ژاپنی ها پس از بمباران های هسته ای مرگبار آمریکا علیه هیروشیما و ناکازاکی، نیمه دوم قرن بیستم را با توسعه پرشتاب اقتصادی و اجتماعی همه جانبه آغاز کردند و دنیا را حیرت زده نمودند. کشوری که در جنگ های جهانی اول و دوم با خاک یکسان شد، ظرف ۴ دهه توانست به یکی از قطب های مهم علم و فناوری جهان بدل شود.
ژاپن در حالی به جایگاه کنونی دست یافت که صدها هزار تن از شهروندانش درجریان ۲ بمباران هسته ای،ظرف چند ثانیه قتل عام شدند و هنوز پس از گذشت بیش از ۷۰ سال از فاجعه مرگبار قرن بیستم، آثار مواد هسته ای بر روی نسل های امروز این کشور مشاهده می شود. کشوری کاملا محصور شده در آب با مساحتی در حدود ۳۸۰ هزار کیلومتر مربع (یک پنجم مساحت کشورمان)، قرن هاست که با معضل خاک دست و پنجه نرم می کند.
فرودگاهی که در دهه آخر قرن بیستم، بیش از ۱۸ میلیارد دلار خرج روی دست ژاپنی ها گذاشت و از سازه ای در داخل آب برخوردار است که می تواند در برابر زلزله ۹ ریشتری به خوبی مقاومت کند.
جایی که خاک، ارزش طلا دارد. . .
خاک در کشوری که تراکم جمعیت در آن، ۳۳۷ نفر به ازای هر کیلومتر مربع است، ارزش طلا دارد. در توکیوی ۳۵ میلیون نفری امروز که یکی از گران ترین و پر جمعیت ترین پایتخت های جهان به شمار می آید، قیمت هر متر خانه بعضا به بیش از ۵ هزار دلار می رسد. ژاپنی ها ارزش مساحت و خاک را بیش از هر کشوری در دنیا می دانند.
در این سرزمین بیش از ۱۳۰ میلیون نفر زندگی می کنند که علاوه بر کمبود خاک برای سکونت، در زمینه کشاورزی نیز با مشکلاتی مواجه هستند. بنابراین خیلی عجیب نیست که در این کشور، بی نظیر ترین فرودگاه جهان بر روی یک جزیره مصنوعی روی آب ساخته می شود. این جا، دیار آب است و خورشید.
ژاپنی ها، عرق ملی شدیدی دارند و عاشق کشورشان هستند. آن ها سرزمین خود را «نیپون» خطاب می کنند که به معنی خاستگاه خورشید است. ژاپن، اولین اقلیم عالم است که خورشید در آن جا طلوع می کند. به علاوه مطالعات باستان شناسی نشان می دهد که این مکان در دوارن پارینه سنگی پسین، سکونت گاه انسان نخستین بوده است.
کشور جزیره ها، آتش فشانی ترین منطقه جهان به شمار می رود که زلزله های شش ریشتری در آن، به مدد علم و فناوری ژاپن قرن بیستم، چیزی شبیه به شوخی طبیعتی است؛ مسئله ای که در جاهای دیگر دنیا، سبب به کام مرگ رفتن هزاران نفر و میلیون ها دلار خسارت می شود.
(قبل و بعد از انفجار در هیروشیما)
وقوع زلزله های چند ریشتری در هر روز، مسئله ای عادی در ژاپن به شمار می رود. در سبک زندگی آن ها، کار و تلاش و برنامه ریزی بلند مدت، از کودکی آموزش داده می شود و حس ناسیونالیستی و توجه به فرهنگ و رسوم سنتی نه تنها در میان بازمانده گان سامورایی ها بلکه در اکثریت جامعه قابل لمس است.
نشریات آمریکایی روز پس از بمباران هسته ای تیتر زدند که ژاپن، به کلی محو شد و از کلمه «wiped out» برای بیان آن استفاده کردند. کشوری که در روزگار نه چندان دور، به واسطه آن حمله تاریخی، به کلی نابود شد، اکنون یکی از پیشرفته ترین کشور های کره زمین و یکی از ۵ قطب اقتصاد عالم به شمار می آید.
سبک زندگی ژاپنی ها
ژاپنی ها، با آب زندگی می کنند و غذای سنتی و غالب در این کشور، شیلات است. شاید مصرف گسترده همین مواد غذایی دریایی طول عمر ژاپنی ها را به نزدیک ۱۰۰ سال کشانده است. آن ها بسیار دوستدار محیط زیست (eco-friendly) بوده و توجه به کسب و کار سبز (Green Business) و شهروند شرکتی (Corporate citizen) بخش جدایی ناپذیر از فرهنگ مسئولیت اجتماعی شان (CSR) به شمار می رود.
با این که ژاپن جزء پیرترین کشورهای جهان محسوب می گردد، اما فرهنگ کار و کارآفرینی در آن، به صورت خانوادگی و نسل به نسل منتقل می شود و به همین خاطر، برخی از شرکت های ژاپنی، بیش از ۱۵۰ سال قدمت فعالیت خانوادگی (Family corporations) دارند. چیزی که در غرب و آمریکا نیز تا این حد قابل مشاهده نیست.
فرهنگ کار ژاپنی ها را می توان از فرهنگ کار آقای «هوندا»، خالق و بنیان گذار شرکت عظیم هوندای ژاپن متوجه شد که کارخانه چند ده میلیارد دلاری خود را وقف عام کرد.
فرهنگ ژاپنی را می توان در «تویوتا» دید که به یکی از برترین برندهای خودروسازی جهان تبدیل شده و به زعم علمای مدیریت و کنترل کیفی صنعتی، کیفیت را در صنعت معنا می کند.
ژاپنی ها به زیاد کار کردن و کم خوابیدن و برنامه ریزی دراز مدت شهره خاص و عام هستند و شاید به واسطه چنین خصوصیت هایی باشد که در کشوری که محصور آب های اقیانوس است، بزرگ ترین پایتخت اقتصاد دانش بنیان جهان شکل می گیرد و ده ها برند مشهور متولد می شود.
تحلیل سبک زندگی سنتی و مدرن ژاپن هزاره سوم، می تواند درس های مفیدی برای ما به ارمغان آورد که در گفتارهای آینده به آن خواهیم پرداخت .
کانسای، فرودگاهی روی آب
بنابراین جای تعجب نیست که در کشوری با چنین محدودیت های اقلیمی و ظرفیت های فوق العاده علم و فناوری، بسیجی از منابع مادی و فناوری صورت بگیرد و بی نظیر ترین فرودگاه جهان بر روی یک جزیره مصنوعی در داخل اقیانوس طراحی و ساخته شود.
ساخت باند فرودگاه بر روی زمینی بر فراز اقیانوس که توانایی تحمل صدها تن بار و مسافر را با سرعت ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت هواپیما هنگام فرود داشته باشد، توان مندی فوق پیشرفته می طلبد که اکنون دانش فنی آن، در اختیار ژاپنی ها قرار دارد.
فرودگاه بین المللی کانزای (Kansai International Airport)، که بین ژاپنی ها به «Kansai Kokusai Kuko» شهرت دارد، طول باند ۳۵۰۰ متری دارد و بر روی جزیره ای مصنوعی روی آب واقع شده است. تا کنون چنین سازه ای در هیچ کشور دنیا طراحی و اجرا نشده است. این فرودگاه، یکی از بزرگ ترین و مدرن ترین فرودگاه های جهان به شمار می رود.
فرودگاه کانسای ژاپن را باید نمادی از یک فرودگاه «HI-TECH» دانست. جایی که از فیزیک و مکانیک گرفته تا محیط زیست و معماری و جامعه شناسی و علوم قدیم و جدید همه دست به کار شدند تا آخرین فناوری روز کره زمین برای یکی از عجیب ترین فرودگاه های جهان به ارمغان بیاورند.
(تصویری جالب از بزرگ ترین پل آبی جهان که فرودگاه را به خشکی متصل می کند)
فرودگاه کانسای، همانند موتور اعجاب انگیز گوگل، میراث قرن بیستم است. جایی که تنها با تکیه بر فناوری پیشرفته زمان خود طراحی و اجرا شده و اکنون به میلیون ها مسافر این کشور خدمات رسانی می کند.
(تصویر طراح ایتالیایی فرودگاه آبی ژاپن)
بسیاری از افراد، فرودگای کانزای را فراتر از یک فرودگاه عادی می دانند. این جا، موزه علم و فناوری ژاپن است که آخرین توانایی مهندسی و مدیریت خود را به رخ اقتصاد های برتر جهان می کشد.
گردشگری صنعتی (tourism industry) در این کشور، بیش از یک دهه است که مورد توجه قرار گرفته و با استقبال گسترده ای رو به رو شده است. اکنون تورهای گردشگری صنعتی برای بازدید از کارخانه ها و خط تولید برترین برندهای ژاپن و هم چنین پارک های فناوری این کشور، رواج زیادی دارد و حتی در سایت رسمی گردشگری این کشور نیز تبلیغ می شود.
(تصویری از مراحل حاک ریزی روی آب جهت ساخت جزیره ۵۰۴ هکتاری فرودگاه کانسای ژاپن)
فرودگاه کانسای را باید یکی از پایتخت های گردشگری صنعتی این کشور دانست. مسافران می توانند با پرداخت عوارض ۱۷ دلاری، وارد حریم نخستین فرودگاه آبی جهان شوند و فناوری و قدرت مدیریت و سازماندهی ژاپنی های چشم بادامی را مشاهده کنند.
جزیره ۵۰۴ هکتاری که روی اقیانوس ساخته شده است، این شهر مصنوعی را به شهر ساحلی کوبه ژاپن وصل می کند.
همان طور که در شکل زیر مشاهده می کنید، این جزیره که شامل انبار بین المللی ذخیره کالا، دو باند ۳۵۰۰ متری و ۴۰۰۰ متری برای فرود هواپیمای های غول پیکر و هم چنین دو ترمینال مسافری بین المللی مدرن است، روزانه به ۱۰۰ هزار مسافر خدمات رسانی می کند.
در تصویر زیر، آشیانه هواپیماها که در وسط این جزیره مصنوعی غول پیکر ایجاد شده را مشاهده می کنید.
جالب است بدانید که عملیات اجرایی ساخت این فرودگاه با طراحی معمار سرشناس ایتالیایی، رنزو پیانو در سال ۱۹۸۷ میلادی آغاز شد و پس از ۸ سال با تلاش بیش از ۶ هزار مهندس و طراح و تکنسین، با حضور امپراطور ژاپن به بهره برداری رسید.
امکانات کنترل هوشمند استاتیکی، دینامیکی، کرنش سنج و هم چنین فناوری های خدماتی و اطلاع رسانی و راهبری که در این فرودگاه به کار گرفته شده است، در هیچ فرودگاهی در دنیا وجود ندارد. این فرودگاه از طریق یک پل بر روی آب که طولی بیش از ۵ کیلومتر دارد،به خشکی متصل می شود. این پل نیز بزرگ ترین پل آبی جهان نام گرفته است.
(تصویر بزرگ ترین پل آبی جهان که ساحل را به بزرگ ترین جزیره مصنوعی جهان متصل می کند)
۳ سال طول کشید که میلیون ها تن شن و ماسه توسط شناورهای عظیم الجثه بر روی این منطقه ریخته شود و بزرگ ترین جزیره مصنوعی جهان به وجود آید. همین که وارد فرودگاه می شوید، پیغامی بر روی صفحه موبایل شما ظاهر می شود که اعلام می کند می توانید به هر زبانی که دوست دارید، خدمات فرودگاهی و اقامتی آن را دریافت کنید.
فرودگاه کانسای را باید یکی از هوشمند ترین فردگاه های جهان دانست که از ظرفیت های فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته در طراحی و راه اندازی سامانه های خدماتی و کنترلی آن استفاده شده است. در این فرودگاه، خدمات سنتی که در فرودگاه های دیگر دنیا مشاهده نموده اید، به صورت دیجیتالی و هوشمند انجام می شود و هنگام عزیمت به فرودگاه، همه موارد بدون اطلاع مسافر و به صورت خودکار انجام می شود.
حتی بار نیز از طریق نقاله های بزرگ که در داخل فرودگاه قرار دارد، به سمت انبارها حرکت می کند و از آن جا به سمت انبار هواپیما هدایت می گردد. سیستم «RFID» نصب شده روی هر بار، موقعیت آن را به مسافر اطلاع می دهد.
هوای تمیزی که در داخل ترمینال های دو گانه فرودگاه قرار دارد. توسط سیستم «HVAC» پیشرفته هوشمند که به سقف ساختمان غول پیکر فرودگاه متصل است جریان دارد و به همین دلیل، هوای تمیز در سالن ها برقرار است. شکل قوسی سقف ۹۰ هزار متر مربعی فرودگاه، یکی از جذابیت های این فرودگاه بی نظیر به شمار می رود.
(تصویر شبکه های هوایی تصفیه هوا)
نکته قابل توجه این که در طراحی این سقف غول پیکر، کم ترین مصالح با همکاری مهندسان مکانیک ایتالیایی و ژاپنی صورت گرفت و آزمایش های تکنیکی فراوانی برای بررسی کارآیی آن در نظر گرفته شد.
(کیوسک های دیجیتالی متعدد و ابر سازه این فرودگاه، از جمله جذابیت های فرودگاه آبی است)
سقف فرودگاه کاملا هوشمند است و بر اساس سنسورهای دمایی نسبت به دمای محیط و کیفیت آن واکنش نشان می دهد. فرودگاه کانسای را فرودگاه نابینایان می دانند، زیرا آن ها به راحتی می توانند کارهای سوار شدن به هواپیما را انجام دهند.
وجود برجستگی روی ستون ها و علایم مختلف در ورودی ها و خروجی ها، فرصت خوبی را برای راهنمایی آسان نابینایان فراهم کرده است.
یک واقعیت بزرگ
واقعیتی مهم درباره این فرودگاه وجود دارد که بخشی از جادوی مهندسی ژاپنی ها را افشا می کند. بررسی های فنی نشان می دهد که این جزیره مصنوعی در هر ۵۰ سال، حدود یازده متر نشست می کند که البته این مشکل هم به وسیله طراحان فرودگاه برطرف شده است.
نخستین و عادی ترین لغزش ناشی از این نشست ها، فورا توسط سنسور هایی که روی همه ۱۱۰۰ ستون فرودگاه نصب شده به «control center» ارسال می شود و ستون هایی که مانند ستون برج کنترل فرودگاه، سوار بر برجک های هیدرولیک اتوماتیک هستند، بلافاصله و به سرعت ستون را به تراز قبلی و وضعیت گذشته اش بر می گردانند.
نکته جالب اینجاست که هم ستون های فرودگاه که زیر آب قرار دارند و هم گروه های متخصص مستقر در بخش نگهداری فرودگاه با استفاده از جک های هیدرولیکی، ستون هایی را که در اثر نشست تغییر اندکی کرده اند، بلند کرده و به وسیله ورقه های فولادی که با ضخامت های مختلفی در اختیار دارند، ستون را به بخش هم تراز با دیگر ستون های این ابر ساختمان باز می گردانند، بنابراین این فرودگاه مجهز به سیستمی بسیار پیشرفته است که سامانه کنترل چند صد ستون بزرگ فولادی را به صورت مکانیکی در اختیار دارد.
زهکش های ماسه ای (sand drain) که در این فرودگاه نصب شده، یک کلاس درس تمام عیار برای مهندسان عمران به شمار می رود. شما می توانید مستند های آن را در یوتیوب دنبال کنید.
گشتی در سایت فرودگاه
اطلاعات فرودگاه بی نظیر ژاپنی ها در این نشانی اینترنتی قرار دارد.
در این سایت هر اطلاعاتی که مخاطب برای استفاده از این فرودگاه بی نظیر نیاز دارد، ارائه شده است. بخش پروازی آن در این آدرس قابل مشاهده است و می توان اطلاعات پرواز های ورودی و خروجی و خدماتی که فرودگاه به هواپیما می دهد را بررسی نمود.
قبلا درباره سامانه بررسی آنلاین هواپیماهای جهان اطلاعاتی را در اختیار شما قرار داده ایم. شما می توانید رصد لحظه ای فرودگاه کانسای را نیز روی آن سامانه سوئدی ها مشاهده کنید.
اگر سوالی درباره این فرودگاه و سیستم های به کار گرفته شده در آن دارید، می توانید از طریق صفحه رسمی فرودگاه کانسای در فیس بوک، پرسش عمومی خود را مطرح کنید. برای اطلاعات بیش تر به این نشانی مراجعه کنید.
کتاب ها و مقالات بسیاری درباره فرودگاه کانسای و فناوری های به کار رفته در آن منتشر شده است که در زیر به چند نمونه اشاره می کنیم.
(کتاب اصول مکانیک خاک – نوشته ایسائو ایشیباشی و همانتا هازاریکا- چاپ ۲۰۱۰)
(کتاب ژئومکانیک شکست- موضوعات پیشرفته . نوشته ادوارد آلونسو- چاپ ۲۰۱۰)
(کتاب ساختمان های یکپارچه، سیستم های پایه معماری- نوشته لئونارد باخمان- نشر ۲۰۰۴)
آن چه از فرودگاه کانسای باید آموخت
۱- برای دانشجویان رشته های فنی ومهندسی، تحلیل شیوه های مهندسی طراحی و ساخت سازه های دریایی و خشکی این ابر سازه (MEGA STRUCTURES) می تواند نکات آموزنده حرفه ای برای آن ها به ارمغان آورد و در پایان نامه ها و مقالات منعکس گردد.
۲- برای دانشجویان رشته های مدیریت و بازاریابی، تحلیل برنامه های زمان بندی و شکست کار و اصول مدیریت پروژه حرفه ای در این پروژه عظیم، در کنار تحلیل رفتار سازمانی و ساختار برنامه ریزی و سازماندهی و مدیریت زنجیره تامین (SCM) می تواند رهیافت های خوب تجربی را به دنبال داشته باشد.
۳- ساخت این فرودگاه بی نظیر ۸ سال به طول انجامید. اعزام تیم های کارشناسی و مدیریتی ایران برای آشنایی با فناوری های به کار رفته در این پروژه بزرگ، می تواند نظام برنامه ریزی و مدیریت کلان پروژه های صنعتی کشور را به خصوص در عرصه صنعت فرودگاه و حمل و نقل، با تجارب ذی قیمتی آشنا کند.
۴- سامانه های گردشگری مجازی و فناوری های به کار رفته در فرودگاه کانسای ژاپن، و تلاش برای پیاده سازی آن در فرودگاه های کشور به خصوص فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران پیشنهاد می شود.
۵- شرکت های کارآفرین دیجیتالی ژاپنی بسیاری در خصوص ارائه سیستم های فناورانه موبایل در این فرودگاه مشغول به کار هستند. شناسایی تجارب و کارکردهای عملیاتی آنان توسط فعالان خصوصی فاوا در کشور می تواند ظرفیت های گردشگری مجازی را در ایران به خصوص در عرصه حمل و نقل هوایی افزایش دهد.
در روزهای آینده درباره فرودگاه های خاص دنیا بیشتر خواهیم گفت.
بدون نظر