شبکه های اجتماعی این روزها، محفل دورهمی های صدها میلیون نفر از کاربران جامعه اطلاعاتی در دهکده جهانی شده است. خیلی ها در شبکه های اجتماعی روز را شب می کنند و شب را روز!
همین اندازه بدانید که در ساوجبلاغ ایران، دستگیری محرمان سایبری در شبکه های اجتماعی ۱۵۷ درصد افزایش یافته است! به هر حال شبکه های اجتماعی، هم چنان شمشیر دو لبه هستند و باید مراقب بود.
دیدن کسانی که صبح تا شب سرشان روی گوشی هوشمند یا تبلت است و در حال بازی کردن یا لایک و کامنت نویشی در شبکه های اجتماعی موبایلی و غیر موبایلی هستند، خیلی عادی نیست. مخصوصا اگر شما در مترو یا اتوبوس نشسته باشید و باید مدت زیادی را برای رسیدن به مقصد منتظر باشید. قبلا که دات کام ها وجود نداشتند، مردم یا می خوابیدند یا در حال خواندن روزنامه یا کتاب یا جدول پر کردن بودند. آن هایی که خیلی اهل هنر و موسیقی بودند، موسیقی گوش می کردند.
اکنون در آن سبک سنتی روزگار نه چندان دور، موسیقی گوش کرددن تقریبا مانده است و تقریبا در مترو تهران و اتوبوس های درون شهری و برون شهری و حتی برون مرزی، شما کم تر مسافری را مشاهده خواهید کرد که مشغول خواندن و مطالعه باشد. البته فکر نکنید که این رفتار شهروندی فقط در تهران و شهر های بزرگ ایران رخ داده است. خیر! امروزه در مترو و اتوبوس ها و ترامواهای شهر های بزرگ دنیا نیز مشاهده می شود که مردم به سبک زندگی دیجیتالی (Digital lifestyle) روی آورده و سبک زندگی سنتی خود را به سبک زندگی فرد مدار دیجیتالی گرا سوق داده است.
دیگر کم تر افرادبا هم حرف می زنند عین سابق که یک نفر از زندگی دوران سربازی تا خواستگاری رفتن دختر عمه اش را هم برای هم سفری هایش تعریف می کرد!! اکنون همه مشغول لایک زدن و کامنت نویسی و حت یپست زدن در شبکه های اجتماعی متعددی که عضوش هستند می باشند. کسی وقت ندارد که به خاطره گویی در وسایل حمل و نقل عمومی روی بیاورد. اکثرا ترجیح می دهند که بازی های رایانه ای انجام داده یا به مرور وقایع الاتفاقیه در شبکه های اجتماعی بپردازند. اکنون با گسترش پیام رسان های موبایلی مانند واتس آپ و تلگرام، شمار زیادی از کاربران ایرانی به این شبکه ها روی آورده و تقریبا ساعت ها به مرور محتوای به اشتراک گذاشته شده در این مجموعه ها روی می آورند.
محتوای خیلی از این شبکه ها انتشار تصاویر، خبرها و ویدئو هایی است که واقعا دانستن یا ندانستنش، توفیری در زندگی کسی ندارد و تنها افیون وقت و تلف کردن وقت و ضایع کردن فکر و خسته کردن روح و جسم است. از طرفی، هر اندازه ما معتاد شبکه های اجتماعی بشویم، با چالش های جسمی و روحی بیش تری مواجه خواهیم که این افیونی برای نسل دیجیتال است که با سندروم اعتیاد دیجیتالی (digital addiction) دست و پنجه نرم می کند.
ده ها میلیون ایرانی اکنون عضو اینستاگرام و فیس بوگ و تلگرام هستند. خیلی ها را اگر در طول هفته نمی توانید پیدا کنند و با آن ها صحبت کنید، بعضا مروری بر زندگی هفتگی آن ها را می توان در شبکه های اجتماعی و مطالبی که به اشتراک می گذارد مشاهده نمود. آشنایی با سبک زندگی دیجیتالی افراد امروزه خیلی راحت تر از مشاهده سبک زندگی سنتی آن ها شده است. البته همین قضیه سبب شده تا حریم خصوصی افراد بیش تر مورد تهدید قرار بگیرد.
گزارشات هفتگی پلیس سایبر ایران (cyberpolice.ir) که هر هفته ۵ شنبه ها گزارش هایش را مرور می کنیم، نشان می دهد که توسعه شبکه های اجتماعی و افزایش علاقمندی ایرانیان به حضور در این مجموعه ها سبب شده تا حریم خصوصی کاربران ایرانی در بالاترین سطح تهدید قرار داشته باشد. هر روز خبر انتقام گیری های تلگرامی و سو استفاده های اینستاگرامی و تهدید های واتس آپی کلاهبرداران اینترنتی و مجرمان سایبر از جای جای ایران به گوش میرسد و فرقی بین تهران و فارس و مشهد و شیراز و تنکابن و غیره نیست.
تهدید های اینترنتی، هم چنان سالانه ده ها هزار قربانی در ایران می گیرد و ما شاهد نقض حریم خصوصی هزاران کاربر ایرانی در فضای سایبر هستیم. بخشی از این تهدید ها، به عدم آگاهی عمومی کاربران نسبت به مقوله تنظیمات فنی و حریم خصوصی در این شبکه ها اختصاص دارد.
اگر چند سال پیش مجرمان سایبر در ایران بالای ۳۰ سال بود، اخیرا بر اساس گزارش های پلیس سایبر، سن ارتکاب به جرایم اینترنتی به ۱۵ سال کاهش یافته است و این هشداری به جامعه اطلاعاتی کشور هست که در گیر و دار غرق شدن در فضای مجاز یو شبکه های اجتماعی، به حریم خصوصی خود و دیگران و مسائل فنی وتنظیمات خصوصی آشنایی ندارد و هم چنان شبکه های اجتماعی برای ایرانی ها دردسر ساز هست.
بسیاری ار پرونده های پلیس سایبر در چند ماه اخیر به تلگرام و اینستاگرام و بی تاک و وایبر و واتس آپ و کلاهبرداری های بانکی اینترنتی اختصاص دارد که نشان می دهد شبکه های اجتماعی بهترین بستر برای سو استفاده از حریم خصوصی کاربران ایرانی است. کاربرانی که به راحتی دوستان و آشنایان را در جاهای مختلف تگ می کنند و از زندگی خود اطلاع رسانی کرده و با هر جور لباس و وضعیت، خصوصی ترین تصاویر خود را به اشتراک می گذارند. در حالی که همین تصاویر و اطلاعات خصوصی خود و دیگران روی پروفایل آن ها هم چون شمشیر دو لبه، دردسر ساز برایشان می تواند بشود .. . .
خواستگاری های تلگرامی!
در چند ماه اخیر، کانال خواستگاری در تلگرام خبر ساز شد. کانال خواستگار گرام از کاربران می خواست تا با پرداخت ۳۰ هزار تومان، اطلاعات ان ها را برای پیدا کردن خواستگار، روی کانال منتشر می کند. این کانال بازتاب های خبری زیادی را در پی داشت. البته کانال های تلگرامی «خواستاگرام آقایان» و «خواستاگرام بانوان»، تنها دو نمونه از کانال هایی هستند که از چند ماه پیش در این نرم افزار موبایلی فعالیت خود را آغاز کرده اند.
به نظر می رسد که این کانال ها امروز در مجموع بیش از ۴۰ هزار عضو دارند. اعضایی که به امید پیدا کردن همسر مناسب، عکس و اطلاعات شخصی خود را با دیگران به اشتراک می گذارند. یک پیغام که به طور مداوم در این کانال ها منتشر می شود، اساسنامه ۱۳ ماده ای آن را به اعضا گوشزد می کند. در این اساسنامه آمده است که این کانال تنها در زمینه ازدواج دائم فعالیت دارد و در موضوع ازدواج موقت یا ازدواج افراد متاهل فعالیتی ندارد. در بخش های دیگر اساسنامه بر راستی آزمایی اطلاعات وارده متقاضیان تاکید شده است، اطلاعاتی که از سن و قد و وزن آغاز می شود و تا خصوصی ترین مسائل از جمله اعتقادات مذهبی، سبک زندگی، شغل پدر و مادر و … را در بر می گیرد!
خواستاگرام ها، هم چون قارچ های در رویش هستند و جامعه اطلاعاتی ایران را تهدید می کنند. مقوله ای که سبب شد تا حسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی اخیرا اعلام کند که مدیران کانال های تلگرامی باید مجوز بگیرند. این اظهارات می تواند زمینه فیلتر شدن کانال هایی که بدون مجوز، سلامت جامعه را به شدت تهدید می کنند منجر شود.
عدم نظارت موثر بر فعالیت کانال های تلگرامی سبب شده است تا برخی از مدیران کانال های تلگرامی، در آمدهای میلیونی داشته باشند.
ازدواج های اینترنتی!
روند علاقه کاربران اینترنت به آشنایی های مجازی و ازدواج های اینترنتی، فقط در ایران به یک پدیده اجتماعی سایبری پر مخاطب تبدیل نشده است. اکنون شاهد برگزاری مراسم ازدواج به صورت کاملا اینترنتی هستیم که نمونه هایش را در بریتانیا شاهد هستیم!
در اواسط خرداد ماه امسال بود که خبر دار شدیم یکی زوج انگلیسی اعلام کردند که مراسم ازدواج آن ها به صورت هر ۱۵ دقیقه یک بار پخش مستقیم می شود. این مراسم با همکاری شرکتی، به صورت آنلاین در اختیارکاربران قرار می گرفت.
مدیریت این رویداد ازدواج را شرکتی بر عهده داشت که متخصص سازماندهی و ارائه خدمات در عرصه فضای مجازی هست. ۱۶ جون امسال در کلیسای Nottingham’s Greek Orthodox Church روزی بودکه یک ازدواج در اینترنت به طور مستقیم پخش شد.
زن و شوهر، مسئولان یک شرکت مشاوره در امور مدیریتی در ناتینگهام انگلیس هستند و با این کار باعث شدند تا ده ها هزار نفر در سراسر دنیا شاهد برگزاری مراسم عروسی آن ها باشد.
خانم زو و آقای ویل از چند ماه پیش از برگزاری مراسم نامزدی خود از طریق اکانت خود در توییتر اعلام کرده بودند که قصد برگزاری چنین مراسم با پوشش رسانه ای را دارند و از مخاطبان خود خواستند تا هشتگ را در فضای مجازی به اشتراک بگذارند تا در روز موعود شمار زیادی از مخاطبان، شاهد برگزاری اولین مراسم عروسی اینترنتی در انگلیس باشند.
(تصویر توییترهای Zeo و Will که از کاربران می خواستند تا هشتگ ZEOANDWILL2016 را برای مشاهده پخش مستقیم مراسم نامزدی آن ها در ۱۶ جون به اشتراک بگذارند)
عکس ها و ویدیوهای «زو آناستازی» و «ویل دیگینس» از این روز بزرگ به صورت مستقیم روی فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و پریسکوپ به اشتراک گذاشته شد و حتی افرادی که در این مراسم شرکت نکردند هم توانستند از نزدیک آن را دنبال کنند. این زوج بیش از ۶۵۰۰ پوند به این شرکت پرداخت کردند تا پوشش پخش مستقیم مراسم نامزدی آن ها در شبکه های اجتماعی گوناگونی انجام شود. پخش مراسم عروسی در شبکه های اجتماعی بازتاب خبری گسترده ای برای این دو زوج ایجاد کرد.
(گزارش نشریه MIRROR انگلیس درباره برگزاری نخستین مراسم ازدواج در انگلیس که پخش آنلاین دارد)
خانم زو که از خانواده ای با اصالت با ریشه های یونانی و ایتالیایی هست، پیش از برگزاری مراسم اعلام کرده بود که قصد دارد برگزاری عروسی به سبک یونانی ها را به اطلاع علاقمندان در سراسر جهان برساند.
بیش از ۱۸ هزار بار هشتگ این دو زوج جوان انگلیسی در توییتر به اشتراک گذاشته شد و صدها نصویر ان ها با هزاران لایک همراه شد. الان این دو زوج یکی از معروف ترین زوج های انگلیس در چند سال اخیر هستند. البته نه به اندازه عروسی کاترین میدلتون عروس ملکه انگلیس !
همان طور که در تصویر زیر ملاحظه می کنید، روی میز شام یکی از عروسی هایی که در سال ۲۰۱۲ میلادی برگزار شد، عروس و داماد ها از مهمانان خواسته اند که تصویر و ویدئوهایی از مراسمی که در ان شرکت دارند را در شبکه های اجتماعی محبوب و پر بیننده توییتر و اینستاگرام به اشتراک بگذارند. آن ها از مهمانان خواستند که از هشتگ CLEVWED2012 استفاده کرده تا از این طریق شمار بیش تری از کاربران فضای مجازی بتوانند مراسم را مشاهده کنند!
پخش مستقیم تصاویر و ویدیو های عروسی در اینترنت از طریق شبکه های اجتماعی، برای اولین بار نیست که در دنیا و در انگلیس انجام می شود. هتلی در نیویورک در سال ۲۰۱۴ میلادی نیز از عروس و دامادها خواست با پرداخت ۳۰۰۰ دلار،شاهد پخش مستقیم تصاویر وویدئو عروسی هایشان در فضای شبکه های اجتماعیی به خصوص توییتر و اینستاگرام باشند.
به هر حال با اوج گیری شبکه های اجتماعی و افزایش علاقمندی کاربران اینترنت به حضور فعالانه تر در آن، می توان شاهد برگزاری مراسم های عروسی اینترنتی در شبکه های اجتماعی بود که مخاطبان ده ها میلیونی را تجربه خواهد کرد.
برگزاری چنین رویدادهایی در فضای شبکه های اجتماعی، نیازمند تخصص ها و کارشناسان گوناگون هست و به نظر می رسد خیلی از کارهایی که در روز عروسی نیازمند هماهنگی و مدیریت است، در فضای مجازی نیز نیازمند افراد خاص به خود هست. یعنی ازدواج های اینترنتی در غرب که چند سالی هست با مخاطبان همراه شده است، کسب و کار های خاص و جالبی را شکل داده است.
کانال های مستهجن
بخشی از سبک زندگی روزانه خیلی از کاربران شبکه های اجتماعی در داخل یا خارج از کشور به مرور مطالب منتشر شده در کانال های مستهجن اینستاگرام، تلگرام و فیس بوک می گذرد. جالب این جاست که پشت برخی از کانال های انتشار دهنده محتوای مبتذل، خفیف و غیر اخلاقی، پسر بچه ها یا دختر بچه هایی هستند که در منطقه ای دور افتاده در جایی در ایران یا خارج از کشور، به تولید محتوا روی آورده و از این که فقط لایک و کامنت های زیادی برای این محتوای نامناسب دریافت می کنند خرسند هستند!
از همه جالب تر این که برخی از کاربران، بعضا شماره تماس های خود را نیز زیر تصاویر به اشتراک گذاشته شده در این محتوا ها منتشر می کنند تا دختر و پسر یا کسی که این مطالب را می بینید برای دوستی و آشنایی با آن ها تماس بگیرد!
رویکرد fake گرایی و تهی گرایی در شبکه های اجتماعی و کانال های مستهجن داخلی و خارجی، یکی از مهم ترین خصیصه های این مجموعه های سایبری است. تولید اطلاعات غیر مستند و غیر مستدل و غیر واقعی و مرور آن ها توسط صدها هزار کاربر در طول روز نشان می دهد که تا چد می توان وقت و فکر و روح کاربران اینترنت را به سخره گرفت و به بیراهه کشاند. . .
تاسف زمانی است که مشاهده می شود کانال های غیر اخلاقی و غیر واقعی که مدام مطالب غیر واقعی، نامناسب و تحریف شده را به صورت صوتی و متنی و تصویری به اشتراک می گذارند، از طرف افراد تحصیل کرده با استقبال رو به رو می شوند! بعضا مطالب این کانال ها در اکانت های من و شما نیز به اشتراک گذاشته می شود! حتی توسط دوستان!
کسب و کار در شبکه های اجتماعی
یکی از مسائل جالب در شبکه های اجتماعی و کانال ها در پیام رسان های موبایلی این است که برخی از این کانال ها،، با اطلاع رسانی خود بیش از یک روزنامه با ده ها سال سابقه، درامد دارند و تنها توسط ۲ دختر بچه یا پسر جوان اداره می شوند! به اشتراک گذاشتن محتوای درست یا غلط در شبکه های اجتماعی و کانال های تلگرامی کار خاصی ندارد و جذب مخاطب هم اکنون با سیل عظیم مخاطبان، کار سختی نیست!
(گل فروشی و گل آرایی از کسب و کارهای فعال ایرانیان در اینستاگرام هست)
وقتی برای یک صفحه شخصی در اینستاگرام با ۱۰۰ هزار فالوور بیش از ۲ میلیون تومان پرداخت می شود و ما شاهد ده ها هزار صفحه اینستاگرام با محتوای مبتذل و غیر واقعی و تحریف شده هستیم که بخاطر کسب ۱۰۰ هزار فالوور، التماس لایک می کنند تا به محض رسیدن به فالوور های بالا، تصاویر را پاک کرده و کد کاربری و رمز عبور صفحه را به دیگر بفروشند! این بخش زیر پوشتی شبکه های اجتماعی در کشور است که گویا برخی ها هم از این فضای مسموم، استفاده می کنند.
۱۰۰ هزار دنبال کننده ای که معلوم نیست چه طیفی از مخاطبان در کجای کشور و با چه تحصیلات و دانش و علاقمندی هایی هستند، در اختیار فعالان کسب و کار قرار می گیرد. صفحه ای که پیش از این در زمینه اطلاع رسانی اخبار ورزشی بود، نا گهان به سمت فروش لباس زیر ترکیه یا چین! تغییر هویت می دهد!!
اوضاع بل بشوی در کانال های تلگرامی نیز رواج دارد. بعضی ها کسب اطلاعات بورسی و غیر بورسی و اجتماعی و غیراجتماعی و سیاسی و غیرسیاسی را به کانال های معروف تلگرامی بسنده کرده اند. این رفتار سبب شده تا دانش سطحی از اطلاعات غیر مستند و تحریف شده در اختیار کاربران قرار بگیرد که پایه درست و اساسی ندارد.
انتشار شایعات کذب و تحریف افکار عمومی در موضوعات روز سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی کشور که در کانال های تلگرام در سال های اخیر شاهد بودیم، مختصات این فضای به ظاهر شیک اما از درون خراب را آشگار می کند.
همین مسائل سبب شده تا برخی از مدیران کانال ها، فارغ از هر ضابطه و قانونی و مالیات و نظارتی، تولید محتوای غلط و غلوط را در دستور کار قرار داده و آگهی های میلیونی کسب کنند!
آری این چنین است برادر!
و اما توصیه هایی برای عاشقان شبکه های اجتماعی
دنیای شبکه های اجتماعی، دنیای اعتیاد آوری هست که سطح کم اما دامنه وسیعی دارد.
نسل آینده، با اعتیاد های دیجیتالی مواجه خواهد شد. مراقب باشید در این فضا گرفتار نشوید.
برگزاری عروسی های اینترنتی و پارتی های تلگرامی و مسائلی از این دست، فراخور فرهنگ و عرف هر جامعه ای، تاثیرات خاص خود را دارد. بسیاری از کسانی که تصاویر خصوصی خود را در ۱۰ سال پیش در فیس بوک به اشتراک گذاشته اند، اکنون که به جایگاه اجتماعی و شغلی رسیده اند، ار کرده قبلی خود پشیمان هستند.
همواره به این فکر کنید که ۲۰ سال دیگر هم اگر تصاویر و اطلاعات خصوصی شما در گوشی همراه دیگران باشد، باز هم برای شما و خانواده و آشنایان شما اصطلاحا OK! هست؟
اگر دوست دارید از طریق شبکه های اجتماعی درامدزایی کنید، به تولید اطلاعات و محتوای موثق و مستند و ارزشمند در موضوعات مختلف روی بیاورید و از کلیشه ها فاصله بگیرید.
هر اندازه کانال و مجموعه ای که دوست دارید راه اندازی کنید مبتنی برقواعد و چارچوب های کشور باشد، درنگاه بلند مدت می توانید به توسعه محصول و کسب و کار خود به طور رسمی تری امیدوار باشید.
به حریم خصوصی خود و دیگران احترام یگذارید و هیچ عکسی را بدون اطلاع دیگران تگ نکنید.
محتوای خود را روی هشتگ های غیر مرتبط تگ نکنید. این کار اعتبار پروفایل شما را کاهش خواهد داد و الزما لایک گیری خوبی محسوب نمی شود.
قشنگ بود. مخصوصا اون عروس داماد