چند لیوان آب در روز برای سلامت بدن ضروری است؟

همه می دانیم که با ایجاد مقداری تغییر در سبک زندگی و تغذیه خود می توانیم از بدن سالم‌تر، انرژی بیشتر و قدرت تفکر بالاتری بهره‌مند شویم. در همین راستا، در وهله اول شاید بد نباشد به اکسیر زندگی یعنی «آب» اشاره کنیم که برای حیات بسیار ضروری و لازم است.

آب، به تنظیم دمای بدن می پردازد، مفاصل بدن را روان و لغزنده نگه می دارد و از ورود میکروب ها و آلودگی ها به سلول های بدن جلوگیری می کند. بعلاوه، اعضایی همانند کلیه و کبد وظایف اصلی خود در راستای دفع سموم بدن را با کمک آب انجام می دهند.

گفتنی است که آب حدود ۶۰ درصد از وزن بدن را تشکیل داده است. انسان قادر است بدون غذا تا چندین هفته به حیات خود ادامه دهد، اما کمبود آب و یا عدم مصرف این نوشیدنی ضروری، چند روز بیشتر دوام نخواهد آورد. گاهی حتی ممکن است که شخصی به دلیل ننوشیدن آب پس از چند ساعت جانش را از دست دهد. همه این موارد به شرایط محیطی و دمای بدن فرد بستگی دارند.

کم شدن آب بدن (دهیدراته شدن) یعنی آب به جای ورود به سلول ها از آن ها خارج شود. در این حالت، فقط آب نیست که شما از دست می دهید، مقدار اندکی الکترولیت که برای انجام فعالیت های سلولی و تامین انرژی بدن لازم است نیز با آن دفع می شود. همچنین سدیم و پتاسیم زیادی هم با آب دفع می شوند.

گفتنی است که هر فردی در طول روز با نفس کشیدن، عرق کردن و دستشویی رفتن مقدار زیادی آب از دست می دهد. از دست دادن آب بدن حتی به مقدار کم موجب خستگی شده و روی کارکرد عمومی بدن تاثیر منفی دارد.

آبرسانی و سلامت بدن

وقتی آب کمی وارد بدن می شود، روده ها آب را از مدفوع جذب می کنند تا بتوانند به ادامه فعالیت های خود در راستای گوارش ادامه دهند. به همین خاطر، ادارا نیز تیره تر می شود. طولانی بودن مدت تشنگی و کم آبی بدن همچنین به بلور شدن نمک و ایجاد سنگ کلیه دردناک منتهی می شود.

شاید جالب باشد بدانید که کم‌آبی گاهی با احساس گرسنگی اشتباه گرفته می شود و به همین خاطر فرد برای تامین نیاز بدن خود به مصرف غذا می پردازد و در نتیجه چاق می شود. البته برعکس این امر نیز مصداق دارد و اگر زیادی آب بخورید، سیر شده و لاغر می مانید.

یکی از پزشکان تغذیه موسوم به درایر در این رابطه گفته: «اگر به دنبال راهی برای کاهش وزن هستید می توانید از آب کمک بگیرید. نوشیدن آب پیش از صرف غذا، احساس سیری به شما داده و باعث می شود تا خوراکی کمتری میل کنید.»

اگر به میگرن مبتلا هستید، باید بدانید که کم‌آبی تاثیر مضاعف روی سردرد خواهد داشت. به زبان دیگر، کم‌آبی و کمبود مایعات در بدن سبب از بین رفتن حافظه کوتاه مدت شده و قدرت تمرکز را در فرد از بین می برد. همچنین به تشدید عدم ثبات اخلاقی و عصبانیت نیز منجر می شود.

دکتر داگلاس کاسا، مدیر دانشگاه ایالت کنکتیکوت در این رابطه بیان داشته: «هنگامی که آب کافی به بدن خود می رسانید، کیفیت خواب، عملکرد، احساسات و روحیه بهتری نیز خواهید داشت.»

علایم کم‌آبی

نشانه های کم‌آبی در سنین مختلف، متفاوت است. نوزادان و کودکان قادر نیستند کم‌آبی بدن خود را تشخیص دهند، از این رو بسیار ضروری است که همیشه مراقب میزان مصرف آب و مایعات در آن ها باشیم. نشانه کمبود آب در بدن کودکان شامل نریختن اشک هنگام گریه کردن، ادرار نکردن در بازه زمان سه ساعته، دهان و زبان خشک، کج‌خلقی و زودرنجی، چشم و گونه های فرورفته و چروک شدن پیشانی و بخش جلویی سر اشاره کرد.

نشانه کم‌آبی در بزرگسالان بسیار متفاوت است. از جمله می توان به خستگی، گیجی، سردرگمی، کاهش دفعات ادرار کردن و تشنگی مفرط اشاره کرد. البته مورد آخر در کهنسالان استثناست. افراد مسن ممکن است احساس تشنگی نداشته باشند، اما بدن آن به شدت کم آب باشد.

بهترین علامت برای فهمیدن کمبود آب در بدن، رنگ ادرار است. اگر رنگ آن تیره و زردتر از همیشه بود، حتما دچار کمبود آب و مایعات هستید. در حالت نرمال و طبیعی، ادرار باید به رنگ آب لیمو باشد.

عوامل دیگر بروز کم‌آبی در بدن

فقط کمبود مایعات در بدن موجب کم‌آبی نمی شود. داروهای فشار خون و ادرارآور نیز دفعات دفع ادرار را افزایش دهند. این مساله در مورد دیابتی که به درستی کنترل نمی شود نیز مصداق دارد.

اسهال و استفراغ شدید هم حجم گسترده ای از آب بدن را بیرون می کنند. عرق کردن، تب و ورزش های شدید نیز از دیگر عوامل بروز کم‌آبی در بدن محسوب می شوند. ورزشکاران باید به شدت مراقب مصرف آب باشند تا افزایش دمای اعضای بدن در نتیجه کمبود آب موجب آسیب دیدن ارگان های بدن نشود.

بهترین منابع تامین آب

بهترین روش برای تامین آب بدن چیست؟ نوشیدن آب. اما اگر نمی توانید هر روز ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید، بهتر است آن را به روش های دیگری تامین کنید. به طور مثال با افزایش مصرف میوه و سبزیجات. از جمله لیموترش، کاهو، گوجه‌فرنگی، انواع توت ها، خیار، کلم بروکلی، گل کلم، کرفس، هویج، طالبی و هندوانه.

انجمن ملی داروی آمریکا بیان داشته که زنان به طور میانگین ۱۱ لیوان و مردان ۱۶ لیوان آب در طول روز باید بنوشند. اما بدون شک مصرف این حجم آب در یک روز تقریبا غیرممکن است. به همین خاطر، بهتر این است که با مصرف غذاهایی همانند سوپ و نوشیدنی های دیگر مثل چای، قهوه و شیر مایعات بدن خود را تامین کنید.