به نخستین خاطره ای که دارید بیاندیشید: چرا خاطرات بسیار قدیمی را به یاد نمی آورید؟

چرا زمان تولدمان را به خاطر نمی آوریم؟

جالب است که اتفاقات زیادی را به خاطر می آورید. تولد ۱۸ سالگی تان را، اولین روزهای دبیرستان را که در حیاط مدرسه قدم می زدید و به خوبی آخرین باری که غذای مورد علاقه تان را خورده اید، به یاد دارید. اما آیا در مورد ۲ سالگی تان، چیزی را به خاطر می آورید؟ یا زمانی را که یک نوزاد بودید؟ و یا آیا تولد یک سالگی تان به یادتان مانده؟ و آیا با در نظر گرفتن ضعیف ترین احتمالات، زمان تولد خود را به یاد می آورید؟

حافظه ما چگونه کار می کند؟ آیا تکنولوژی می تواند، خوانشی از حافظه ما داشته باشد؟
این ها همان سئوالاتی هستند که قرن های، ذهن بشر را به خود مشغول کرده. زیگموند فروید، از این جریان به فراموشی نوزادی یاد می کند. وی ریشه سرکوب شدن چنین خاطراتی را در برخوردهای نادرست جنسی می دانست اما پژوهشگران کنونی، دلایل دیگری را برای عدم به خاطر آوردن خاطرات بدو تولد، برمی شمارند.

این تئوری را به این صورت نیز می توان مطرح کرد که ما قادر هستیم که بسیاری از اتفاقات را به خاطر بیاوریم اما برای هر کدام از آنها در ذهن خود زمان انقضائی داریم. به عنوان مثال یک فرد ۶۰ ساله ممکن است از ۳۰ سالگی خود، خاطرات زیادی داشته باشد اما شاید نتواند همه جزئیات آن را روزها را به خاطر آورد.

همچنین افراد قادر هستند از کودکی خود نیز چیزهایی را به یاد بیاورند. اما اگر از دو یا سه سالگی شان بپرسید، خاطرات کم تری را به یاد دارند و اگر در مورد زمان تولدشان از آنها سئوال کنید، چیزی به خاطر نمی آورند.

برخی از محققان بر این باور هستند که کودکان تا زمانی که توانایی های شناختی چون زبان را پیدا نکنند، قادر به یادآوری خاطرات اپیزودیک و پشت سر هم نخواهند بود. تحقیقات اخیر نشان داده که حیواناتی چون موش ها نیز به فراموشی نوزادی که قبلا به آن اشاره کردیم مبتلا می شوند. پژوهشگران این پژوهش بر این باورند که این جریان احتمالا به علت عملکرد زیستی مغزمان است و ربط چندانی به زبان ندارد.
آنچه می توان به قطع گفت این است که حافظه و کُدگزاری های مربوط به مغز، در کودکان و بزرگسالان به طور یکسان عمل نمی کند. این امر احتمالا به دلیل شکل گیری سریع سلول های جدید در هیپوتالاموس مغز کودکان است. این سلول ها که دایم در حال نو شدن هستند احتمالا تمامی اطلاعات را در خود حفظ نمی کنند چرا که بخشی از این اطلاعات با گذر زمان پاک می شوند.
احتمال دیگری هم وجود دارد و آن این است که در دوران نوزادی ممکن است بی نهایت هم خاطره شکل گیرد اما دسترسی به آنها ممکن نباشد. چه این خاطرات پاک شده باشند و چه در جایی ناشناخته و غیرقابل دسترسی ذخیره شده باشند، با علم امروز هنوز امکان دسترسی به آنها وجود ندارد.