چرا افراد چاق یا دارای اضافه وزن در برابر عفونت های خطرناک ضعیف ترند؟

در حالی که چاقی و اضافه وزن در سراسر جهان شیوع پیدا کرده و روز به روز بیش از پیش جوامع پیشرفته را درگیر خود می کند، محققان دریافته اند که چاقی خیلی بیشتر از آن چه که فکر می کردیم به ما آسیب خواهد زد. مطالعه ای که نتایج آن در هفته گذشته منتشر شده است، یک نگرانی دیگر را به لیست نگرانی هایمان از چاقی اضافه خواهد کرد: افزایش وزن یا چاقی در افراد بالغ خطر مرگ در اثر بیماری های عفونی در میانسالی را افزایش خواهد داد. بر اساس بررسی هایی که روی داده های جمع آوری شده در مورد ۲.۳ میلیون نفر انجام گرفت مشخص گردید که حتی کوچک ترین مقادیر اضافه وزن نیز خطر مرگ افراد کمتر از ۶۰ سال در اثر بیماری های عفونی را افزایش خواهد داد؛ بیماری های عفونی از قبیل ذات الریه و عفونت های خونی.

در سال های اخیر نیز در اروپا و آمریکا مشخص شده که مرگ افراد جوان و میانسال دارای اضافه وزن یا چاق در اثر بیماری های عفونی افزایش قابل توجهی داشته است. این تحقیقات نشان می دهد که در دو دهه اخیر هر ساله تعداد زنان میانسال چاق یا دارای اضافه وزنی که در اثر ابتلا به بیماری های عفونی جان خود را از دست داده اند نیم درصد افزایش پیدا کرده است. از ۲.۳ میلیون نفری که اطلاعات مربوط به سلامتی شان در سنین ۱۷ تا ۱۹ سالگی از سال ۱۹۶۷ تا ۲۰۱۰ مورد بررسی قرار گرفته بود مشخص گردید که ۶۸۹ نفر در میانسالی به دلیل بیماری های عقونی جان خود را از دست داده اند و محققان در کمال شگفتی دریافتند که بین این مرگ ها و وزن افراد رابطه ی مستقیمی وجود دارد.

مطالعات نشان می داد که زنان چاق هقت برابر بیشتر از زنان دارای وزن نرمال در خطر مرگ در نتیجه بیماری های عفونی قرار دارند و این نسبت در مردان دو تا سه برابر تشخیص داده شد.  با هر درجه افزایش در شاخص توده بدنی خطر مرگ نیز به مقدار قابل توجهی افزایش پیدا می کرد که در مردان ۴ درصد به ازای هر درجه افزایش در شاخص توده بدنی و در زنان ۱۵درصد بود.

چرا شاخص توده بدنی بالا خطر مرگ افراد در اثر ابتلا به بیماری های عفونی را افزایش می دهد؟

مطالعات نشان می دهد که کمتر ارگانی در بدن پیدا می شود که چاقی یا افزایش وزن عملکرد آن را تحت تاثیر قرار نداده و از این پدیده متضرر نشود. هر چه وزن یک فرد افزایش پیدا کند، سیستم قلبی و عروقی وظیقه سنگین تری داشته و باید بیشتر کار کند و خطر سکته قلبی، بیماری های قلبی و دیگر نارسایی های قلبی مرگبار افزایش خواهد یافت. افزایش وزن بار روی لگن، پاها، مچ و زانوها را افزایش داده و آن ها را دچار فرسایش بیشتر خواهد کرد و در ادامه احتمال افزایش درد و التهاب مفاصل در این نواحی را افزایش خواهد داد. چاقی با مقاومت انسولینی در ارتباط بوده و این موضوع خود خطر ابتلا به دیابت نوع دو را افزایش خواهد داد. در نتیجه چاقی سلول های چربی دچار التهاب شده و سطح هورمون های بدن به شکلی تغییر پیدا می کند که به گفته ی پزشکان خطر ابتلا به ۱۰ نوع سرطان مختلف را افزایش می دهد.

چاقی حتی در عملکرد مغز نیز اختلال ایجاد کرده و برای این ارگان مهم بدن مضر است و می تواند احتمال ابتلا به الزایمر را به شدت افزایش دهد. قبلاً نیز مشخص شده بود که بین چاقی در افراد بالغ و عفونت های خونی و دستگاه تنفسی و همچنین افزایش خطر مرگ در اثر عفونت های باکتریایی در خون ارتباط مستقیم وجود دارد. افرادی که دارای اضافه وزن هستند با تغییر در سطح هورمون های حیاتی بدن مانند استروژن و انسولین مواجه خواهند شد. این تغییرات می تواند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار دهد و توان کافی را از این سیستم برای مقابله با عفونت های مرگبار و حتی قابل درمان می گیرد. علاوه بر این چاقی می تواند واکنش بدن نسبت به واکسیناسیون را نیز تحت تاثیر قرار دهد و مطالعات گذشته نیز صحت چنین تاثیری در مورد واکسن هایی مانند هپاتیت بی، آنفلوانزا و کزاز را نشان داده است.

همچنین پزشکان یقین دارند که دیابت و چاقی ارتباط نزدیکی با هم دارند و کسانی که به دیابت مبتلا هستند بیش از دیگران به نوع های خاصی از بیماری های عفونی مبتلا می شوند. بنابراین می توان گفت که در برخی از مرگ هایی که در اثر بیماری های عفونی در افراد چاق رخ داده، دیابت نقش میانجی و مضاعفی داشته است. مطالعات تازه نشان داده که ۶ درصد از موارد تازه ابتلا به سرطان در سطح جهان به دلیل دیابت و یا اضافه وزن رخ داده اند.

در واقع سطح بالای انسولین در بدن بیماران مبتلا به دیابت عامل اصلی در ابتلای آن ها به سرطان بوده است. در واقع انسولین می تواند میزان تقسیم سلولی به ویژه در سلول های سرطانی را افزایش دهد. اگر چه مطالعه ی اخیر محدودیت هایی نیز درد اما اگر مفروضات این تحقیق و یافته هایش را بپذیریم، بدین معنا خواهد بود که می توان گفت چاقی ابزاری برای مرگ بوده و تاکنون عواقب و مضرات آن دستکم گرفته شده است.