به نظر می رسد که با تغییراتی که در سال های اخیر رخ داده و پیشرفت هایی که در زمینه ی تکنولوژی، حقوق بشر و آگاهی عموم مردم در آفریقا حاصل شده، می توانیم در دهه های آینده شاهد حکومت های بهتری در این قاره دوست داشتنی و پهناور باشیم که در طول قرن بیستم به میدانی برای تاخت و تاز دیکتاتوری های عمدتاً نظامی تبدیل شده بود. با شروع خیزش مردمی موسوم به «بهار عربی»، در سال های گذشته تعدادی از مردم کشورهای آفریقایی توانستند از یوغ حاکمان دیکتاتور خود خارج شوند که نمونه هایی از آن را در مصر و تونس شاهد بودیم.
این روزها رهبران آفریقایی بیش از هر زمان دیگری دموکراسی خواه شده و در زمینه دادن آزادی های مدنی به شهروندان و دیگر گروه های سیاسی مخالف خود پیشرفت های ملموسی داشته اند. آن ها بیش از هر زمان دیگری به خواست های مردم خود اهمیت داده و به حقوق بشر و رفاه مردم خود اهمیت بیشتری می دهند. این روزها در آفریقا مهم ترین خبر این است که رابرت موگابه ۹۳ ساله بعد از دهه ها حکومت یکجانبه و دیکتاوری مآبانه بر زیمبابوه بالاخره در دهمین دهه از عمر خود از قدرت کناره گیری کرد، یا به عبارت بهتر ناچار به کناره گیری رضایت داد. با این وجود در آفریقا دیکتاتوری های زیادی وجود دارد که برخی از آن ها حضور راضی به کناره گیری از قدرت و دادن آزادی های بیشتر به مردم خود نشده اند.
در ادامه ی این مطلب قصد داریم شما را با تعدادی از بدترین دیکتاتورهای آفریقا آشنا کنیم هر چند چنین مطلبی توان پوشش تمامی دیکتاتورهای سنگدل آفریقایی را ندارد. لازم به ذکر است که این دیکتاتورها با توجه به نظر سنجی ها بدترین دیکتاتورهای آفریقایی لقب گرفته اند.
تئودور اوبیانگ انگوِما امباسوگو بیش از هر دیکتاتوری دیگر در آفریقا حکومت کرده است و البته هنوز حکومت می کند. گینه استوایی کشوری کوچک با ذخایر فراوان نفت در غرب آفریقا است که امباسوگو از سال ۱۹۷۹ با کودتای نظامی خونین علیه عمویش، فرانسیسکو ماسیاس انگوما، کنترل آن را در دست دارد. گینه استوایی یکی از بزرگ ترین تولید کنندگان نفت در قاره آفریقا به شمار می آید و یکی از بالاترین نرخ های درآمد سرانه را در اختیار دارد اما این موضوع به معنای رفاه مردم این کشور نیست. این کشور در نمایه ی توسعه ی انسانی سازمان ملل در رتبه ی بسیار پایین قرار داشته و اکثر مردم این کشور به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند.
همچنین این کشور یکی از بالاترین نرخ های مرگ و میر در میان نوزادان را در اختیار دارد و ۲۰ درصد از کودکان در این کشور قبل از رسیدن به سن ۵ سالگی جان خود را از دست می دهند. اکثر ۸۰ درصد باقیمانده نیز به امکانات آموزشی و بهداشتی کافی دسترسی ندارند. در این میان، بزرگ ترین پسر رییس جمهور، تنودورین اوبیانگ که قرار است جانشین او باشد، میلیون ها دلار از سرمایه ملی را صرف هزینه های زندگی مجلل خود که شامل عمارت های مجلل بزرگی در مالیبو، یک جت گلف استریم، یادگاری هایی از مایکل جکسون و کلکسیونی از خودروهای گران قیمت کرده است که بسیاری از میلیاردرهای دیگر را به حسادت واداشته است.
۲- خوزه ادواردو دوس سانتوس؛ رییس جمهور آنگولا
خوزه ادواردو دوس سانتوس در میان دیکتاتورهایی که بیشترین سال های حکومت در آفریقا را داشته اند در رتبه ی دوم قرار دارد. او در سپتامبر ۱۹۷۹ و پس از مرگ طبیعی رییس جمهور آگوستینو نتو به ریاست جمهوری آنگولا رسید. خوزه ادواردو کشورش را همواره مانند ملک شخصی خود رهبری و کنترل کرده است. پسر عموی او نقش معاونش را ایفا کرده و دخترش،ایزابل دوس سانتوس را برخی ثروتمندترین زن قاره سیاه می دانند. آنگولا از لحاظ منابع معدنی و زیرزمینی به شدت غنی است و دومین کشور تولید کننده نفت در صحرای آفریقا و دومین کشور صادر کننده بیشترین میزان نفت به ایالات متحده به شمار می آید. همچنین آنگولا دارای ذخایر الماس قابل توجهی بوده و در زمینه تولید الماس نتراشیده در جهان رتبه ی چهارم را در اختیار دارد.
اما علی رغم این همه ثروت و منابع، اکثر مردم این کشور در شرایط نابسامان اقتصادی و اجتماعی زندگی می کنند. ۶۸ درصد از جمعیت این کشور زیر خط فقر با درآمد کمتر از ۱.۷ دلار در روز زندگی می کنند و ۲۸ درصد نیز درآمدی کمتر از ۳۰ سنت در روز دارند. آموزش همگانی در این کشور رایگان است اما در عمل هیچ ارزشی ندارد. بسیاری از مدارس در ساختمان های ویران شده و در معرض تخریب قرار داشته و دانش آموزان به معلم های باتجربه و باسواد دسترسی ندارند. بر اساس گزارش های سازمان ملل بیش از ۳۰ درصد کودکان این کشور از سوء تغذیه رنج می برند. متوسط امید به زندگی در این کشور تنها ۴۱ سال است و میزان مرگ و میر در میان نوزادان و مادران باردار به شدت بالا می باشد. نرخ بیکاری نیز بسیار سرسام آور است.
اما تمامی این مشکلات هیچ تاثیری بر خوزه ادواردو و شیوه حکومت او نداشته و وی به جای این که از این همه ثروت کشور برای تامین رفاه مردمش استفاده کند، انرژی خود را صرف ارعاب رسانه های محلی و انتقال سرمایه ملی کشور به حساب های شخصی خود و خانواده اش کرده است. خانواده ی دوس سانتوس بخش قابل توجهی از اقتصاد آنگولا را در کنترل خود دارند. دختر او، ایزابل دوس سانتوس با استفاده از قدرت ونفوذ پدر خود و رانت خواری ثروتی هنگفت جمع کرده و بخشی از منابع مالی فراوان خود را در بانک ها و کمپانی هایی در پرتغال سرمایه گذاری کرده است.
۳- رابرت موگابه؛ رییس جمهور زیمبابوه
برخی از مردم زیمبابوه بر این باورند که رابرت موگابه ۹۳ ساله در طول دوران حکومت طولانی مدت خود و به ویژه در سال های اخیر اقدامات قابل توجه و قابل تقدیری انجام داده است. زیمبابوه پس از سال ها رکود اقتصادی در سال های اخیر شرایط بهتری یافته و تولید ناخالص ملی این کشور در سال ۲۰۱۱ بیش از ۷ درصد رشد داشت و البته برای اولین بار پس از سال ۲۰۰۹ نرخ تورم در این کشور تک رقمی بود. پس از سال ها کمبود مواد غذایی در کشور که در نتیجه غصب کردن مزارع سفید پوست ها در این کشور توسط موگابه به وقوع پیوست، بخش کشاورزی این کشور در سال های اخیر رشد خوبی داشته است.
علاوه بر این با آموزش بهتر معلمان و توسعه مدارس در زیمبابوه وضعیت تحصیلی و آموزشی شهروندان نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است. نرخ سواد در این کشور بالای ۸۰ درصد بوده که یکی از بالاترین نرخ های باسوادی در صحرای آفریقا به شمار می آید. اما با تمامی این موفقیت ها نمی توان بی کفایتی ها و ظلم های موگابه را نادیده گرفت. او هیچگاه نتوانسته مشکل اصلی این کشور که بیکاری است را حل نماید. سطح بالای باسوادی در کشور ضرورتاً به بالا رفتن فرصت های شغلی در کشور منتهی نشده و زیمبابوه با بیکاری فراتر از ۶۰ درصد، بالاترین نرخ بیکاری در میان کشورهای صحرای آفریقا را داراست.
علی رغم این که موگابه در سال های اخیر در توافقی با حزب مخالف دولت بخشی از مناصب دولتی کم اهمیت و کم نفوذ را به آن ها واگذار کرد اما همچنان توانسته از طریق خشونت و ارعاب مخالفان همچنان کنترل کشور و اقتصاد و سیاست آن را در دست داشته باشد. وی سرانجام پس از نزدیک به سه دهه حکومت به زیمبابوه در روزهای اخیر در توافقی با معاون خود و اعضای حزب متبوعش در سن ۹۳ سالگی از قدرت کناره گیری کرد.
۴- شاه مسواتی سوم؛ پادشاه سوازیلند
آخرین جکومت تمام پادشاهی صحرای آفریقا که کنترل تمامی بخش های کشورش را در دست دارد، شاه مسواتی سوم، پادشاه سوازیلند است که بیش از ۳۵ درصد افراد بزرگسال در کشورش آلوده به ویروس اچ آی وی بوده و در این مقوله رتبه ی اول را در جهان در اختیار دارد. میانگین امید به زندگی در این کشور با ۳۳ سال کمترین میزان در بین تمامی کشورهای جهان به شمار می آید و بیش از ۷۰ درصد مردم این کشور با درآمدی کمتر از یک دلار در روز زندگی می گذرانند. در حالی نزدیک به ۴۰ درصد از جمعیت سوازیلند بیکار هستند، بنظر می رسد که شاه مسواتی سوم هیچ نگرانی از بابت مشکلات دردناک مردمش ندارد.
او از سرمایه های ملی کشورش برای خرید خودروهای گران قیمت آلمانی، سفرهای متعدد به نقاط مختلف جهان و البته همسرگزینی استفاده می کند. نتیجه ی این همه ولخرجی بی حساب و کتایب از حساب ملت باعث شده که این کشور قبیله ای بدترین اقتصاد جهان را داشته باشد. بحران اقتصادی کشور و هزینه ی زندگی شاهانه مسواتی سوم باعث شده که دولت تحت نظر او از تامین حقوق کارکنان خود نیز باز بماند. به همین دلیل در سال های گذشته دولت این کشور بارها از آفریقای جنوبی درخواست کمک مالی برای رهایی از ورشکستگی کرده است. اوضاع اقتصادی در این کشور چنان نامساعد است که دولت از تامین هزینه ی سفرهای خارجی نیز عاجز می باشد.
۵- عمرالبشیر؛ رییس جمهور سودان
عمرالبشیر، رییس جمهور سودان در سال ۱۹۸۹ و طی یک کودتای نظامی بدون خونریزی قدرت را در سودان در دست گرفت و حکومت نخست وزیر وقت، صدیق المهدی، که به شیوه ای دموکراتیک توسط مردم سودان انتخاب شده بود را ساقط کرد. تنها کمی پس از به قدرت رسیدن وی تمامی گروه های سیاسی و احزاب کشور را ملغی کرده و در ادامه با منحل کردن پارلمان و بستن تمامی بنگاه های رسانه ای شخصی و مستقل، قدرت مطلق را در کشورش بدست گرفت. در طول دوران حکومت او جنگ های داخلی بیش از یک میلیون نفر از جمعیت این کشور را به کام مرگ فرستاد و میلیون ها نفر نیز خانه و کاشانه خود را از دست دادند.
بدین ترتیب دادگاه بین المللی کیفری به جرم جنایت علیه بشریت حکم دستگیری او را به جرم رهبری و تامین مالی کشتار مردم سودان جنوبی که در سال های اخیر از قسمت شمالی مستقل شده است صادر کرد. اگر چه وجود فساد در دولت عمرالبشر امری واضح است اما تنها در یک مورد و بر اساس اسناد منتشر شده توسط ویکی لیکس، عمرالبشیر بیش از ۹ میلیارد دلار از سرمایه ملی کشورش را به حساب هایی شخصی در بانک هایی در بریتانیا منتقل کرده است.
لعنت به تمامی دیکتاتور های تاریخ که خون مردم را توی شیشه کردند