چماق دولت بر سر متقاضیان سفرهای خارجی

عوارض خروج از کشور 3 تا 6 برابر افزایش یافت

بر اساس لایحه بودجه سال ۹۷ که سید حسن روحانی، رئیس جمهور کشور، چند روز پیش تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد، عوارض خروج از کشور طی رشدی بی سابقه، از ۷۵ هزار تومان به ۲۲۰ هزار تومان رسید که افزایش سه برابری را نشان می‌دهد.

این اقدام با نارضایتی بخش بزرگی از جامعه همراه بوده و بازتاب این افزایش چشمگیر را در بیشتر پست‌های کاربران می‌توان مشاهده کرد. اما چرا چنین عوارض گزافی باید از مسافران ایرانی دریافت شود و منطق افزایش ۳ تا ۶ برابری آن چیست؟

برخی از کاربران معتقدند که دولت قصد دارد از استقبال مردم به انجام سفرهای خارجی برای خود درآمد هنگفتی کسب کند. بعضی نیز این اتفاق را با عباراتی همچون «تنبیه سفر به خارج» یا «جریمه خروج از کشور» یاد می کنند تا بدین طریق اعتراض خود به این رویداد را نشان دهند.

شماری از کاربران این شبکه‌ها خطاب به حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، نوشته‌اند آنها به وی رای ندادند که «عوارض خروج از کشور چندین برابر» شود. یا با کنایه ابراز خوشنودی کرده‌ و آن را راهکار خوبی برای جلوگیری از «فرار مغزها» دانسته‌اند.

کاربری نیز پیشنهاد کرده است که فرهنگستان زبان و ادب فارسی، از این به بعد «فرودگاه» را «سرگردنه‌» بنامد.

برخی از هنرمندان، ورزشکاران و مدیران بلندمرتبه نیز در شبکه های اجتماعی مراتب اعتراض خود را نمایش داده اند که از جمله می توان به  امیرحسین صادقی، ملی‌پوش سابق تیم فوتبال استقلال اشاره کرد که نوشته است: «با این عوارض خروج، اگه خانوادگی بخوای بری سفر، با قاچاقچی صحبت کنی ارزون‌تر می‌شه که».

پیرو همین حرف، رئیس جامعه تورگردانان ایران در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا نیز گفته: «با این مبلغی که برای عوارض تعیین کرده‌اند، یک خانواده چهار نفره (در سفر اول) فقط برای یک سفر باید حدود یک میلیون تومان عوارض خروج بدهد. آیا وقتی این پیشنهاد را مطرح می‌کردند، از خود سئوال پرسیدند با این تصمیم چه گروهی را از سفر منع یا جریمه می‌کنند؟»

نظرات کاربران در فضای مجازی درباره عوارض خروج از کشور بسیار متنوع و زیاد است. اما تعدادی از برگزیده های آن ها به انتخاب ما را می توانید در زیر مشاهده کنید:

• درسته دولت روحانی یک‌روزه عوارض خروج از کشور رو ۳ برابر کرده، عوضش عزت به پاسپورتهامون برگشته. (همراه دو مسافر از اتیوپی و سومالی ۱۸ ساعت در سالن ترانزیت فرودگاه منتظر میماند)
• عوارض خروج از کشور یعنی ناامیدی از جذب توریست و تلاش برای سهیم‌شدن در درآمد دیگران از گردشگر ایرانی.
• اگه دولت ‎عوارض خروج از کشور رو برسونه به ۲۲۰ میلیون تومن راهکار خیلی خوبیه برای جلوگیری از فرار مغزها

• دولت عوارض خروج از کشور رو رسما یک سفر حساب کرده، یعنی شما تو بعضی از فصول با یک میلیون می‌تونی بری استانبول اما باید ۴۴۰ تومن عوارض بدی! به این میگن شیوه ابداعی و ابتکاری کسب درآمد از طریق جاذبه‌های گردشگری کشورهای دیگر!
• کاش یه سری عوارض خروج از کشور می‌خریدم احتکار می‌کردم بعد خرد خرد ول می‌کردمش تو بازار، میلیاردر می‌شدم.
• آقای روحانی! ما به شما رای ندادیم که عوارض خروج از کشور چندین برابر بشه.

عوارض خروج از کشور چیست؟

«عوارض خروج» هزینه‌ای است که یک کشور زمانی که فرد قصد خروج از کشور را دارد از وی اخذ می‌کند. این قانون پس از شروع جنگ ایران و عراق و با توجه به شرایط اقتصادی کشور در زمان جنگ تحمیلی، توسط دولت وقت برای جبران برخی از هزینه‌ها تصویب شد. اما پس از پایان یافتن جنگ همچنان ادامه پیدا کرد. به‌طوری‌که هزینه این عوارض هم‌اکنون برای سفرهای هوایی به همه مقاصد کشورهای جهان بجز اماکن زیارتی ۷۵ هزار تومان است. اما در پیش‌بینی بودجه سال ۱۳۹۷ این مبلغ به ۲۲۰ هزار تومان افزایش یافته است که به گزارش خبرگزاری فارس در روز دوشنبه ۲۰ آذر،‌ یک «رکوردشکنی» در بررسی لوایح بودجه در سالیان اخیر بشمار می رود.

جالب اینجاست که بر اساس این لایحه، در سفر دوم به خارج از کشور فرد باید ۳۳۰ هزار تومان و در سفر سوم مبلغ ۴۴۰ هزار تومان را به عنوان عوارض خروج پرداخت کند. این در حالیست که، عوارض خروج مسافر از مرزهای کشور برای زائرین حج (عمره و تمتع) و عتبات عالیات به ازای هر تن، ۱۱۰ هزار تومان و برای سفرهای دیگر، ۲۲۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.

با این اوصاف دیگر تورهای مسافرتی ارزان چندان مفهومی نخواهند داشت زیرا باید به هزینه بلیط هواپیما و رزرو هتل، مبلغی بین ۲۲۰ تا ۴۴۰ هزار تومان اضافه شود. این مبلغ به‌ویژه برای دانشجویانی که خارج از کشور تحصیل می‌کنند بسیار غیرمنصفانه است زیرا این افراد در طول سال چندین بار به وطن خود سفر می کنند و هنگام بازگشت به کشور مقصد باید هزینه‌ سنگین عوارض خروج از کشور را نیز به مخارج خود بیفزایند.

این در حالی است که بسیاری از کشورها چنین منبع درآمدی از شهروندان‌شان ندارند و مبلغی به عنوان عوارض خروج از کشور را دریافت نمی‌کنند یا این مبلغ را تنها برای مسافرانی که سفر هوایی دارند در نظر می‌گیرند و سفرهای دریایی و زمینی شامل این مبلغ نمی‌شوند.

به طور مثال رقم عوارض خروج از کشور در ‌استرالیا ٣۵ دلار، اتریش ٨ تا ٣٩ (بسته به کشور مقصد)، آلمان ۵ تا ۶٣ (بسته به کشور مقصد و نوع پرواز)، مکزیک ٢۵، تایلند ٢٢، ترکیه ٨ و بریتانیا بین ١۶ تا ٢۴٠ دلار (بسته به نوع پرواز، نوع سفر و کشور مقصد) ‌است.

اما توجیه دولت در رابطه با افزایش ۳ تا ۶ برابری عوارض خروج از کشور چیست؟ 

در توضیحات مندرج در این ردیف خاص درآمدی، از اختصاص ۴۰ هزار تومان از مبلغ دریافت شده از هر فرد به توسعه زیرساخت‌ها و تاسیسات گردشگری و حمایت از بخش میراث فرهنگی و صنایع دستی سخن به میان آمده تا این گونه به نظر برسد که هدف از افزایش چندین برابری این عوارض، نگاه حمایتی به گردشگری کشورمان هم بوده است.

موضوعی که بدون شک مورد پذیرش مردم قرار نمی گیرد زیرا حتی محل هزینه‌کرد این ۴۰ هزار تومان ها مشخص نشده و به صورت کلی با عنوان «توسعه زیرساخت ها و تاسیسات گردشگری» یاد شده است. در صورتی که دولت می توانست بگوید مثلا این پول قرار است صرف احداث سرویس های بهداشتی شود که از کمبودهای بزرگ بخش گردشگری در کشورمان است.

در هر صورت دریافت بودجه کشور از جیب مسافرانی که بسیاری‌شان از اوضاع بد گردشگری در کشور گریزانند و راهی دیگر مقاصد گردشگری در جهان می‌شوند، به هیچ وجه منطقی نیست. به این خاطر که هزینه چند میلیون تن از هموطنانمان را که سالانه به دلایل گوناگون، همچون شرکت در سمینارهای بین المللی به خارج از کشور سفر می کنند، به شکل چشمگیری افزایش خواهد داد. اما دولت یازدهم لایحه بودجه را به مجلس ارایه کرده است؛ لایحه‌ای که با مسافران ایرانی که قصد سفر به سایر کشورها را دارند چندان مهربان نیست. حالا باید منتظر بمانیم تا ببینیم تصمیم بهارستانی‌ها در مورد این لایحه چه خواهد‌بود.