سنت های رایج کریسمس از کجا و بر چه مبنایی شکل گرفته اند؟

از تزئین درخت کاج گرفته تا آویختن حلقه گل پشت در و چیدن شیر و کوکی روی میز برای بابانوئل همه رسوم و سنت های رایج کریسمس هستند که تقریبا در تمامی کشورهای مسیحی‌نشین جهان رواج دارند.

پیروان دین مسیحی در سراسر دنیا روز بیست و پنجم دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. البته برخی هم این جشن را در شامگاه ۲۴ دسامبر برگزار می‌کنند. ایام دوازده روزه کریسمس با سالروز میلاد مسیح در ۲۵ دسامبر آغاز شده و تا جشن خاج‌شویان در روز ۶ ژانویه ادامه می‌یابد.

با اینکه مهم‌ترین عید مذهبی در تقویم مسیحی، روز عید پاک (به عنوان روز مصلوب شدن و رستاخیز عیسی) است، بسیاری به‌خصوص در کشورهای ایالات متحده و کانادا، کریسمس را مهم‌ترین رویداد سالانه مسیحی می‌دانند. برای بیشتر مردم، این ایام فرصتی است برای دور هم جمع شدن اقوام و دوستان و هدیه دادن به هم.

کریسمس با آیین‌های ویژه‌ای به‌طور مثال آراستن یک درخت کاج، برگزار می شود و شخصیتی خیالی به نام بابانوئل در آن برای کودکان هدیه می‌آورد. اما دلیل اصلی ظهور این سنت ها چیست و از کی آغاز شده اند. برای دانستن آنها در ادامه با روزیاتو همراه باشید.

آیا کوکاکولا، بابانوئل مدرنِ امروزی را اختراع کرد؟

خیر! این یک افسانه بیش نیست. با اینکه کوکاکولا اولین کمپانی ای بود که از بابانوئل در تبلیغات بازرگانی خود در دهه ۱۹۳۰ میلادی بهره گرفت، اما این پیرمرد چاق با لباس قرمز و ریش بلند و سفید را کوکاکولا درست نکرده است. دلیل پیدایش این داستان های غیرواقعی و نسبت دادن آن به کوکاکولا، ترکیب رنگ لباس و ریش بابانوئل است که شبیه نوشابه های قرمز این شرکت آمریکاییست.

تصویر امروزی بابانوئل قرن هاست که به همین شکل بوده است و از دیرباز سوار بر سورتمه‌ای که گوزن های شمالی آن را می کشند، هدایای خود را برای کودکان می آورد. بابانوئل از دودکش شومینه وارد خانه شده و هدایای خود را درون جوراب هایی می گذارد که کودکان آن را از شومینه آویخته اند. بچه ها تصور می کنند که این پیرمرد  چاق و دوست داشتنی در کارخانه اسباب بازی خود واقع در قطب شمال به ساخت این وسایل می پردازد.

پایه‌گذار شمایل کنونی بابانوئل را باید هنرمندانی همچون واشنگتن ایروینگ و توماس نست دانست. نست در سال ۱۸۸۱ میلادی تصویری با عنوان «سن نیکولاس مبارک» ترسیم کرد که شبیه شکل کنونی بابانوئل بود؛ یک مرد با لباس قرمز و سفید و شکم بزرگ.

آب‌نبات قیچی از چه زمانی وارد رسوم کریسمس شد؟

این یکی از رسومی است که اطلاعات دقیقی در مورد زمینه پیدایش آن وجود ندارد. یکی از داستان ها این است که رهبر کُر آلمانی در سال ۱۶۷۰ نگران این بود که هنگام اجرای برنامه در کلیسا، خواننده‌های کم سن گروهش با سروصدای خود موجب بر هم خوردن نظم این مکان مقدس شوند، از این رو از یک کارخانه شکلات سازی درخواست کرده تا آب‌نبات های سفید بسازد تا به واسطه اهدا آن ها به کودکان، صدایشان را ساکت کند.

همچنین قصد داشت به واسطه این آب‌نبات‌ها داستان چوپان هایی که برای ملاقات مسیح در زمان تولد آمده بودند را نیز به این کودکان یادآوری کند. از این رو، آب‌نبات‌ها را به صورت عصایی سفارش داد.

البته این داستان از نسل های پیش روایت شده و هیچ مدرکی دال بر واقعی بودن آن وجود ندارد.

افسانه دیگر نیز این است که در سال ۱۹۱۹، باب مک کورماک شروع به ساخت این آب‌نبات‌ها در جورجیا کرده است که در حال حاضر یکی از پیشگامان اصلی تولید آب‌نبات‌ قیچیِ عصایی در جهان بشمار می رود. همچنین، کشیشی موسوم به گریگوری کلر که برادر ناتنی مک کورمک بود با اختراع دستگاهی روند تغییر شکل این آب‌نبات‌ها به صورت J را اتوماتیک کرد.

چرا در کریسمس اِگ‌ناگ می نوشند؟

بسیاری از شواهد موجود در تاریخ مواد غذایی نشان می دهند که اگ‌ناگ از نوشیدنی رایج بریتانیا در قرون وسطی موسوم به posset ریشه گرفته است؛ یک نوشیدنی الکلی و غلیظ شبیه به آبجو که با انواع ادویه ها مزه‌دار می شده است. این نوشیدنی با شیر، تخم‌مرغ و نوعی شراب شیرین موسوم به شری تهیه می شد.

اگ‌ناگ نیز از زمانی وارد رسوم رایج کریسمس شد که برای مردم آمریکا به مقادیر زیاد گاو، مرغ و عرق نیشکر وجود داشت. نام این نوشیدنی یعنی nog نیز به نوعی آبجوی قوی انگلیسی به همین نام بر می گردد و این در حالیست که ناگینگ، نوعی فنجان کوچک بوده که برای تخمیر ناگ از آن استفاده می شد.

چرا در روز کریسمس درخت در خانه می‌گذارند و آن را تزئین می کنند؟

داستان های متعددی درباره این رسم وجود دارد. این در حالیست که برای هیچ کدام از آن ها مدرکی دال بر واقعی بودن وجود ندارد. از هزاران سال پیش از ظهور دین مسیحیت، مردم کافر برای جشن های زمستانی خود از درختان همیشه سبز بهره می گرفتند. در طول مراسم زمستانی این مردم، درختان همیشه سبز نماد بهار و زندگی دوباره بشمار می رفتند. اما پس از ترویج مسیحیت در سراسر اروپا، مردم آن را نماد تولد حضرت مسیح برشمردند.

در برخی از نمایشنامه ای آلمانی، این درخت را با سیب تزیین می کنند تا به عنوان نمادی از باغ عدن و داستان آدم و حوا از آن بهره بگیرند.

یکی از افسانه ها می گوید که اصلاح طلب مذهبی قرن ۱۶ میلادی، یعنی مارتین لوتر درخت کریسمس را به خانه ها آورد. گفته می شود، لوتر یک شب پیش از میلاد مسیح در جنگل در حال راه رفتن بوده که متوجه درخشش نور ستاره ها در میان شاخ و برگ درختان کاج می شود. وی که مبهوت این زیبایی بوده آن را نشانه ای برای زندگی حضرت مسیح فرض کرده و به هیمن خاطر، درخت را به خانه آورده است.

البته رسمی که امروز شاهد آن هستیم در قرن ۱۹ میلادی شکل گرفته است. ملکه ویکتوریای انگلستان، از همسرش، شاهزاده آلبرت درخواست کرد تا درخت را برای بازگشت از جایی که اکنون آلمان نامیده می شود، تزئین کند. وقتی نقاشی خانواده سلطنتی با درخت بسیار زیبای کریسمسشان در روزنامه های لندن چاپ شد، بیشتر مردم از آن استقبال کرده و این حرکت به رسمی ماندگار در سراسر اروپا و آمریکا تبدیل شد.

چرا حلقه گل در پشت در آویزان می کنند؟

در رم باستان، مردم در طول جشن سال نوی خود شاخه هایی از گیاهان همیشه سبز را به یکدیگر هدیه می دادند تا بدین واسطه آرزوی سلامتی برای همدیگر داشته باشند. سپس به تدریج شروع کردند به بافتن این شاخه ها به هم و به صورت حلقه ای تزئینشان می کردند. در نهایت هم آن را در پشت در می آویختند تا نمادی از زندگی جاوید و موفق باشد.

بعدها این حلقه گل به نمادی از رسوم جشن کریسمس تبدیل شد. در حلقه های گل مقدس، برگ ها نمادی از تاج حضرت مسیح روی صلیب است و بِری های قرمز کوچک نیز نمادی از خون این حضرت است که بی گناه ریخته شده است.

حلقه گل از برگ های همیشه سبز، همچنین نمادی برای زندگی جاویدان و ابدی انسان بشمار می رود. برخی از مسیحی ها در گذشته اعتقاد داشتند. که با آویختن این حلقه در پشت در، حضرت مسیح وارد خانه هایشان می شود و برکت و رحمت به خانه هایش هدیه می کند. اما امروز بیشتر جنبه تزئینی دارد.