پروفسور لطفی زاده؛ پدر منطق فازی و کسی که دنیای اعداد را متحول ساخت

پروفسور لطفعلی رحیم اوغلو عسکر زاده مشهور به لطفی زاده در سال ۱۹۲۱در شهر باکو در آذربایجان از پدری ایرانی و مادری روسی متولد شد و در سنین کودکی همراه خانواده اش عازم تهران گردید. در آن جا وی در مدرسه ی البرز که یک مدرسه ی تبلیغ مذهبی آمریکایی بود به تحصیل پرداخت و بعدها از دانشگاه فنی تهران مدرک خود را در رشته ی مهندسی برق در سال ۱۹۴۲ دریافت کرد. وی در سال ۱۹۴۴ برای ادامه تحصیل به ایالات متحده نقل مکان کرده و مدرک کارشناسی ارشد خود را در سال ۱۹۴۶ در رشته ی مهندسی برق از انستیتو تکنولوژی ماساچوست دریافت نمود. پروفسور لطفی زاده بلافاصله به عضویت هیئت علمی دانشگاه کلمبیا درآمده و به عنوان مدرس در این دانشگاه مشغول به کار شد.

وی در سال ۱۹۴۹ مدرک دکترای خود را بدست آورده و در سال ۱۹۵۰ به عنوان دانشیار پذیرفته شد. پروفسور لطفی زاده در سال ۱۹۵۷ به مقام استادی رسید. لطفی زاده در سال ۱۹۵۹ دانشگاه کلمبیا را ترک کرده و و به عضویت هیئت علمی بخش مهندسی برق دانشگاه برکلی کالیفرنیا درآمد و در سال ۱۹۶۳ به عنوان رییس این بخش انتخاب شد. لطفی زاده در طول ۵ سال فعالیتش به عنوان رییس این بخش نام آن را به «بخش مهندسی برق و علوم کامپیوتر» تغییر داد. وی در سال ۱۹۹۱ همچنان به عنوان استاد بازنشسته به فعالیت های علمی و تدریس در حوزه ی مهندسی نرم افزار  ادامه داد. پروفسور لطفی زاده در دانشگاه کلمبیا، در مباحثی همچون تئوری الکترومغناطیس، تحلیل مدار، تئوری سیستم، تئوری اطلاعات و ماشین های متوالی تدریس می کرد.

پایان نامه ی دکترای او یک مسیر جدید را در تحلیل فرکانس شبکه های متغیر زمانی آغاز کرد. در سال ۱۹۵۰، وی همراه با پروفسور جی آر راگازینی مقاله ای بسیار مهم در مورد توسعه ی نظریه ی وینر در مورد پیش بینی نوشت. این دو بار دیگر در سال ۱۹۵۲، مقاله ای در مورد سیستم های انتخاب داده گزینشی ارائه کردند که به روش پر استفاده «تغییر زد» (z-transformation) منجر شد. پروفسور لطفی زاده پس از رفتن به دانشگاه برکلی تمرکز خود را بر روی سیستم های خطی و تئوری ماشین ها متمرکز ساخت. مطالعات وی به همکاری وی با پروفسور چارلز دسوئر و نوشتن مقاله ای در مورد نظریه سیستم های خطی منتهی شد که پایه های رویکرد مدرن به تحلیل و کنترل سیستم ها را بنیان نهاد.

لطفی زاده در سال ۱۹۶۵، مهم ترین مقاله ی خود را در مورد دسته های فازی نوشت که در طول سه دهه ی بعد منجر به تولید حجم زیادی از مقاله ها و کتاب ها و ساخت دستگاه ها و محصولات جدیدی شد که تولیدات زیادی را در حوزه های مختلف از مواد غذایی و مصرفی گرفته تا قطارهای زیرزمینی و سیستم های دستیار تصمیم در پی داشت. دسته های فازی یا همان منطق فازی لطفی زاده پا را از این حوزه نیز فراتر نهاده و در سال های آینده به یک علم جداگانه تبدیل خواهد شد که از ریاضی تا فیزیک و شیمی را در بر خواهد گرفت. لطفی زاده در طول فعالیت های علمی خود مدال ها و افتخارات علمی بسیاری کسب کرده که از آن میان می توان به ۳۵ مدرک دکترای افتخاری و جایزه در سراسر جهان اشاره کرد.

وی همچنین در آکادمی های علمی بسیاری نیز عضویت داشت. در سال ۱۹۹۱، توسط یکی از دوستان و همکارانش در دانشگاه تگزاس به وی لقب «پدر منطق فازی» داده شد که همه وی را در سراسر جهان با این نام می شناسند. لطفی زاده در سال ۱۹۴۶ با دختری به نام فی سند که خانواده ای اصالتاً لتونیایی داشته و در تهران ساکن بودند ازدواج کرد و از این ازدواج صاحب یک دختر و پسر به نام های استلا و نورمن شدند. پروفسور لطفی زاده در ششم سپتامبر سال ۲۰۱۷ و تنها ۷ ماه پس از مرگ همسر وفادارش در خانه ی خود در برکلی کالیفرنیا به دلیل بیماری و کهولت سن درگذشت. بدون شک وی یکی از بزرگ ترین و شناخته شده ترین دانشمندان و محققان معاصر جهان بود که تاثیر زیادی بر روی مباحث علمی به ویژه در زمینه ی برق، ریاضی و کامپیوتر داشت.