مردمانی که سینما نمی روند

ارقام تازه از وضعیت فروش و مخاطب سینمای ایران

آمار و ارقام برای هر حرفه، صنعت و حتی هنری ضروری است و می تواند در ادامه مسیر راهگشا باشد. در سینمای ایران اما آمار و ارقام از دیر باز تا کنون در دو وضعیت خلاصه شده: «می فروشد» یا «نمی فروشد» و آمار فروش هم سیاهه ای است که تکلیف این دو وضعیت را روشن می کند. با این حال دو روز پبش در نشستی پژوهشی آمار و ارقامی ارائه شده که دانستن اش دست کم می تواند هر آن کس را که نسبتاً علاقه ای به سینمای ایران دارد به روز کند.

نهمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با موضوع «مخاطب و آمار فروش در سینمای ایران»در محل مدرسه برگزار شد.

آغازگر این نشست که عصر روز سه‌شنبه دوم شهریورماه برگزار شد، ارائه خلاصه پژوهشی از محمد مهدی داودی بود و در ادامه مجید مسچی مدیرعامل موسسه سینماشهر به عنوان سخنران و سعید قطبی‌زاده به عنوان مجری کارشناس حضور داشتند.

مهدی داودی در مورد پژوهش خود با عنوان «بررسی وضعیت اقتصادی سینمای ایران» به سخنرانی پرداخت.

وی گفت: «دلیل طرح مساله وضعیت اقتصادی سینمای ایران پاسخ به این سوال بود که وقتی به آمار فروش سینما طی سی سال گذشته نگاه می‌اندازیم از مخاطب ۸۰ میلیون نفری رسیده‌ایم به ۱۰ میلیون. یعنی ۷۰ میلیون از مخاطبان خودمان را با وجود افزایش علاقه مندان از دست داده‌ایم. موارد زیادی در این کاهش مخاطب نقش داشته‌اند که آنها را به پنج دسته تقسیم می‌کنیم: قیمت کالا یا خدمت، درآمد خریدار، تعداد خریدار، کالاهای جانشین یا مکمل و سلیقه مخاطب. هر وقت کالاهای مکمل یا جانشین قیمت کمتری از کالای اصلی داشته باشند، خریداران به سمت آن گرایش پیدا می‌کنند که در حوزه خرید بلیط سینما، می‌توانیم از محصولات شبکه نمایش خانگی، صدا و سیما و رسانه‌های تصویری و  اینترنت به عنوان کالای جانشین نام ببریم».

داودی سپس مقایسه‌ای در زمینه قیمت بلیت سینما در طول سالیان گذشته انجام داد: «سال ۱۳۶۱ میانگین قیمت بلیت سینما ۲۹ تومان و سال ۱۳۹۱، ۳۸۰۰ تومان بوده است، یعنی ۱۳۱ برابر افزایش. این نسبت در طول ۵۰ سال در سینمای آمریکا هشت برابر بوده است. با مقایسه قیمت بلیت سینماها و افزایش درآمد مردم به این نتیجه می‌رسیم که جایی که قیمت بلیت کاهش پیدا می‌کند، تعداد بلیت فروخته شده بیشتر می‌شود و بالعکس. قیمت بلیت در کشور ما با سرعت بیشتری نسبت با درآمد مردم افزایش داشته است. اگر بخواهیم به نقش کالاهای جانشین اشاره کنیم، در سال ۶۵-۱۳۶۴ که فروش بلیت بالایی داشته‌ایم صدا و سیمای قوی نداشتیم. در حال حاضر تاثیر ماهواره و دی‌وی‌دی ارزان فیلم‌ها را نباید نادیده بگیریم. همین فاکتورها باعث شده تا فروش سینماهایمان کاهش پیدا کنند.»

مجید مسچی که امسال سال یازدهم مدیریت موسسه سینماشهر را پشت سر می‌گذاشت تنها سخنران نشست مدرسه ملی سینمای ایران بود که پشت میکروفون قرار گرفت.

وی مدیر موسسه سینما شهر ،آمار جالبی از وضعیت مخاطب و فروش سینمای ایران و مقایسه آن با کشورهای دیگر ارائه کرده است. بر اساس این آمار،۵۰ درصد از فروش سینمای ایران در سال ۹۴ متعلق به پنج سینما بوده و ایرانی‌ها به شکل متوسط هر پنج سال یک بار سینما می‌روند.

مسچی در این نشست گفته است: «به جای پرداختن به آمار و ارقام خام، به نظرم استناد به شاخص‌های معین که از این آمار به دست آمده باشد امکان مقایسه و ارزیابی را برای ما فراهم می‌کند. حدودا با ۱۴ یا ۱۵ شاخص سر و کار داریم که اولین شاخص، تعداد بیننده است که به شکل سالانه ارائه می‌شود.»

مهم‌ترین بخش‌های آمار ارائه شده توسط مسچی را مرور می‌کنیم:

– بالاترین تعداد بیننده در دنیا به مربوط به کشور هند است که سینمای آن در سال گذشته دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون فروش بلیط داشته. سینمای ما اما در سال گذشته ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بیننده داشت که پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال به ۲۵ تا ۳۰ میلیون نفر برسد.

– رقم فروش سینماها در آمریکا بالغ بر ۱۱ میلیارد دلار و چین ۶ میلیارد و ۸۰۰ میلیون بوده است. این در حالی است که فروش کل سینمای ایران در سال ۹۴ حدود ۲۰ میلیون دلار بوده است و احتمالاً تا پایان امسال با توجه به استقبال مخاطبان از فیلم‌ها، به ۶۰ میلیون دلار می‌رسد.

– هر شهروند آمریکایی در سال ۳.۷ مرتبه به سینما می‌رود اما در سال ۹۴ هر ایرانی ۰٫۲ مرتبه به سینما رفته است؛ یعی شهروندان ما بطور میانگین هر پنج سال یک‌بار به سینما می‌روند. این رقم با رشد خوبی که امسال داشته احتمالاً به نیم دفعه در سال می‌رسد.

– هزینه هر شهروند برای سینما رفتن هم فاکتور مهمی است، این که هر شهروند در سال بطور متوسط چقدر برای سینما رفتن پول می‌دهد. این رقم با تقسیم فروش کل بر تعداد جمعیت به دست می‌آید. در آمریکا هر شهروند ۳۲ دلار در سال و در ایران حدود ۰٫۳ دلار در سال برای سینما خرج‌ می‌کند که احتمالاً تا آخر سال به ۰٫۸ دلار می‌رسد.

– قیمت بلیت سینما در ایران ۱٫۷ دلار است در حالی که در انگلستان  به ۱۱ دلار می‌رسد. از طرفی در انگلستان در سال ۲۲۰ بلیت برای هر صندلی سینمای فروخته می‌شود و در ایران پارسال ۱۵۹ بلیت بود که رقم قابل توجهی است.

– پردیس سینمایی کورش با ۱۱ سالن و دوهزار و ۵۲۰ صندلی، پرفروش‌ترین سینمای کشور است و بعد از کورش، پردیس آزادی، پردیس ملت و پردیس هویزه‌ مشهد قرار دارند. نکته جالب این است که به نظر می‌رسد عمر سینماهای تک سالنه به پایان رسیده باشد و اولین سینمای تک ‌سالن در این رده بندی در رتبه‌ هفدهم قرار دارد.

– ۵۰ درصد از فروش سینمای ایران در سال ۹۴ متعلق به پنج مجموعه است و ۵۰ مورد مشخص بیش از ۹۰ درصد گردش سینمای ما را به خود اختصاص می‌دهند. یعنی از حدود ۲۵۰ سالن سینمای ایران، ۲۰۰ سالن چیزی کمتر از ۱۰ درصد گردش مالی کل را در اختیار دارند.

– سینمای کوروش در چهار ماه گذشته فروش ماهانه دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان، پردیس آزادی با یک و نیم میلیارد تومان، پردیس ملت با ۹۳۲ میلیون، پردیس هویزه مشهد با ۹۳۱ میلیون و پردیس زندگی نیز ۶۳۷ میلیون متوسط فروش ماهانه داشته‌اند.