نیم نگاهی به «شهرهای مُرده» سوریه

روستاهای نیمه ویران سوریه که در فهرست میراث های فرهنگی و گردشگری یونسکو ثبت شده اند

در میان انبوهی از سنگ های آهکی مسیف ( Limestone Massif) در شمال غریی سوریه، بین رودخانه های اُرونتس (Orontes) و آفرین (Afrin) به سمت غرب و بزرگراه آلپو/هما (Aleppo/Hama highway) به سمت شرق، بیش از ۷۰۰ مکان متروکه بازمانده از دوران رم باستان (Roman) و بیزانس (Byzantium) دیده می شود که قدمت آنها به قرون ۵ و ۸ میلادی باز می گردد.

این مکان ها به “شهرهای مرده” (Dead Cities) شهرت پیدا کرده اند. این نامی است که برخی از بازدیدکنندگان اروپایی به آن داده اند. در مکان های سالم باقی مانده، ساختمان ها و خانه ها، صدها معبد، کلیساها و محراب های مخصوص مسیحیان، بناهای تدفینی، گرمابه ها و سایر موارد به چشم می خورد.

این روستاها یا شهرهای کوچک زمانی اصلی ترین تولیدکنندگان گندم، روغن زیتون، انگور و شراب بودند. سپس وضعیت آب و هوا تغییر یافت و چنین تغییری در شرایط آب و هوا سبب خشکسالی و افزایش دما و به دنبال آن بایر شدن زمین های این منطقه شد. در همین زمان به تصرف اعراب درآمد و مسیرهای تجاری نیز تغییر پیدا کردند.

حاصل چنین تغییراتی، از دست دادن بخش عمده معاملاتی بود که پیش از این جریانات در این منطقه انجام می شد، و ساکنان بسیاری از این روستاها به طور ناگهانی، این مکان ها را ترک کردند و سمت سایر شهرهایی که تحت سلطه اعراب بود، مهاجرت کردند.

یکی از بزرگ ترین و مهم ترین شهرهای مرده، آلبرا (Al-Bara) بود. مساحت این شهر ۶ کیلومتر مربع است و در ۹۰ کیلومتری جنوب غربی آلپو قرار گرفته. آلبرا در قرن ۷ میلادی مورد هجوم مسلمانان قرار نگرفته بود اما جنگ های صلیبی قرن ۱۱ میلادی تا زمان هجوم سلسه «مملوک» (Mamluks) در قرن ۱۲ ام، خرابی هایی را در آن بوجود آورد. زلزله سال ۱۱۵۷ میلادی این منطقه را به نقطه ای غیرقابل سکونت تبدیل کرد.

ویرانه های شهر آلبرا، متشکل از دو هرم مسقف بزرگ، تعدادی کلیسا، قلعه ابوسفیان (Qalaat Abu Safian) متعلق به دوره جنگ های صلیبی و نیز مناطق تهیه شراب و روغن زیتون است.

در نزدیکی آلبرا، شهر مرده دیگری با نام سرجیلا (Serjilla) وجود دارد که زیبای آن به علت بازمانده های حمام هایی است که از دوران رومن ها به جای مانده است که خود نشان دهنده بخشی از روزهای اوج این منطقه است. در منطقه متروکه دیگری، شهری به نام خراب شمس (Kharab Shams) واقع شده که به قصرهای سلطنتی آن که به اصطلاح بایسلیکا (basilica) گفته می شود، شهرت دارند.

یکی از قدیمی ترین ساختارهای مسیحی محافظت شده در منطقه لوانت (Levant) به قرن ۴ ام میلادی باز می گردد. از دیگر کلیساهای محافظت شده از نیمه دوم قرن ۵ ام میلادی نیز در روستایی به نام مشبک (Mushabbak) واقع است.

این روستاها اکنون جزو اسامی ثبت شده در فهرست میراث های فرهنگی و گردشگری یونسکو (UNESCO World Heritage Sites) هستند.

این سرزمین های باقی مانده از فرهنگ و تمدن روستاهای این مناطق، تصویری شفاف و پرارزش از دوران روم باستان، امپراطوری بیزانس، را نیز را نشان می دهند. تمامی این بقایا گواه بر وجود تکنیک های هیدرولیک، دیوارهای محافظت شده و کشاورزی دوران رم باستان هستند. برای اطلاعات بیشتر از این مناطق می توانید به این وب سایت مراجعه کنید.