درختی قاتلی که با طعمه قرار دادن حشرات به شکار پرنده ها می پردازد

«پیسونیا برونانیانا»، نوعی درخت و بومی مناطق گرمسیری است. نمونه های این درخت را می توان از هاوایی گرفته تا نیوزیلند و حتی هند پیدا کرد.

پیسونیا دارای چوب های شکننده و برگ های بزرگ شیشه ای و البته یک راز بزرگ و مخوف است. وقتی در میان ریشه ها و شاخه های این درخت جست‌وجو کنید، هزاران تکه استخوان ریز و لاشه پرندگان مرده را پیدا خواهید کرد. همین امر موجب شده تا لقب «درخت قاتل پرنده ها» به آن داده شود.

حتما به نظر شما هم درختِ قاتل واژه عجیب و نامرسومی است. چگونه یک درخت که در جای خود ثابت است، می تواند پرنده هایی که قدرت پرواز و فرار کردن را دارند، به قتل برساند؟

داستان از این قرار است که این درخت غلاف بزرگی از دانه را که با یک لایه لعاب چسبنده پوشانده شده، تولید می کند و با کمک آن، حشره ها را به دام انداخته و شکار می کند. صحنه گرفتار شدن حشره ها برای پرنده ها وسوسه کننده است و فورا به سراغ آن می روند تا جانور گرفتار را بخورند. این کار آن طور که به نظر می رسد آسان نیست. اگر پرنده مهاجم مراقب نباشد، خودش هم به لایه چسبناک غلاف درخت می چسبد و گرفتار می شود.

چسبیدن تعداد دانه های بسیار زیاد به بال های پرنده ها موجب سنگین شدن وزن آن ها شده و مانع از پروازشان می شود.

اگر این پرنده ها توسط شکارچیان دیگر، صید نشوند، پایشان به درخت بند شده و در نهایت و در نتیجه گرسنگی جان خود را از دست خواهند داد.

خبر ناراحت کننده این است که در بیشتر مواقع، این پرنده ها همان جا به تدریج خشک شده و می میرند و جسدشان روی شاخه های درخت باقی می ماند.

این فرایند را می توان یک چرخه خبیث و شرورانه نامید؛ به این صورت که حشرات گول غلاف دانه را می خوردند و در آن گرفتار می شوند، به دنبال آن، پرنده ها با دیدن حشره آماده بلعیده شدن وسوسه شده و به سمت غلاف پرواز می کنند و در نهایت، خودشان هم به این کپسول های قاتل چسبیده و به مرور جانشان را از دست می دهند.

در این راستا، زیست‌شناسی موسوم به «آلن برگر» از دانشگاه ویکتوریا پس از شنیدن خبر این درخت، کنجکاو شد تا از اصل ماجرا باخبر شود. اینکه درختان به واسطه کود یا بذرافشانی منجر به کشته شدن دیگر جانداران شوند، اتفاق عجیب یا جدیدی نیست. اما اینکه یک درخت با انتشار دانه برای شکار حشرات تله‌گذاری کند، اتفاقی نادر است. به ویژه که اجساد پرندگان نیز در اطراف آن به وفور یافت شود.

به همین خاطر، دانشمند یاد شده در سال ۱۹۹۹ میلادی به منطقه ای در هند سفر کرده و به مدت ۱۰ ماه به مطالعه و بررسی روی این درخت عجیب پرداخت.

وی در نتیجه تحقیقاتش بیان کرد: «آنچه از شواهد مشخص است، این که کشته شدن پرنده ها برای درخت هیچ سود و منفعتی ندارد. اجساد باقی مانده آن ها برای رشد دانه ها هم مفید نیست و موجب افزایش جوانه یا بذر نمی شود و در طول عمر دانه های هم نقشی ایفا نمی کند.»

در بررسی های بعدی مشخص شد که این دانه ها از فضله پرنده ها و کود گوانا بیشتر از جسد آن ها تغذیه می کنند. به همین خاطر، وجود پرنده ها برای حیات یا مرگ درختان بسیار ضروری و مهم هستند.

اما چرا این درخت دانه های چسبناک تولید می کند؟ برگر در آزمایشات خود این دانه ها را در آب دریا انداخت تا ببیند آیا فرضیه اینکه درخت از اجساد پرنده ها به عنوان وسیله ای برای انتشار بذر خود در دیگر سرزمین ها استفاده می کند یا خیر، صحت دارد! اما این تئوری رد شد زیرا دانه ها پس از ۵ روز در آب بودن به طور کامل از بین رفتند.

در آزمایش بعدی، او دانه ها را به صورت متناوب در آب فروکرده و بیرون آورد و متوجه شد که آنها زنده می مانند. پس این فرضیه را ارائه داد که اگر پرنده ای، دانه چسبناکی به بدنش چسبیده باشد و برای شکار ماهی در آب شیرجه بزند، آن دانه سالم مانده و در مناطقی دیگر موجب رشد درخت پیسونیا خواهد شد.

البته این امر زمانی روی می دهد که پرنده زنده بماند!

اما بخش عجیب ماجرا این است که مرغ های دریایی با اینکه متوجه خطرات کشنده این درخت هستند، اما همچنان پیسونیا را دوست دارند.

در آخر هم اشاره کنیم که در برخی از مناطق دنیا، انسان به منظور نجات جان پرنده ها، در این روند طبیعت مداخله کرده و به قطع درختان پیسونیا می پردازد. از جمله می توان به جزایر شمالی کشور نیوزیلند اشاره کرد.