برفراز آسمانِ ایران ۴۰ سال پیش؛ مجموعه عکس های گئورگ گرسترِ سوئیسی

عکاس و ایرانشناس سوئیسی؛ عاشق طبیعت ایران و اتیوپی

گئورگ گرستر، عکاس جهانگرد،‌ خوش ذوق و ماجراجوی سوئیسی از جمله ایرانشناسان مستند سازی به شمار می رود که ۴۰ سال پیش به ایران آمد و در طی هفت بار سفر به این سرزمین کهن، بر فراز آسمان این مرز و بوم،‌ تصاویر دیدنی از نقاط مختلف کشور گرفت و لحظاتی که او شکار کرد، سبب شد تا هزاران تصویر او از ایران، بار ها در سراسر جهان به نمایش در آید. از لندن تا پاریس و نیویورک، تصاویر این عکاس سوییسی از ایران چهل سال پیش در نمایشگاه ها مختلف ارائه و با استقبال ایرانشناسان همراه شد.

چندی پیش، این عکاس سوئیسی به همراه تنی چند از دستیارانش به تهران آمد و ۱۳۰ قطعه از هزاران تصویر گرفته شده از کشورمان را در ۴۰ سال پیش، برای نخستین بار در نگارخانه مرکزی فرهنگسرای نیاوران تهران در معرض دید علاقمندان به طبیعت ایران قرار داد که با استقبال مخاطبان همراه شد.

(رونمایی از تصاویر هوایی عکاس سوییسی در نگارخانه مرکزی فرهنگسرای نیاوران تهران)

جدید ترین نمایشگاهی که گرستر از عکس هایش از ایران برگزار کرد، به نمایشگاه بهشت گمشده بر می گردد که در سال ۱۳۹۳ در گالری Cosome پاریس گشایش یافت و ۲۶ قطعه عکس از تصاویری که او از طبیعت کشورمان گرفته بود را در معرض دید علاقمندان به تمدن پارس قرار داد.

علاوه بر این، گالری هلر در قلب نیویورک ۷ سال پیش، قریب به ۳۰ عکس از این عکاسی چیره دست سوییسی را که در فاصله سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ از فراز ایران گرفته بود به نمایش گذاشت. تصاویر نوستالژیک این عکاس اروپایی از ایران، زمینه چاپ کتابی با عنوان بهشت گمشده بر فراز ایران را نیز چند سال پیش فراهم کرد. برای اطلاعات بیش تر به این وب سایت مراجعه کنید.

کتابی که به قلم عکاس و ویراستار ایرانی آمریکایی با نام مریم زاکس منتشر شده و در آن، ۱۵۰ قطعه عکس از تصاویری که گئورگ بر فراز آسمان ایران از بناهای مختلف شهرهای ایران را با توضیحاتی مفصل معرفی می کند.

تقریبا در این برنامه عکاسی هوایی که پیش از انقلاب اسلامی صورت گرفت، گئورگ به همه استان های ایران سفر کرد و از دماوند مه آلود تا دریاچه سفید پوش مهارلو و مقبر کوروش کبیر در فارس را زیر لنز دوربین نکته سنجش و حرفه ای خود قرار داد.

(یکی از تصاویر هوایی گئورگ گستر از ایران که کشتزار های گندم در استان لرستان را نشان می دهد)

او نه تنها به ایران سفر کرده است، بلکه ده ها سال است که به کشور های مختلف دنیا رفته و بر فراز آسمان ۱۱۱ کشور دنیا،‌ از بناها و مکان های مختلف این کشور ها،‌ تصویر برداری حرفه ای انجام داده و زمینه شهرت جهانی خود را فراهم کرده است.

او از سال ۱۳۳۵ که روزنامه نگاری آزاد در زوریخ سویس بود،‌ با فرهنگ و طبیعت ایران آشنا شد و تصمیم گرفت که درباره این خطه از خاورمیانه بیش تر تحقیق کند. او همواره در مصاحبه های خود می گوید که در بین این تعداد کشوری که رفته،‌ عاشق طبیعت ایران و اتیوپی است.

وی، کشف جزییات و فهم بهتر موقعیت های شهرها و بناهای آن ها از زاویه هوایی را مهم ترین دلیل تصویربرداری های هوایی در کشور ها عنوان می کند. البته وی زمانی که به کشور آمد، یک باستان شناس معروف آلمانی به نام دکتر هوف نیز،‌ او را همراهی می کرد و یکی از دلایلی که سبب شد این عکاس سوییسی از بناهای باستانی کشور تصویر برداری کند، راهنمایی های دستیار باستان شناسش بود.

البته میزان تصاویر گرستر از ایران، صد تا دویست تا نبود. ایشان بیش از ۱۰ هزار عکس از نقاط مختلف کشور گرفت و در سال ۱۳۵۷ ایران را ترک کرد.

(تصویری از عکس های هوایی گئورگ گرستر از آسمان ایران – تپه ای در نزدیکی کلاله استان گلستان)

یکی از ویژه گی های کار این عکاس زبر دست سوئیسی، نگاه تیزبینانه وی به انتخاب سوژه ها برای عکاسی به شمار می رود. در هنر عکاسی، انتخاب سوژه و زاویه عکاسی و همراهی کردن نور و باقی مسائل جهت خلق شکار لحظه ها اهمیت بسیاری دارد که بررسی تصاویر که گرستر از ایران انداخته است،‌ این چیره دستی را در آثار نمایان می کند.

وی معتقد است در بین همه عکس هایی که از ایران گرفت،‌ عکس نمک خشک کشده دریاچه مهارلو، حس و حال خاصی دارد. نمکی که بر اساس گرمای تابستان، از دریاچه بالا می آید و از فراز آسمان وقتی به پایین نگاه می کنیم، اثر رفت و آمد بر روی این نمک، مثل یک نقاشی آبستره سیاه و سفید نمایان است.

(تصویری از عکس های هوایی گئورگ گرستر از آسمان ایران- معدن انگوران در استان سیستان و بلوچستان)

انتخاب خوب عکس برداری در زمان تابش نور و برقراری توزان بین سایه و نور را می توان از جمله دلایل موفقیت تصاویر هوایی گستر از طبیعت ایران دانست. گویی او از پروژکتور برای تصویر برداری استفاده کرده است.

این عکاس هنرمند دارای سایتی  است که در آن، می توان دنیایی از فعالیت های عکاسی او در بیش از ۱۰۰ کشور جهان را مشاهده کرد. گئورگ را باید استاد عکس برداری هوایی (Air Photography)‌ دانست.

(تصاویری از عکس های هوایی گئورگ گرستر از مناطق مختلف جهان)

یکی از تصاویر ماندگار گئورگ گستر، تصویری بود که در سال ۱۳۵۵ بر فراز آسمان شیراز، از مقبره کوروش کبیر گرفت که در تصویر زیر مشاهده می کنید.

درباره گئورگ گستر

او آوریل ۱۳۰۷ در سوییس متولد شد. او در رشته ادبیات زبان آلمانی و انگلیسی از دانشگاه زوریخ، مدرک دکترا گرفت و از سال ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۵ ویراستار علمی نشریه Zurich Weltwoche بود. از سال ۱۳۳۵ نیز به عنوان روزنامه نگار آزاد در اروپا فعالیت داشت و در عرصه گزارش نویسی رویداد های علمی و هم چنین عکاسی هوایی، کارهای زیادی انجام داد.

او در طول نیم قرن گذشته،‌ به مناطق مختلف جهان سفر کرد و تصاویر بسیاری از نقاط باستانی،‌ تاریخی، طبیعی و فرهنگی آنها گرفت که همگی زمینه برگزاری نمایشگاه های این عکاس زبر دست را در سراسر جهان فراهم نمود.

(تصویری از میدان مرکزی مشهد در سال ۱۳۵۳)

تصاویری که گرستر از سراسر جهان گرفت،‌ برای بیش از دو دهه برای تبلیغات شرکت های هوایی استفاده شد که از آن جمله می توان به شرکت هواپیمایی سوئیس ایر اشاره کرد که در پوستر ها و هم چنین تقویم ها بهره برداری شد.

او اکنون با NEUE ZURCHER ZEITUNG و دفتر محله معروف NATIONAL GEOGRAPHIC در واشنگتن همکاری داشته و در حال حاضر با بخش خبری آنلاین سایت JOURNAL21.CH در ارتباط است.

ویلیام سومنر، باستان شناس آمریکایی و پرفسور دانشگاه شیکاگو درباره تصاویر هوایی گرستر گفته بود که تصاویر او فوق العاده است. او این مضمون را درباره تصاویر این عکاس سوئیسی به کار برده بود که اگر چیزی در دنیا قابل دیدن باشد، تصاویر گرستر است. این جمله در مجله Smithsonian در آذر ۱۳۸۴ با عنوان گذشته از بالا (THE PAST FROM ABOVE) درج شده است.

او جوایز هنری بسیاری دریافت کرده است که فهرست برخی از آن ها در زیر ارائه شده است:

• Die Goldene Blende, Germany, 1973
• Ehrengabe Des Kt. Zürich, 1974
• Prix Nadar, Paris 1976
• Pictures Of The Year Competition, Columbia, Mo./USA, 1976 (1 First, 1 Second)
• World Understanding Through Photography, Special Recognition, 1976
• Anerkennungsgabe Der Stadt Winterthur, 1977
• Zürcher Journalistenpreis, 1984

برای ارتباط با این عکاس هوایی معروف سوییسی می توانید از آدرس زیر استفاده کنید.

Georg Gerster / Airphotography
Postfach / PO Box 21
CH – 8126 Zumikon
Switzerland
info@airphotography.ch

فهرست انتشارات این عکاس سوئیسی را می توان از طریق فایل پی دی اف در این وب سایت به دست آورد که برای محققان و علاقمندان به تصاویر مستند از سراسر جهان،‌ می تواند نکات آموزنده جالبی را در اختیار داشته باشد.

(تصویری از پوستر های منتشر شده توسط گرستر مربوط به تصاویرش از آسمان کشورهای مختلف جهان)

در ادامه شماری از تصاویر هوایی گئورگ گستر از شهر های مختلف کشور را مشاهده می کنید:

(ارگ بم استان کرمان)

(تصویری زیبا از شوش ، یکی از شهرهای تاریخی ایران و جهان)

(تصویر هوایی زیبا از آرامگاه خیام در نیشابور)

(تصویر هوایی از یزد، تاریخی ترین شهر تاریخ)

(تصویر هوایی از دریاچه هامون که شبیه یک نقاشی شده است)

(تصویر هوایی هفت آب انبار در شهر گراش استان فارس)

[ منابع: سایت گئورگ گستر، خبرگزاری مهر، فرهنگسرای نیاوران ]