احتمالا اخبار متعددی در رابطه با خواص نوشیدنی های کافئین دار شنیده اید، اما در این جا قصد داریم به تفاوت قهوه و دیگر نوشیدنی های حاوی کافئین بپردازیم. قهوه به طول عمر بیشتر کمک می کند، این در حالی است که مثلا نوشابه های انرژی زا به دلیل داشتن مقادیر زیادی شکر می توانند برای سلامت بدن مضرات فراوانی به دنبال داشته باشند.
در همین راستا، در ادامه این مطلب به بررسی تاثیرات مثبت و منفی کافئین بر روح و جسم اشخاص پرداخته ایم که گاها موجب هوشیاری و قدرت تمرکز بیشتر شده و در مواقعی به سوزش معده و بی خوابی منجر می گردد.
کافئین یکی از رایج ترین داروهای روان گردان در جهان است
یکی از مواردی که به ندرت در مورد کافئین بیان می گردد این است که این ماده در واقع یک داروی روان گردان پرمصرف در جهان محسوب می شود و کمتر کسی به این موضوع واقف است.
کافئین توانایی تغییر احساسات و رفتارهای انسان را دارد. به همین خاطر است که بسیاری از مردم معتاد نوشیدن قهوه در طول روز هستند.
یکی از دانشمندان عصب شناس در دانشگاه هاروارد به نام «چارلز زایسلر»، فرضیه ای ارائه نموده و در آن بیان داشته که کافئین به همراه نیروی برق به بشر اجازه داده تا بتواند الگوهای طبیعی خواب و بیداری را در هم شکسته و فارغ از چرخه آفتاب زندگی جدیدی برای خود ایجاد کند. این تغییر در وضعیت اقتصادی بشر نیز تحول شگرفی ایجاد کرده و او را از مزرعه به کارخانه کشانده است.
قهوه موجب هوشیاری انسان می شود؛ دست کم به طور موقتی
در طول روز، بسیار طبیعی است که با گذشت زمان، انرژی و هوشیاری ما هم کاهش پیدا کند. مغز انسان به طور طبیعی، از زمانی که بیدار می شود تا هنگام خواب، مولکولی به نام ادنوسین تولید می کند که به گفته دانشمندان این ماده باعث می شود تا شب ها به خواب برویم.
کافئین، با شبیه سازی ادنوسین در مغز در روند طبیعی این تولید دستکاری می کند. ادنوسین نوعی نوکلئوتید است که در سلول ها به عنوان حامل انرژی استفاده می شود. کافئین با تقلید از آن، به گیرنده های این مولکول چسبیده و باعث برداشته شدن آن ها می شود. همین امر موجب می شود تا ما سرحال تر به نظر رسیده و هوشیارتر بشویم.
البته این تلاش دوام چندانی ندارد و ادنوسین گیرنده های تازه ای برای مولکول های مسئول خواب می سازد و حالت خواب آلودگی دوباره به سراغ فرد می آید.
به همین خاطر است که یک فنجان قهوه هنگام صبح به طور ناگهانی به دو فنجان قهوه تبدیل می شود تا شما را هوشیار کند؛ زیرا هر چه گیرنده های بیشتری داشته باشید، برای هوشیاری به کافئین بیشتری نیز نیاز خواهید داشت.
باعث بهبود روحیه می شود
کافئین نه تنها موجب هوشیاری بیشتر بدن می شود بلکه به دلیل اینکه محرک سیستم مرکز اعصاب به شمار می رود، موجب تغییر و بهبود روحیه اشخاص نیز می گردد.
این مساله نیز به دنبال متوقف کردن موقتی تولید ادنوسین است؛ پیرو مسدود شدن تاثیرات آرامش بخش و خواب آور ادنوسین، کافئین موجب تشدید ترشح دوپامین و گلوتامین در مغز می شود که در نهایت به هوشیاری بیشتر و خستگی کمتر می انجامد.
جا دارد اشاره کنیم که تحقیقات علمی جدید ثابت کرده اند که مصرف مداوم کافئین، به ویژه به شکل قهوه، موجب کاهش خطر ابتلا به افسردگی می شود. همچنین بیان شده که کافئین خطر خودکشی را به ویژه در میان مردان به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
در بیشتر تحقیقات و آزمایشات صورت پذیرفته این تاثیرات را برای چای و قهوه مشترک دانسته اند، اما تعدادی از آن ها به طور انحصاری قهوه را عامل کاهنده ابتلا به افسردگی و اقدام به خودکشی معرفی نموده اند.
کافئین موجب افزایش ترشح آدرنالین در خون می شود و همین مساله انسان را تحریک پذیر و زود خشم می کند
کافئین موجب تحریک سلول های مغزی می شود که به غده هیپوفیز که مرکز کنترل هورمون های ماست اعلام می کند یک مورد اورژانسی پیش آمده است. غده هیپوفیز هم به غده تولیدکننده آدرنالین (که در بالای کلیه قرار دارد) دستور ترشح آدرنالین می دهد.
آدرنالین ما را مجبور می کند در صحنه ایستاده و با خطرات مواجه شویم، یا آن جا را ترک کرده و فرار کنیم. در وضعیت های پر هیجان، انسان بیشتر عصبی و زودخشم می شود و هر مساله ای می تواند موجب رنجش وی گردد.
موجب بهبود حافظه می شود
در بسیاری از مطالعات اخیر ثابت شده که کافئین موجب تقویت حافظه، به ویژه در زمینه به یادآوری کلمات یا اطلاعات می شود. محققان ثابت کرده اند که تاثیر ماده مورد بحث روی حافظه افراد برونگرا بیشتر از شخصیت های درونگراست. به همین خاطر است که دانشمندان تاکید دارند که اثرات کافئین روی افراد مختلف، متفاوت است.
کافئین موجب افزایش سطح تمرکز و حواس می شود
یکی از دلایلی که بیشتر انسان ها را به نوشیدن قهوه یا نوشیدنی های کافئین دار سوق می دهد، افزایش سطح تمرکز و هوشیاری است. بارزترین ویژگی کافئین، تقویت قدرت تمرکز، به ویژه برای افرادی است که خسته و بی حوصله هستند.
محققان ثابت کرده اند که راننده هایی که مجبور به پیمودن مسافت های طولانی هستند، بهتر است کافئین در هر فرمی از چای و قهوه گرفته تا قرص یا نوشابه های انرژی زا مصرف کنند.
البته لازم به یادآوری است که مصرف بیش از اندازه این ماده نیز درست برعکس عمل کرده و باعث از بین رفتن قدرت تمرکز می شود.
برخی از مزایایی که به کافئین نسبت می دهیم در نتیجه اعتیاد ما به این ماده است
برخی دانشمندان ادعا می کنند، وقتی برای مدت طولانی کافئین مصرف می کنید، مغز و بدن به آن عادت کرده و اصطلاحا معتاد کافئین می شوند. از این رو، وقتی نوشیدنی حاوی کافئین نمی نوشید، احساس خستگی و حواس پرتی دارید. اما بلافاصله پس از مصرف هوشیار و سرزنده می شوید. دلیلش این است که به کافئین وابسته شده اید.
یک فنجان قهوه می تواند برای زمان کوتاهی جلوی اشتهای شما را بگیرد. البته هیچ مدرکی دال بر خاصیت لاغرکنندگی قهوه وجود ندارد. اما ثابت شده که خیلی کم و به صورت موقتی موجب کاهش اشتها می گردد.
کافئین موجب تسریع عملکرد برخی از داروها در بدن می شود
در تحقیقات اخیر ثابت شده که کافئین موجب بهبود عملکرد داروهای میگرن، سردردهای شدید، ایبوپروفن، استامینوفن و اکسدرین می شود. دلیلش هم این است که این ماده خودش خاصیت درمانی و آرامش بخشی همانند استامینوفن و آسپرین دارد.
در تحقیقات صورت گرفته در سال ۲۰۰۷ مشخص شد افرادی که به طور همزمان استامینوفن و کافئین را با هم مصرف می کنند، نشانه های درد در آن ها دیرتر ظهور پیدا می کند زیرا خاصیت دارو دوام بیشتری پیدا خواهد کرد.
گفته می شود که ۵ تا ۶ ساعت پیش از خواب کافئین مصرف نکنید زیرا می تواند موجب بی خوابی شما بشود.
کافئین موجب سوزش معده و ترش کردگی می شود
کافئین همان طور که موجب هوشیاری و حواس جمعی می شود، باعث افزایش ترشح اسید معده هم می گردد و در نتیجه ممکن است سوزش معده پیدا کنید. مصرف این ماده به خصوص در کسانی که زخم معده دارند بیشتر از بقیه باعث ترش کردن می شود.
پیرو مطالعات اخیر ثابت شده که مصرف مداوم و منظم قهوه باعث کاهش خطر مرگ های زودهنگام می شود. محققان با تحلیل و بررسی رژیم غذایی صدها هزار نفر از مردم اعلام داشته اند، کسانی که همیشه قهوه می نوشند کمتر از بقیه مردم در معرض ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان و دیابت هستند و در نتیجه عمر طولانی تری خواهند داشت.
بدون نظر