحث های حمایتی و اقتصادی هستند و گروه بعدی که میزان درآمد متوسط دارند و برای افزایش سطح اقتصادی زندگی خود دست به چنین کاری می زنند. اینها همان افرادی هستند که باید روی نگرش ها و ارزش های اجتماعی شان، تحقیقاتی صورت داده شود. گاهی این افراد از آسیب هایی که شرایط زندگی شان را تهدید می کند، باخبر نیستند. بنابراین پس از ورود به این چرخه، در معرض آسیب های دیگری قرار می گیرند که اعتیاد به مواد مخدر، ایدز، خشونت و تماس های حفاظت نشده جنسی از جمله این آسیب هاست. ادامه این روند به معضلی بزرگ تر منتهی می شود که به آن اعتیاد جنسی گفته می شود. باید با درمان های روانشناختی مناسب به این معضل روحی و روانی پایان داد.  هر چقدر دیر تر به این موضوع پرداخته شود، آسیب های مکمل آن بیش تر می شود.

در برخی از شهر های بزرگ کشور، مشاهده زنان خیابانی اصلا کار سختی نیست و این مقوله در کلان شهری مانند تهران در برخی از مناطق خاص، قابل رویت است. زنانی که برای چند ساعت بافردی بودن و چند ده هزار تومانی گرفتن، دست به هر ناهنجاری می زنند و شاید عامل انتقال ویروس ایدز به شریک جنسی و بخش هایی ازجامعه باشند که نه خود خبر دارند و نه شریک آنها !

زنان خیابانی معضل جامعه مدرن شهری هستند. افزایش میزان طلاق، ازدواج های ناموفق،‌ اعتیاد، فقر مادی در کنار فقر فرهنگی یکی از مهم ترین دلایل گسترش معضل آسیب زای زنان خیابانی است که نقش زیادی در بروز آسیب های مکمل در جامعه شهری دارد. زنان خیابانی بهترین طعمه برای قاچاقچیان مواد مخدر، مراکز زیر زمینی فحشا و عاملی مهمی در گسترش بیماری های گوناگون از جمله ایدز هستند. از طرفی، این پدیده زشت عصر مدرن، چهره جامعه را زشت و فضای شهری را برای شهروندان تا حدودی نا امن خواهد کرد. بنابراین برخورد با معضل زنان خیابانی، معضلی نیست که تنها به ارگان خاصی در کشور مربوط باشد، در واقع حل این معضل، نیاز به عزم ملی و جدی مردم و مسئولان برای کاهش وقوع ان در سطح جامعه است.

ساماندهی زنان خیابانی در ۱۸ استان

مشاهده دخترانی که به دست فروشی در خیابان ها و چهار راه روی می آورند و معلوم نیست روزگار را چطور و کجا و چه گونه می گذرانند، عادی ترین صحنه هایی است که شهروندان تهرانی هر روز با آن رو به رو هستند. دختران جوانی که به جای فرصت آموزش و تحصیل و آماده شدن برای پذیرش مسئولیت بزرگ مادر شدن در سال های آینده، نه تنها دردی از جامعه دوا نمی کنند، بلکه خود زخمی بر هزاران زخم جامعه امروز هستند.

زخمی که خود عامل تشدید زخم های دیگر بوده و عدم کنترل شایسته و اثربخش آن، معضلات مختلف شهری و اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی را سبب می شود. در راستای ساماندهی معضل زنان خیابانی، اخیرا مدیر کل دفتر امور آسیب دیدگان بهزیستی کشور از احداث خانه های امن در ۱۸استان کشور خبر داد.

ولی الله نصر ضمن اشاره به احداث خانه های امن در ۱۸ استان کشور گفته بود که  خانه‌های امن دارای پرسنل و کارکنان زن بوده و در آنجا به زنانی که به هر بهانه ای از جمله نزاع خانوادگی مجبور به بیرون ماندن از خانه خود هستند پناه داده می‌شود.

(تصویر ایندکس پرتال معاونت زنان ریاست جمهوری – مرداد ۹۵)

هم چنین  در استان هایی که خانه های امن وجود ندارد، مراکز اسکان در واحدهای مداخله با بحران اورژانس اجتماعی به این زنان اقامت می‌دهد.

مقامات مسئول قبلا اعلام کرده بودند که زنانی که به هر دلیلی مجبور می‌شوند شب در بیرون از خانه بمانند، می توانند با سامانه ۱۲۳ اورژانس اجتماعی تماس بگیرند تا در خانه های امن اسکان داده شوند. درحال حاضر سامانه ۱۲۳ اورژانس اجتماعی بهزیستی کشور در سراسر کشور فعال است.

دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی سازمان بهزیستی در بحث ساماندهی زنان و دختران، خانه های سلامت را راه اندازی کرده است. دخترانی را که به نوعی اغفال شده یا مورد خشونت خانوادگی قرار می گیرند و مجبور به فرار از خانه می شوند را در این خانه ها نگهداری می کنند. مراکزبازپروری وخانه سلامت دختران دو مکان مجزاست که صورت تفکیک شده به ارائه خدمات به دختران در معرض آسیب و زنان آسیب دیده مشغولند. به نظر می رسد حتی خیران مدرسه ساز نیز باید به این حوزه ورود پیدا کنند و دولت را در این عرصه بسیار مهم و جدی جامعه یاری کنند.

نکات مهم درباره زنان خیابانی

۱-رسانه ملی تلاش کند درباره آگاهی بخشی به جامعه در قبال خطرات و آسیب های زنان و دختران خیابانی در سراسر کشور، برنامه سازی های متنوعی را دردستور کار قرار بدهد. هنوز بخش عمده ای از جامعه خطر مبتلا شدن به ویروس ایدز از طریق ارتباط با این افراد را به خوبی نمی دانند.

۲-شبکه های اجتماعی، از بعضی جهات، توسعه دهنده معضلات و ریشه هایی است که به ناهنجاری به نام زنان خیابانی ختم می شود. نگاه سیاه و سفید به این شبکه ها نداریم، اما چشم و هم چشمی، روابط بی بند و بار و محتوای متنی و تصویری و ویدئویی که در این شبکه ها هر روز بین کاربران جامعه اطلاعاتی کشور رد و بدل می شود، بستر توسعه چنین مختصاتی را در جامعه فراهم می کند. برنامه سازی رسانه ملی در این قضیه نیز احساس می شود.

۳-مستند هایی درباره زنان خیابانی و  برگزاری نشست های تخصصی در مدارس و دانشگاه ها در این عرصه می تواند معضل زنان خیابان را کاهش دهد. بخشی از توسعه پدیده زنان خیابانی، عدم آگاهی زنان به مراکز ساماندهی و کمبود مراکز حمایتی بلند مدت است که در این راه، باید از همکاری مردم خیر ایران بیش تر کمک گرفته ود.

۴-ساماندهی زنان خیابان در ۱۸ استان می بایست با همیاری همه دستگاه ها و اطلاع رسانی گسترده صورت بگیرد. اعطای اتاق هتل و مسافرخانه به زنان مجرد در همه شهر های کشور بدون اخذ مجوز از اماکن که اخیرا در دستور کار مجلس قرار گرفت در کنار شفاف سازی مسایل مربوط به پدیده مردان و زنان خیابانی، مهم ترین خواسته مردم از مسئولان برای کنترل این معضل اجتماعی در ایران عصر هزاره سوم است.

ساماندهی زنان خیابانی می تواند هزینه تمام شده بهداشت و درمان در ایران را کاهش دهد و نیروی آسیب زا برای اقتصاد و فرهنگی را به نیروی توانمند و فرصت آفرین تبدیل کند.

زنان خیابانی را تهدید جامعه بدانیم و برای بازیابی و توانمند سازی مجدد آن ها و ورود به عرصه های مختلف اجتماع، آگاهانه و هوشمندانه تلاش کنیم. امیدواریم هم چنان از کاهش آسیب ها و آمار زنان و مردان خیابانی در کشور بشنویم.