خواب و رویا همیشه یکی از مسائل جذاب و پیچیده زندگی بشر محسوب می شده. در عالم خیال هیچ رویدادی بعید نیست و حتی می توانید فردی که سال ها پیش فوت کرده را دوباره زنده و سلامت در مقابل چشمان خود دیده و با وی هم کلام شوید.
برخی از آدم های سراسر دنیا به تعبیر کردن رویاهای خود علاقه ویژه ای دارند و بر این اساس، در زندگی روزانه خود به دنبال تعبیر شدن خواب ها هستند. تعریف نشانه های رویا در مذهب و ادبیات امری عادی محسوب می شود اما در علم، خیر.
دانشمندان سال هاست که به دنبال کشف مفهوم واقعی رویا و تعبیر تصاویری هستند که انسان هنگام خواب آنها را مشاهده می کند، اما هنوز به هیچ نتیجه واحد و قابل قبولی دست نیافته اند.
البته شایان ذکر است که تعاریفی در این باب دارند که در ادامه این مطلب می توانید گوشه هایی از آنها را مطالعه کنید.
رویا چیست؟
یکی از دشوارترین چالش های که دانشمندان در مسیر تحقیقات خود در رابطه با خواب و رویا با آن مواجه هستند، مفهوم دقیق رویاست. «پنه لوپه لوئیز» نویسنده کتاب «دنیای مرموز خواب: دانش عجیب مغز وقتی در حال استراحت است» و مدیر اجرائی آزمایشگاه خواب و حافظه در دانشگاه منچستر، در این رابطه یک مفهوم کلی را بیان داشته است. لوئیز اعتقاد دارد که رویاها «ادراک، افکار یا احساساتی هستند که یک فرد در طول روز آنها را تجربه می کند.»
هنگامی که خواب می بینید، مغز در حال پردازش احساسات است.
مغز اغلب در مرحله REM (حرکت تند چشم در خواب) رویا می بیند؛ زمانی که به واسطه آن بدن در حالت خواب عمیق قرار دارد اما مغز در حالت بیداری است.
«روبرت هاس» مدیر سابق مرکز بین المللی مطالعه در مورد خواب نیز در گفت‌وگو به پایگاه اینترنتی اینسایدر گفته: «سه بخش از مغز در زمان خواب دیدن فعال می شوند. نخست، سیستم لیمبیک است که پردازش احساسات را به عهده دارد. دوم بخش زیر غشایی است که با دستگاه کناره ای همکاری دارد و وظیفه اش حل مسائل و یادگیری است. در آخر هم بخش های گوناگونی از قشای مغز است که رویاها در آنجا شکل می گیرند.»
هنگامی که خواب می بینید، مغزتان در حال رفع مشکلات احساسی شماست.
به گفته «هاس»، رویاها به طور مستقیم با مشکلات روحی افراد ارتباط دارند. به باور وی، بهترین راه برای تعریف رویا این است که آن را یک روند طبیعی فرض کنیم که در نتیجه رویدادهایی که در طول روز برایمان رخ داده اند، شکل می گیرند.
این مقوله یادگیری انطباقی نام دارد. در طول روز، ما با مسائل گوناگونی دست و پنجه نرم می کنیم و شرایط مملو از استرس و هیجانات منفی را تجربه می نماییم که تقریبا همگی، مشکلات ناشی از احساسات محسوب می شوند.
برای حل معضلات احساسی، مغز از مقوله های قدیمی کمک می گیرد.
رویاهای شما در واقع اَشکالی از تفکرات و مشکلاتی هستند که مغز مجسم نموده. به همین خاطر است که بخش یادگیری مغز هنگام خواب دیدن فعال می شود. مغز انسان در روشی هوشمندانه، هنگام خواب درگیر حل مشکلاتی است که فرد با آنها مواجه شده و برای این امر دست به دامن رویدادهایی می شود که در گذشته رخ داده اند تا به ریشه و منشا اصلی مسائل کنونی دست پیدا کند.
به طور مثال، هنگامی که از به هم خوردن برنامه های خود در دقیقه نود ناراحت می شوید، مغز تلاش می کند تا نمونه مشابه این حسرا که قبلا تجربه کرده اید را به خاطر بیاورد تا به واسطه آن متوجه گردد که چگونه می توان بر این حس منفی یا مشکل پیش آمده، فائق آمد.
این روند با حالت عادی که فرد در بیداری آنها را انجام می دهد، متفاوت خواهد بود.
هاس در این رابطه همچنین بیان داشته: «به همین خاطر است که خواب ها اصولا پریشان و در هم هستند و انسجام خاصی بین صحنه های مختلف رویاها وجود ندارد. هر کدام از صحنه ها تلاش مغز برای حل مشکل پیش آمده به شمار می روند.»
تمامی تصاویری که در خواب مشاهده می کنید مشابه مسائلی است که در آن دوره زمانی درگیرشان هستید.
هنگامی که مغز در حال کنکاش در مسائل احساسی است، به حافظه بصری جائی که همان حس مشابه را تجربه کرده بودید، پناه می برد.
برای شرح این مقوله از همان مثال قبلی، یعنی کنسل کردن برنامه ها در لحظه آخر استفاده می کنیم. به این واسطه، در چنین مواقعی ممکن است خواب ببینید که به دانشگاه موردعلاقه خود راه نیافته اید. یا مثلا خاطره هایی همانند وقتی که کسی از بیرون آمدن با شما سر باز زده برایتان زنده خواهند شد.
هاس در این باره بیان داشته: «رویاها اغلب به گذشته سفر می کنند تا حس های مشابه را شخم زده و بیرون بیاورند و با کمک آنها، راه حل مشکل کنونی را بیایند. بنابراین، خواب های شما در واقع افکار، خاطرات و کارهایی است که خودتان به انجام رسانده اید.»
خواب ها هرگز مساله تازه ای را یادآور نمی شوند اما همچنان ارزش توجه کردن را دارند.
خواب و رویا برخلاف تصور بسیاری از ما نشانه رویداد یا خبر خاصی نیستند و همان طور که پیش از این هم اشاره کردیم، فقط تلاش مغز برای رفع مشکلات احساسی است. اگر شاداب از خواب بیدار شوید، احتمال اینکه مغز مشکلتان را حل کند، زیاد است و حتی لازم نیست خودتان در این رابطه کاری انجام دهید.
البته توجه کردن به رویاها و خواب ها این مزیت را دارد که متوجه می شوید در چه رابطه مشکل احساسی دارید و می توانید در دنیای واقعی برای رفع آن تلاش کنید. بدون شک در حالت هوشیاری و بیداری، بهتر می توان به حل مسائل پرداخت.
من اینارو قبول ندارم ! انسان مذهبی هم نیستم اما به ارتباط فرا فیزیکی مغز با ابعاد غیر ملموس اعتقاد راسخ دارم ! برای خودم خیلی پیش اومده که اتفاقات اینده رو توی خواب دیدم و همشون هم به واقعیت تبدیل شدن هرچند در به تصویر کشیدن خواب از عناصر دیداری قبلا دیده شده استفاده میشه !! یا اینکه وقتی ما خواب میبینیم تصاویر و مکانها و افراد کاملا ملموس هستن و دارای جزییات در حالی که در زمان بیداری اصلا چنین قدرت تجسمی رو نداریم که هم تجسم کنیم هم داستان سرایی !! من باور دارم که فکر انسان ماوراییه و جسم مغز به خودی خود دارای این شمار توانایی نیست و به ابعاد متافیزیکی مرتبط هست .
دوست عزیز من تا اونجا که میدونم دژاوو یا دیدن اینده در خواب یا دیدن جا یا کسی که قبلا تو خواب هم دیده بودین ناشی از یک اختلال مغزی هست.در بعضی بیماران دچار مشکلات عصبی بیشتر دژاوو دیده میشه و در سنین پایین که هنوز اجزای مغزی به بلوغ کامل نرسیدن.وقتی ما در موقعیتی قرار میگیریم که احساس میکنیم اونو قبلا تو رویاهامون دیده بودیم این دروغ مغز به شماست.شما هیچوقت متوجه دروغ مغزتون نمیتونین بشین.در اون لحظه شما یک گزارش ساختگی رو از مغز دریافت میکنید که کاملا به نظر حقیقی میاد چون مغزتونه که به شما میگه چی حقیقیه و چی حقیقی نیست.اگر مغز دچار اختلال بشه شما حتی خاطرات بسیار واقعی در جنگل امازون رو که مغزتون از یادگیری از محیط بیرون و ترکیب با احساسات و عواطف شما ساخته رو بهتون تحویل میده که حتی بوی گلهای اونجا رو هم بخاطر میارین.
اول اینکه مغز بخش بسیار قدرتمندی برای پیشبینی احتمالات رویدادها داره که در خواب باعث میشه رویدادهای بسیار حساس احساسی رو بازسازی کنه دوم اینکه مغز به شکلی پدید آمده تا در بیداری نتواند از یک میزان زنده تر تخیل کند تا باعث ایجاد توهمات نشه
یادم میاد یه روزی مادربزرگم که زنده بود یه شعر برای خرگوشی که داشتم می خوند. شاید این شعر رو دو سه بار خوند و من خیلی به این شعر علاقمند شدم. چند روز بعدش مادربزرگم فوت کرد ولی فقط من و مادربزرگم از این شعر خبر داشتیم و من که فراموشش کرده بودم دچار یک وسواس فکری شده بودم. یه شب بعد از گذشت چند هفته مادربزرگم به خوابم اومد. بهش گفتم مادربزرگ من خیلی دلم می خواد این شعر رو دوباره برام بخونی تا برام یادآوری بشه. مادربزرگم شروع کرد به خوندن شعر. همون قسمت هاییش که بلد بودم رو خوند و بقیشو الکی یه چیزهایی سر هم می کرد و می گفت که اصلا مطابق اون چیزی نبود که قبلا می گفت. این جا بود که فهمیدم خواب ارتباط بین مردگان و زندگان نیست و در واقع این مغز من هستش که داره این تصاویر رو می سازه. من خیلی تلاش کردم مادربزرگم توی خوابم بیاد و از غیب برام خبر بیاره. ولی اون حتی نتونست شعری که خودش سروده بود رو برام بخونه و در همون حدی که خودم حفظ کرده بودم برام خوند.
گاهی آدم ها به صورت ناشناخته ای می تونن پیش بینی کنن یه اتفاقی می خواد بیفته. مثلا برخی افراد قبل از مرگشون حس بدی دارن. من نمی دونم ساختار این حس بد از کجا اومده. شاید یک چیزی هست که هنوز کشف نشده یا این که همین حس بدش باعث می شه اون اتفاق رو با ذهنش بسازه. به هر حال این حس پیش بینی اگه با خواب تلفیق بشه می تونه منجر به یه خوابی بشه که می تونه اون اتفاق رو به گونه ای دیگه به تصویر بکشه و ما فکر می کنیم خواب این پیش بینی رو کرده. در حقیقت این قدرت مغز هستش که با خواب تلفیق شده.
دوست عزیز احساسات فقط به مغز مربوط نیستن و هورمونها و بسیاری عوامل دیگه هم در اون دخیلن.مثل کسی که قبل از تشنج یه احساس خاصی داره و یا بعضی موارد یک طعم عجیبی رو تو دهنشون حس میکنن و بعد تشنج میکنن.اون افراد احتمالا و البته نظر شخصی من هست که در نتیجه عدم کارکرد صحیح بعضی ارگانها این احساس بهشون دست میده که اونم بخاطر یک فرایند شیمیایی هست.
من اینارو قبول ندارم ! انسان مذهبی هم نیستم اما به ارتباط فرا فیزیکی مغز با ابعاد غیر ملموس اعتقاد راسخ دارم ! برای خودم خیلی پیش اومده که اتفاقات اینده رو توی خواب دیدم و همشون هم به واقعیت تبدیل شدن هرچند در به تصویر کشیدن خواب از عناصر دیداری قبلا دیده شده استفاده میشه !! یا اینکه وقتی ما خواب میبینیم تصاویر و مکانها و افراد کاملا ملموس هستن و دارای جزییات در حالی که در زمان بیداری اصلا چنین قدرت تجسمی رو نداریم که هم تجسم کنیم هم داستان سرایی !! من باور دارم که فکر انسان ماوراییه و جسم مغز به خودی خود دارای این شمار توانایی نیست و به ابعاد متافیزیکی مرتبط هست .
دوست عزیز من تا اونجا که میدونم دژاوو یا دیدن اینده در خواب یا دیدن جا یا کسی که قبلا تو خواب هم دیده بودین ناشی از یک اختلال مغزی هست.در بعضی بیماران دچار مشکلات عصبی بیشتر دژاوو دیده میشه و در سنین پایین که هنوز اجزای مغزی به بلوغ کامل نرسیدن.وقتی ما در موقعیتی قرار میگیریم که احساس میکنیم اونو قبلا تو رویاهامون دیده بودیم این دروغ مغز به شماست.شما هیچوقت متوجه دروغ مغزتون نمیتونین بشین.در اون لحظه شما یک گزارش ساختگی رو از مغز دریافت میکنید که کاملا به نظر حقیقی میاد چون مغزتونه که به شما میگه چی حقیقیه و چی حقیقی نیست.اگر مغز دچار اختلال بشه شما حتی خاطرات بسیار واقعی در جنگل امازون رو که مغزتون از یادگیری از محیط بیرون و ترکیب با احساسات و عواطف شما ساخته رو بهتون تحویل میده که حتی بوی گلهای اونجا رو هم بخاطر میارین.
اول اینکه مغز بخش بسیار قدرتمندی برای پیشبینی احتمالات رویدادها داره که در خواب باعث میشه رویدادهای بسیار حساس احساسی رو بازسازی کنه دوم اینکه مغز به شکلی پدید آمده تا در بیداری نتواند از یک میزان زنده تر تخیل کند تا باعث ایجاد توهمات نشه
دوست عزیز منم گفتم که احتمالا یک اختلال گذراست.در حالت عادی رخ نمیده.
یادم میاد یه روزی مادربزرگم که زنده بود یه شعر برای خرگوشی که داشتم می خوند. شاید این شعر رو دو سه بار خوند و من خیلی به این شعر علاقمند شدم. چند روز بعدش مادربزرگم فوت کرد ولی فقط من و مادربزرگم از این شعر خبر داشتیم و من که فراموشش کرده بودم دچار یک وسواس فکری شده بودم. یه شب بعد از گذشت چند هفته مادربزرگم به خوابم اومد. بهش گفتم مادربزرگ من خیلی دلم می خواد این شعر رو دوباره برام بخونی تا برام یادآوری بشه. مادربزرگم شروع کرد به خوندن شعر. همون قسمت هاییش که بلد بودم رو خوند و بقیشو الکی یه چیزهایی سر هم می کرد و می گفت که اصلا مطابق اون چیزی نبود که قبلا می گفت. این جا بود که فهمیدم خواب ارتباط بین مردگان و زندگان نیست و در واقع این مغز من هستش که داره این تصاویر رو می سازه. من خیلی تلاش کردم مادربزرگم توی خوابم بیاد و از غیب برام خبر بیاره. ولی اون حتی نتونست شعری که خودش سروده بود رو برام بخونه و در همون حدی که خودم حفظ کرده بودم برام خوند.
گاهی آدم ها به صورت ناشناخته ای می تونن پیش بینی کنن یه اتفاقی می خواد بیفته. مثلا برخی افراد قبل از مرگشون حس بدی دارن. من نمی دونم ساختار این حس بد از کجا اومده. شاید یک چیزی هست که هنوز کشف نشده یا این که همین حس بدش باعث می شه اون اتفاق رو با ذهنش بسازه. به هر حال این حس پیش بینی اگه با خواب تلفیق بشه می تونه منجر به یه خوابی بشه که می تونه اون اتفاق رو به گونه ای دیگه به تصویر بکشه و ما فکر می کنیم خواب این پیش بینی رو کرده. در حقیقت این قدرت مغز هستش که با خواب تلفیق شده.
دوست عزیز احساسات فقط به مغز مربوط نیستن و هورمونها و بسیاری عوامل دیگه هم در اون دخیلن.مثل کسی که قبل از تشنج یه احساس خاصی داره و یا بعضی موارد یک طعم عجیبی رو تو دهنشون حس میکنن و بعد تشنج میکنن.اون افراد احتمالا و البته نظر شخصی من هست که در نتیجه عدم کارکرد صحیح بعضی ارگانها این احساس بهشون دست میده که اونم بخاطر یک فرایند شیمیایی هست.
جهان بسیار پیچیده تر ازونه که بشه حدس زد. همه چیز یه خواب گذراس. همه چیز از هر جایگاهی تفسیر و شکل متفاوتی داره.
با سلام ممنون بابت مطالب خوب شما تشکر