استرس؛ عارضه ای که نه تنها روح، بلکه جسم انسان را تخریب می کند

«استرس» واژه ای که است که در این زمانه بسیار می شنویم. وقتی پزشکان دلیلی برای برخی از دردهایمان پیدا نمی کنند آن را به استرس و سیستم عصبی بدن ربط می دهند. از بیماری های پوستی گرفته تا سرماخوردگی های مکرر، مشکلات دهان و دندان، اضافه وزن، خستگی دایمی، بی حوصلگی، حواس‌پرتی و افسردگی. البته این ادعاها چندان هم بی ربط نیستند. نگرانی ها و ترس های همیشگی باعث می شوند تا سیستم عمومی بدن دچار اختلال شود.

ناراحتی های ناشی از اضطراب، روی بخش های مختلفی همچون سلول ها، استخوان ها و پوست تاثیرات مجزا دارند. استرس دایمی حتی باعث بروز پیری زودرس نیز می شود. گفته می شود،  افرادی که برای سال های طولانی تحت تاثیر استرس قرار دارند، اصولا حواس پرت هستند و تمرکز کافی روی کارهای خود ندارند.

با این تفاسیر باید گفت، استرس نوعی بیماری است که علاوه بر روح، به جسم انسان نیز آسیب های فراوانی وارد می کند. هورمون استرس، کورتیزول نام دارد که افزایش ترشح آن جسم و روح را به طور همزمان تخریب می کند. بر اساس تحقیقاتی که چند سال پیش در آمریکا صورت گرفت، مشخص گشت اشخاصی که کورتیزول بالایی دارند، پیرتر از سن واقعی خود به نظر می رسند.

اما چرا استرس این همه نشانه و عوارض منفی از خود بر جای می گذارد؟ شاید یکی از دلایلش این باشد که در حال حاضر، مردم سعی می کنند تنش ها و هیجانات منفی خود را بروز ندهند و در نتیجه در وجودشان تلنبار شده و نتایج مصیب‌باری بدنبال خواهد داشت.

به همین دلیل، بسیار مهم است بدانید استرس مداوم تا چه اندازه می تواند سلامت جسم و روح شما را به خطر بیندازد.

تاثیر استرس بر مو

تقریبا همه این عبارت را شنیده ایم که یکی از علل ریزش موها، استرس زیاد است. در زمان کنونی که مردم دایما با تنش های کوچک و بزرگ دست و پنجه نرم می کنند، ریزش موها هم به امری رایج بدل گشته و در بیشتر مواقع نیز انگشت اتهام به سوی استرس دراز است. البته ریزش بیش از ۱۰۰ تار مو در روز طبیعی است و اگر این تعداد مثلا به ۳۰۰ تار مو در روز افزایش پیدا کند، باید به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.

وقتی ریزش مو در نتیجه تغذیه نامناسبِ ناشی از استرس باشد، احتمالا ملزم به استفاده از ویتامین های B12، زینک، آهن یا پروتئین فریتین خواهید بود که باعث رشد مو می شوند. البته گفتنی است که در کنار مصرف این ویتامین ها، باید از میزان استرس های خود نیز کم کنید تا در عرض کمتر از یکسال حجم موها به حالت طبیعی بازگردد.

همچنین باید اشاره کنیم که استرس موجب سفیدی موها نیز می شود.

مشکلات دهان و دندان

تحقیقات متعددی در سال های اخیر ثابت کرده اند، افرادی که میزان کورتیزول خون (هورمون استرس) آنها بالا است معمولا از بیماری های مربوط به لثه رنج می برند. یکی از دلایل این امر این است که افراد مضطرب، در بیشتر مواقع دهان خشکی دارند و همین امر موجب بروز بیماری های لثه در آن ها می شود. همچنین این افراد اصولا به ظاهر و سلامت خود هم اهمیت چندانی نمی دهند در نتیجه ممکن است به بهداشت دهانشان نیز بی اعتنا باشند که بعدها برایشان دردسرساز خواهد شد.

بعلاوه، بسیاری از افراد مضطرب هنگام تجربه شرایط پر استرس دندان قروچه می کنند که این کار در طولانی مدت باعث از بین رفتن لایه های محافظ دندان و خراب شدن آنها می شود. بیشتر افرادی که دچار شکستگی یا آسیاب شدن دندان شده اند عموما دچار اضطراب شدید در زندگی بوده اند.

مشکلات پوستی ناشی از استرس

بسیاری از مردم در نتیجه استرس دچار ورم می شود. برخی روانشناسان معتقدند که کورتیزول و دیگر هورمون های استرس باعث تشدید ورم در بخش های مختلف بدن می شوند. هنگامی که افراد برای مدت طولانی دچار ورم می شوند، پف کردن می تواند از کنترل خارج و باعث ایجاد بیماری های مختلف می شود.

همچنین، یکی دیگر از شایع ترین تاثیرات استرس در بدن، بروز جوش و آکنه و چین‌وچروک پوست است. هر چه استرس بیشتر شود، میزان تولید چربی سلول های پوست نیز بیشتر می شود. با افزایش ترشح کورتیزول و آدرنالین در بدن، قند بیشتری نیز تولید می شود و در نتیجه اکنه روی پوست شکل می گیرد.

افزایش ناگهانی قندخون در اثر ترشح زیاد کورتزول یا آدرنالین در خون همچنین بر مولکول های کلاژن نیز تاثیر می گذارد. کلاژن پروتئینی است که موجب زیبایی و سلامت پوست می شود. افزایش کورتیزول در بدن باعث کاهش ترشح اسیدهایی می شود که در شفافیت و صاف بودن پوست نقش اساسی دارند. با کاهش این مولکول ها، چین و چروک پوست افزایش می یابد.

استخوان های شکننده و مشکلات ناخن

یکی از عوارض جانبی کورتیزول روی بدن، پیشگیری از جذب کلسیم توسط استخوان هاست. افرادی که دچار اضطراب، افسردگی و ترس و نگرانی های زیاد هستند، استخوان آنها تراکم ضعیف تری دارد.

همچنین، افرادی که استرس دارند، اصولا با جویدن ناخن یا پوسته های اطراف آن خود را آرام می کنند که در طولانی مدت باعث می شود تا شیارهایی افقی مضر روی سطح ناخن ها به وجود بیایند. این کار در طولانی مدت باعث از بین رفتن بستر ناخن و در نتیجه، ضعیف شدن خود ناخن ها می شود.

تاثیر منفی روی مغز و افزایش وزن

استرس می تواند باعث مختل شدن روند فکری و قدرت تصمیم گیری در فرد بشود. همچنین نگرانی زیاد باعث می شود تا تعادل هورمون ها نیز به هم بریزد و اشتهای فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد. از این رو ممکن است فرد پر استرس برای کاهش اضطراب خود به غذا خوردن پناه ببرد.

احساسات و افسردگی

افرادی که از استرس مزمن رنج می برند، خیلی زود ناامید، سرخورده و عصبانی می شوند. این افراد در اغلب مواقع نگران مسایلی هستند که در مواقع عادی اصلا مهم نیستند.

استرس همچنین موجب تشدید بیماری ها نیز می شود و بعضا می تواند منجر به خودکشی نیز شود. این عارضه روی زندگی عاطفی فرد نیز تاثیر منفی دارد و موجب تغییر حالت های احساسی می شود.

در انتها نیز شاید بد نباشد با برخی از خوراکی ها که موجب کاهش استرس می شوند، آشنا شوید.

شکلات تلخ: منبع غنی فلاونوئید ، عنصر آرامش بخش

شکلات تلخ مملو از فلاونوئید است که خاصیت آرامش بخش دارد. (چای بابونه نیز منبع غنی از این ماده انرژی زاست). شکلات همچنین حاوی فنتیلامین است، نوعی ماده شیمیایی که باعث بهتر شدن روحیه شما می شود. هر چه شکلات تلخ تر و سیاه تر باشد، عناصر مقوی بیشتری دارد. بنابراین، بهتر است شکلات های تلخ بالای ۷۰ درصد را مصرف کنید.

شیر کم چرب: آرامش بخش

ثابت شده است یک لیوان شیر گرم واقعا آرامش بخش است. یک یافته علمی نشان می دهد زنانی که روزانه ۴ لیوان شیر کم چرب یا بدون چربی می نوشند، نصف افرادی که در طول هفته فقط یک لیوان شیر کم چرب می نوشند، دچار استرس می شوند.

جودوسر: عامل ترشح سروتونین، هورمون آرامش بخش

کربوهیدرات ها به انسان کمک می کنند تا سروتونین – هورمون آرامش بخش که با تاثیر منفی اضطراب مبارزه می کند – تولید کند. به همین دلیل است که وقتی مضطرب هستیم، بدن ما کربوهیدرات می طلبد. هوس خود را از یک منبع سالم برآورده کنید. جودوسر منبع غنی فیبر است و بدن به آرامی آن را جذب می کند. با خوردن سوپ یا آش جودوسر، سروتونین بدن شما افزایش پیدا می کند و شما برای مدت طولانی تری آرام هستید و قند خونتان نیز در وضعیت خوبی قرار خواهد داشت.

ماهی: مملو از امگا ۳ 

تحقیقات نشان داده است، اسیدهای چرب امگا ۳ در گوشت ماهی هایی همچون سالمون زیاد هستند. امگا ۳ میزان سروتونین خون را افزایش و در مقابل، استرس را کاهش می دهد. یک رژیم غذایی کامل و غنی از مگا سه باعث توقف ترشح هورمون های اضطراب همچون کورتیزول و آدرنالین می شود.

گردو: کاهنده فشار خون

گردو فشار خون را کاهش می دهد. این ماده برای افرادی مفید است که قلب آنها به دلیل وجود آدرنالین زیاد، تپش زیادی دارد. کارشناسان توصیه می کنند در طول روز دست کم ۳۴ گرم گردو مصرف کنید.

تخمه آفتابگردان: عامل قوی تولید دوپامین، هورمون آرام‌بخش

منبع کاملی از اسید فولیک است که کمک می کند بدن شما ماده شیمیایی آرام کننده به نام دوپامین تولید کند.