با اسفناج و خواص آن آشنا شوید

گفته می شود که اسفناج ریشه ایرانی دارد. این گیاه در قرن ۱۲ میلادی، به اروپا صادر شده و به یکی از گیاهان سبز بسیار محبوب که خواص سلامتی زیادی دارد، تبدیل شد و همچنان نیز مورد توجه عموم قرار دارد.

برای توصیف غذاهایی که در پخت آن ها از اسفناج استفاده می شود، از واژه «فلورنتین» استفاده می شود. گفته می شود که ریشه این نام به قرن ۱۶ میلادی و همسر هنری دوم فرانسه، یعنی کاترین د مدیسی مربوط می شود. بانوی اول ایتالیا در آن تاریخ نام اسفناج را برای گیاه برگزیده و به غذاهایی که با آن تهیه می شد، فلورنتین لقب داد.

اسفناج به خانواده غازپایان تعلق دارد؛ خانواده ای که بیشتر اعضای آن همانند چغندر، چغندر برگی و کوینولا خاصیت غذائی بالایی دارند. طعم اسفناج به چغندر بسیار شبیه است و همان تلخی و شوری را می توان در آن حس کرد.

خوب است بدانید که سه نوع اسفناج در سراسر جهان رشد می کند؛ اسفناج کلم مانند با برگ های چروکیده، نیمه چروکیده و با برگ های صاف.

داستان های زیادی در مورد اسفناج و خواص آن وجود دارد. از جمله می توان به کارتون پاپای (ملوان زبل) اشاره کرد که هنگام مواجهه با دشمن یا گرفتار شدن در شرایط بحرانی، یک قوطی اسفناج را سرکشیده و بازوانش رشد می کرد. او با مصرف اسفناج قدرت زیادی پیدا کرده و به راحتی دشمنان خود را نابود می نمود. این داستان کودکانه خیلی بیراه نیست زیرا اسفناج خاصیت های زیادی دارد که در ادامه توضیح خواهیم داد.

مواد غذایی اسفناج

اسفناج در تمام طول سال موجود است اما بهترین زمان عرضه آن اسفند تا تیر ماه است. به دلیل وجود مواد معدنی موجود در این گیاه، مصرف آن موجب تصفیه و افزایش جریان خون و بازسازی انرژی در بدن انسان می شود.

گفته می شود که میزان آهن موجود در اسفناج بسیار بالاست و همین امر در بهبود عملکرد گلبول های قرمز خون نقش مهمی ایفا می کند. همچنین به انتقال سلول های اکسیژن در بدن، تولید انرژی و ترکیب DNA نیز کمک شایانی می نماید.

همچنین، اسفناج منبع غنی از ویتامین های K ،A ،C و فولیک اسید، منگنز، منیزیوم، آهن و ویتامین B2 است. ویتامین K برای سلامت استخوان ها بسیار لازم بوده و در هیچ گیاهی به اندازه اسفناج این ویتامین موجود نیست.

از دیگر سبزیجاتی که دارای ویتامین K هستند می توان به کلم سبز و کلم بروکلی اشاره کرد.

۱۰۰ گرم اسفناج حاوی مقادیر زیر است:

• ۲۳ کالری
• ۳ گرم پروتئین
• ۰ گرم چربی
• ۴ گرم کربوهیدرات
• ۲ گرم فیبر

نتایج تحقیقات علمی در مورد اسفناج

رنگ سبز تیره در اسفناج نشان دهنده مقدار زیادی کلروفیل و کاروتینوئیدهای مفید (بتاکاروتن، لوتین و زیگزانتین) است. این مواد شیمیایی خاصیت ضد التهاب و ضد سرطانی دارند و برای سلامت چشم و بهبود بینائی بسیار مفید هستند. همچنین از دژنراسیون ماکولا (شایع ترین علت کوری در افراد مسن) و آب مروارید پیشگیری می کند.

با اینکه اسفناج آهن زیادی دارد، اما نه به اندازه ای که عموم مردم تصور می کنند. خوب است بدانید که دو نوع آهن خوراکی وجود دارد؛ haem و غیر هِم.

آهن هِم در محصولات حیوانی یافت می شود و خیلی خوب جذب بدن می گردد. آهن غیر هِم در گیاهان (همانند اسفناج) وجود دارد و جذب آهن آن توسط بدن کمی دشوارتر صورت می پذیرد. به همین منظور گیاهخوارها یا زنان باردار باید میزان مصرف برگ های سبز همانند اسفناج را در رژیم غذایی خود افزایش دهند تا دچار کم خونی نشوند.

ترفند خرید اسفناج خوب و نحوه نگهداری از آن

یک اسفناج خوب، برگ های تقریبا تیره، ظاهر سالم و عاری از هرگونه کرم خوردگی دارد. برگ های اسفناج را باید درون کیسه های پلاستیکی در بسته قرار دهید که هیچ هوائی وارد آن نشود. در این حالت، تا ۴ روز سالم باقی خواهند ماند.

اسفناج ها را پیش از بسته بندی نشوئید زیرا رطوبت حاصل از آب موجب گندیدن آن ها می شود. اما پیش از مصرف با دقت فراوان آن ها را شست و شو دهید که همه آلودگی ها به طور کامل زدوده شوند.

اسفناج وقتی پخته می شود طعمی همانند فلز دارد و در حالت خام، تندی مزه ی آن کمتر است.

بهترین روش پخت اسفناج، تفت دادن، بخارپز کردن یا پختن در مایکروفر است. ترجیحا از آب پز کردن این گیاه خودداری کنید زیرا بیشتر مواد غذائی آن از بین می روند.

هشدارهای مربوط به مصرف اسفناج

گیاه مورد بحث حاوی مقادیر زیادی اکسالایت است. افرادی که سابقه سنگ کلیه حاوی اکسالیت دارند، باید از مصرف زیاد این سبزی خودداری نمایند. کسانی که رژیم غذائی با محدودیت مصرف اکسالیت دارند نیز باید این سبزی را تا حد امکان از وعده های غذایی خود حذف کنند زیرا اسفناج بیش از ۵۰ میلی گرم اکسالیت در خود دارد.

این سبزی همچنین اکسالیت اسید زیادی نیز دارد که مانع از جذب دیگر مواد غذایی مهم همانند کلسیم در بدن می شود.

چند دستور غذائی آسان با اسفناج

اسفناج کره ای با پنیر فِتا

مواد لازم

• ۴۰۰ گرم برگ جوان اسفناج
• ۲۵ گرم کره
• ۱ قاشق چایخوری جوزهندی رنده شده
• ۱۰۰ گرم پنیر فتا خرد شده

طرز تهیه

1. درون یک تابه متوسط، کره را آب کرده و اسفناج ها را چند دقیقه تفت دهید.
2. پس از آب آنداختن سبزی، پودر جوزهندی و پنیر فتا را اضافه کرده و هم بزنید.
3. آن را درون طرف ریخته و گرم سرو کنید.

بورانی اسفناج

1. برای تهیه این بورانی اول اسفناج را خوب شسته و درون آبکش بریزید تا آب آن گرفته شود.
2. اسفناج‌ ها را درون ظرفی ریخته و بگذارید با حرارت کم بپزد و آب آن گرفته شود.
3. در آخر اسفناج‌ ها را له کنید و با مقداری نمک و یک حبه سیر له‌ شده درون ماست بریزید و میل نمایید.
4. البته می‌ توانید اسفناج را بعد از شستن و خشک‌ کردن با چاقو ریزکرده و به‌صورت خام درون ماست بریزید.

نرگسی اسفناج

مواد لازم

• ۵۰۰ گرم اسفناج تازه
• ۲ عدد پیاز
• ۴ عدد تخم مرغ
• ۴ حبه سیر

طرز تهیه

1. اسفناج ها را تمیز کنید و بشویید. سپس داخل قابلمه ریخته و به مدت ۱۵ دقیقه با حرارت ملایم بپزید.
2. در این فاصله، پیازها را خلالی خرد کرده و در روغن تفت دهید تا نرم و سبک شوند. سپس سیرهای رنده شده را اضافه کنید و مجدد تفت دهید تا سیرها نیز نرم شوند.
3. پس از سرخ شدن پیاز و سیر، اسفناج پخته را اضافه کنید و چند دقیقه با هم تفت دهید.
4. پس از تفت دادن نمک و فلفل را افزوده و در انتها نیز تخم مرغ ها را روی اسفناج ها بشکنید و با حرارت کم اجازه دهید تخم مرغ ها بسته شوند.