نکته هایی درباره موسسات اعزام دانشجو به خارج

همین چندی  پیش بود که مجوز ۷۲ موسسه رسمی اعزام دانشجو توسط کارگروه نظارت بر موسسات اعزام دانشجوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران لغو شد.  البته برخی از موسسات غیر مجاز هم همچنان به اعزام دانشجو اقدام می کنند. به نظر می رسد، مقوله توجه به موسسات اعزام دانشجوی مجازی و آگاهی مخاطبان به شیوه های تعامل با این مجموعه ها می بایست پر رنگ تر شود.

اشتیاق ایرانیان به تحصیل در خارج از کشور به خصوص کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی، از دیرباز تا کنون وجود داشته و بر اساس آمارهای چند دهه اخیر، شمار مخاطبان تحصیل در خارج از مرزها افزایش چشمگیری را نشان می دهد. علاقمندان ایرانی تحصیل در دانشگاه ها و موسسات علمی خارج از کشور، از جمله دانشجویان موفق و گسترده خارجی هستند که شمار قابل توجهی از آنان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا و حتی پسا دکترا در برترین دانشگاه های غربی مشغول به تحصیل و تحقیق هستند. برخی از دانشگاه های غربی، مانند کشورهای سوئد و آلمان و آمریکا و کانادا، پاتوق جهانی دانشجویان ایرانی در خارج از کشور به شمار می روند و تا پیش از گران شدن نرخ ارز، مالزی و هندوستان نیز در زمره این پاتوق های دانشجویی در قاره کهن به شمار می رفت.

به هر حال، علاقه ایرانیان به تحصیل در خارج از کشور با توجه به این که موسسات و مراکز علمی کشور در بسیاری از رشته ها،دست کمی از برترین دانشگاه های اروپایی ندارد، همچون رو به افزایش است و اگر چه همه این داستان، به فرار مغزها و مسائلی از این دست ارتباط پیدا نمی کند، اما شرایط برای مشتاقان باید به گونه ای باشد که پس از فراغت از تحصیل،ارزشیابی درستی از مدارک تحصیلی و علمی انان برای کار در داخل، صورت بگیرد.

در این گفتار، به یکی از بخش های مهم در فرآیند تحصیل و زندگی دانشجویی در خارج از کشور اشاره می کنیم. مقوله موسسات اعزام دانشجو، مدت های مدیدی است که وزارت علوم و وزارت بهداشت و مراکز مرتبط با آموزش و تحصیل را در کشور به خود مشغول کرده است .

در ۲-۳ دهه پیش که اینترنت و شبکه های اجتماعی و کانال های تلگرامی و فیس بوکی و امثالهم تا این اندازه سبک زندگی ما ایرانی ها را دست خوش تغییرات نکرده بود، مشاهده می شد که مراجعه مردم به موسسات اعزام دانشجوی مجاز، بیش از وضعیت کنونی بود. در حال حاضر که هر کس می تواند گروه و انجمنی در فلان شبکه اجتماعی یا پیام رسان درست کند و به اطلاع رسانی و تبلیغ بپردازد، بازار پر آشوبی از فعالان این عرصه درست شده که معمولا از مرکز و نهادی در کشور، مجوز قانونی نداشته و فقط به خاطر تبلیغات بالا و کسب رتبه بالاتر در موتور جست و جوی گوگل، با استقبال علاقمندان به تحصیل در خارج از کشور قرار می گیرند.

خوب! بحث اینجاست که تا چه اندازه می توان به اطلاعات و مشاوره هایی که این چینین مجموعه هایی در اینستاگرام و فیس بوک و تلگرام ارائه می دهند اعتماد کرد و دل بست؟ تا چه اندازه پولی که بابت خدمات این مجموعه های قارچ گونه پرداخت می شود، قابل پیگیری قضایی و حقوقی می باشد؟ ناگفته پیداست که مجموعه هایی که هیچ شماره ثبت و سندی از آن ها در مراجع قانونی کشور ثبت نشده باشد و مدیرمسئول و پاسخگوی حقوقی برای تعامل با مخاطبان نداشته باشند، هر گونه فعالیت آن ها بر اساس قانون، غیر قانونی می باشد.

تعرفه خدمات

وقتی مخاطبان دانشجو، با این مجموعه ها در تعامل قرار می گیرند، حداقل باید این ریسک را قبول کنند که در صورت عدم رضایت از خدمات دریافتی که معمولا بدون انعقاد قراردادی قانونی و مستند صورت می گیرد، امکان پیگیری حقوقی آن ها بسیار ضعیف خواهد بود.

به این نکته توجه داشته باشید که تعرفه اعزام دانشجو به خارج از کشور،تعرفه مشخصی هست که سالانه معین می شود. توجه به نکات زیر برای تعرفه خدمات موسسات مجاز، ضروری است:

• اخذ پذیرش از دانشگاه های مورد تایید وزارت علوم تا حداکثر ۵۰ درصد یک ماه مقرری دانشجوی بورسیه مجرد در کشور محل تحصیل.
• اخذ روادید حداکثر ۲۰ درصد یک ماه مقرری دانشجوی بورسیه مجرد در کشور محل تحصیل.
• ارائه خدمات راهنمایی، انتقال و اسکان اولیه دانشجو در محل تحصیل ۳۰ درصد یک ماه مقرری دانشجوی بورسیه مجرد.
• بر این اساس در صورتی که پذیرش از یکی از دانشگاه های ممتاز مورد تایید وزارت خانه های  علوم یا بهداشت اخذ شود هزینه های اعلام شده در خصوص اخذ پذیرش از دانشگاه های مورد تایید، به میزان ۲۰ درصد قابل افزایش خواهد بود.
• همچنین سایر هزینه هایی که در موارد فوق پیش بینی نشده اعم از بلیط، فرم های روادید و غیره به صورت توافق طرفین خواهد بود.
• ۵۰ درصد مبلغ قرارداد در زمان انعقاد و امضای قرارداد و۵۰ درصد مابقی پس ازانجام تعهدات موسسه قابل پرداخت خواهد بود.

۲۰ نکته مهم

به خاطر عدم قطعیت در خدمات و ریسک تعامل با این مجموعه های مجازی غیر نشان دار، مسئولان مرتب توصیه می کنند که از دریافت خدمات موسسات و مجموعه های مجازی که مجوزهای قانونی را در اختیار ندارند خودداری کنید. متاسفانه در ۲۰ سال اخیر، بارها مشاهده شده که مجموعه ای، پس از دریافت هزینه از دانشجوی غافل، در ارائه خدماتی که قولش را داده بود با مشکل مواجه شده و متاسفانه دانشجویان بخت برگشته، یا نتوانستند به اصل پولی که داده بودند برسند و یا این که عطایش را به لقایش بخشیدند. بنابراین، به شما توصیه میکنیم که در صورتی که خواهان تحصیل در خارج از کشور از طریق مشاوره مراکزی هستید، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

برای تحصیل در حارج از کشور، پیدا کردن اطلاعات لازم از طریق سایت دانشگاه ها، انجمن های دانشجویان بین المللی و هم چنین تعامل با گروه های اجتماعی دانشگاه ها در فضای مجازی، می تواند اطلاعات خوبی را درباره تحصیل در رشته و دانشگاه مقصد به شما بدهد. این رویکرد، صرفه جویی هزینه های شما را نیز به ارمغان خواهد آورد و اعتماد به نفس شما را افزایش خواهد داد. بنابراین در گام اول، به فکر تعامل با موسسات مجاز یا غیر مجاز برای تحصیل در خارج از کشور نباشید.

حتی الامکان از مجموعه های فعال در مجیط مجازی،برای کسب اطلاعات تعامل کنید و در تبادل پولی و ارتباطات، به لحاظ ریسکی که وجود دارد، خودداری کنید.

کانون موسسات رسمی اعزام دانشجو به خارج از کشور، رسمی ترین مجموعه فعال در این عرصه می باشد که اطلاعات لازم درباره موسسات مجوز دار و استعلام درباره مجموعه هایی که در این زمینه فعال هستند، از طریق این کانون امکان پذیر هست. برای کسب اطلاعات بیشتر و تعامل با کانون، به نشانی اینترنتی به آدرس: http://www.ssri.ir مراجعه کنید.

فهرست کامل و به روز شده موسسات مجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور را همواره از سایت وزارت علوم،تحقیقات و فناوری کشورمان استعلام کنید. این فهرست در نشانی سایت مزبوز در دسترس است. این فهرست در اسفند سال قبل (۱۳۹۴) به روز شد و هم چنان معتبرترین لیست موسسات مجاز اعزام دانشجوی به حارج از کشور هست که ایرانیان می توانند از ان استفاده کنند.

توجه داشته باشید که موسسات اعزام دانشجوی مجازی، تنها مجاز به پذیرش دانشجو و اعزام مخاطبان به کشورهایی هستند که مجوز اعزام برای آن ها صادر شده است. مثلا موسسه ای که مجاز به اعزام دانشجو به فرانسه و آلمان هست، نمی تواند دانشجو به مالزی و سوئد اعزام کند. در هنگام تعامل با این موسسات به این موضوع توجه کنید.

نرخ تعرفه و مشاوره ای که موسسات اعزام دانشجو به خارج از کشور از مخاطبان دریافت می کنند، طبق جداول و دستو رالعملی هست که وزارت علوم تعیین می کند. این تعرفه مشخص هست و می توان از وزارت علوم استعلام کرد. بنابراین اگر مشاهده کردید که موسسه ای برای پذیرش کارشناسی در فلان کشور، چند هزار یورو از شما درخواست می کند، مستندات حقوقی را از موسسه تقاضا کرده و در صورت تخلف، به وزارت علوم اطلاع دهید.

توجه داشته باشید که چه شما از طریق موسسات مجاز اعزام دانشجو به خارج اعزام شده باشید چه از طریق شخصی به این مبادرت کنید، تنها زمانی می توانید ارز دانشجویی بگیرید (۲۰ درصد پایین تر از نرخ بازار آزاد) که دانشگاه شما در فهرست دانشگاه های ارزشیابی شده توسط اداره کل دانش اموختگان وزارت علوم،تحقیقات و فناوری کشورمان باشد. برخی از دانشگاه ها در دنیا به خصوص در رشته های پزشکی و پیرا پزشکی، صلاحیت لازم را برای پذیرش دانشجو نداشته و مدارک فارغ التحصیلی دانشجویان این دانشگاه، پس از اتمام تحصیلی، ارزشیابی و معادل سازی نخواهد شد.

همه موسسات اعزام دانشجوی مجاز، موظف هستند شرح کامل خدماتی که به دانشجویان ارائه می دهند را در قراردادی حقوقی که مبلغ کامل هزینه هایی که دریافت می کنند نیز در آن درج شده باشد، تنظیم کنند و پس از صادر کردن ۲ نسخه که هر یک حکم واحد دارد، ارائه کنند.

کلیه قراردادها موسسات مجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور، بایستی توسط موسسه مهر شده و مهر موسسه باید دارای شماره ثبت باشد.

در صورتی که موسسه اعزام دانشجو، علاوه بر دریافت پذیرش تحصیلی، نسبت به ارائه خدمات بورس تحصیلی نیز اقدام می کند، این موارد و شرایط دریافت و پرداخت هزینه ها را به دقت چک کرده و حتما در قرارداد فی ما بین ذکر کنید.

اگر موسسه ای بابت دریافت پذیرش با بورس تحصیلی، ماهانه بخشی از مبلغ بورس شما را درخواست میکند، این درخواست غیر قانونی و تخلف است.

موسسات اعزام دانشجو دارای مجوز قانونی از وزارت علوم هستند و این مجوز، دائمی صادر نمی شود. برای همین، همواره به اعتبار این موسسات از فهرست سایت وزارت علوم توجه کنید.

همکاری با موسسات اعزام دانشجو هیچ گاه تضمینی برای دریافت بورسیه و پذیرش تحصیلی نیست.

پذیرش دانشجو در دانشگاه های برتر دنیا، معمولا توسط تعامل و رایزنی دانشجو با دانشگده های هدف صورت می گیرد و این دانشگاه ها معمولا نماینده ای رسمی در ایران برای انجام تعاملات حقوقی ندارند.

دریافت یا عدم دریافت روادید از سفارت خانه کشوری که پذیرش تحصیلی از آن کشور دریافت کردید، در زمره وظایف موسسات قانونی اعزام دانشجو به خارج از کشور نیست. بنابراین تلاش کنید بخشی از هزینه ها منوط به دریافت روادید کنید تا وقت و هزینه شما تلف نشود.

موسسات مجاز اعزام دانشجو به خارج از کشور، همواره نیازمند دریافت مدارک تحصیلی و شغلی کامل شما برای رایزنی با دانشگاه های هدف مورد نظرتان هستند. تلاش کنید مدارک کافی و مستند که به زبان انگلیسی ترجمه و ممهور به مهر وزارت امور خارجه و وزارت دادگستری باشد، به موسسات ارائه کنید تا کار بررسی پرونده شما تسریع و تسهیل شود.

دریافت پذیرش تحصیلی یک دانشجو توسط موسسات اعزام دانشجوی قانونی در رشته ای خاص، دال بر قطعیت پذیرش تحصیلی مشابه برای شما در همان رشته نخواهد بود و اعطای پذیرش، تنها منوط به علاقمندی گروه پذیرش دانشگاه مقصد admission officer دارد.

با موسسات اعزام دانشجو پیش از هر گونه قرارداد، ابتدا درباره سابقه فعالیت اجرایی آن ها درباره پذیرش و بورس تحصیلی دانشجویان قبلی استعلام کنید و صحت آن را بررسی نمایید.

اگر برای کشور خاصی قصد اپلای داشتید و علاقمند ارتباط با موسسات مجاز اعزام دانشجو بودید، تلاش کنید فهرست موسساتی که در زمینه کشور مورد نظر شما فعال هستند را استخراج کرده و با برخی از آن ها درباره خدمات و شرایطشان، رایزنی کنید و در نهایت یکی را که بر اساس نیازهای شما، تجربه و ضریب موفقیت بیش تری دارد، انتخاب کنید.

اگر از خدمات اقامت موسسات اعزام دانشجو نیز می خواهید استفاده کنید، حتی الامکان از چند و چون دقیق مکان اقامت، شرایط مربوطه، الزامات، دسترسی های محلی و هم چنین قراردادی که با موسسه یا شما منعقد می شود، اطلاع دقیق حاصل کنید تا در صورت عزیمت و اقامت در محل مورد نظر، با مشکلی مواجه نشوید.