آیا از پشت‌پرده اطلاعاتی که در اینترنت منتشر می‌کنید خبر دارید؟

سم‌زدایی اطلاعات دیجیتالی در عرض 8 روز

اپلیکیشن‌ها، موتورهای جست‌وجو و شبکه‌های اجتماعی مسایل پنهانی بسیاری در مورد شما می‌دانند که شاید حتی نزدیک‌ترین دوستانتان هم از آن‌ها بی‌اطلاع باشند. سوفیا اسمیت گالر سعی کرده با کمک برنامه‌ای موسوم به «سم‌زدایی اطلاعات» کاربران را در مورد حجم گسترده این داده‌ها آگاه نماید.

شاید در اولین نگاه، مفهوم واقعی «سم‌زدایی اطلاعات» برایمان عجیب باشد. در وهله اول این‌طور به‌نظر می‌رسد که کاربر باید از دنیای مجازی خداحافظی کند. اما بدون شک این امر برای اشخاصی که همه کار و حرفه‌شان به اینترنت وابسته است، همانند خودکشی است.

البته هدف از این سم‌زدایی ۸ روزه هم این نیست؛ بیشتر برای این منظور است که شما با زندگی دیجیتالی خود بیشتر آشنا شوید و به سازمان‌دهی هرچه‌بهتر آن بپردازید.

این طرح با کمک گروه‌های غیرانتفاعی همانند موزیلا و سازمان غیرانتفاعی «تاکتیکال تکنولوژی» و نمایشگاه موقتی «گلاس روم» در لندن صورت پذیرفته است. به موجب آن، بازیدکننده‌ها می‌توانند پشت‌صحنه اتفاق‌هایی که برای اطلاعات شخصی آن‌ها در دنیای مجازی روی می‌دهد را مشاهده کنند.

با درک این مساله که نمی‌توان پیشینه فعالیت‌های آنلاین خود در سال‌های گذشته را از بین برد یا تغییر داد، باید بدانید که با طرح سم‌زدایی می‌توانید در آینده در انتخاب اطلاعات موردنیاز خود در فضای مجازی دقت و وسواس بیشتری به‌خرج دهید.

متصدی و مسئول برگزاری Glass Room در این رابطه بیان داشته که: «در کمتر از یک ساعت در طول هر روز، در یک بازه زمانی ۸ روزه، مردم می‌توانند به‌راحتی شکم بزرگ اطلاعات آنلاین خود را آب کنند. این رژیم دیجیتالی، چند مرحله اجرایی دارد. ما امیدوار هستیم تا با استفاده از «کیت سم‌زدایی اطلاعات» به افرادی که در انتخاب و جمع‌آوری دیتا نظر متفاوتی دارند، کمک کنیم.»

برای آشنایی با این کیت یاری‌رسان و روش کار آن از شما دعوت می‌کنیم تا ادامه مطلب را از نظر بگذرانید.

روز اول: کشف و پاکسازی

در روز اول احتمالا از این‌که چه حجمِ وسیعی از اطلاعات شما در موتورهای جست‌وجو وجود دارد، وحشت‌زده خواهید شد. حتی اگر تاریخچه مرورگرهای خود را هم پاک کرده باشید، باز با گوگل کردن خودتان متوجه می‌شوید که چه میزان عکس و لینک مربوط به شما در این موتور جست‌وجو وجود دارد.

این مساله تا زمانی که شما از موتورهای جست‌وجوی دیگری استفاده نکرده باشید، چندان مهم و عجیب به‌نظر نمی‌رسد.

اما موتور جست‌وجویی همانند DuckDuckGo که یک سایت غیرتجاری است، انباشت اطلاعاتی کمتری برای هر کاربر ایجاد می‌کند. به این معنی که هیچ علاقه‌ای به جمع‌آوری تاریخچه جست‌وجوهای شما ندارد و نتایج را با توجه به تاریخچه سرچ‌ها برایتان شخصی‌سازی نمی‌کند.

البته این سایت با کمک منابع دیگری همچون یاهو، بینگ یا یاندکس به تکمیل جملات کاربر حین جست‌وجو می‌پردازد.

برای درک بهتر این مساله، سوفیا اسمیت گالر در این رابطه گفته: گوگل در پایان ورودی‌های جست‌وجوهای من آن را با عنوان: «سوفیا اسمیت گالر بی‌بی‌سی» تمام کرد. این در حالی بود که سایتی همچون DuckDuckGo از عبارت: «سوفیا اسمیت گالر لیبرال» استفاده نمود.

دلیل این امر کاملا واضح است زیرا جایی که من کار می‌کنم و بیشتر کارهای آنلاین خود را انجام می‌دهم، بی‌بی‌سی است.

روز دوم: همه‌چیز در یک‌جا جمع هستند

آیا گوگل بهترین دوست شماست؟ این سوالی است که در رژیم «سم‌زدایی اطلاعات» از شما پرسیده می‌شود. شاید در پاسخ دوست داشته باشید بگویید که با اینکه بیشتر زمان خود را آنلاین هستم اما زندگی آفلاین هم دارم.

اما واقعیت این است که شاید گوگل بهترین دوست ما باشد. در «سم‌زدایی اطلاعات» از شما پرسیده می‌شود چه اطلاعاتی را با گوگل در میان می‌گذارید و سپس پرسیده می‌شود که آیا حاضرید این سوالات را با دوستان نزدیک و صمیمی خود در میان بگذراید؟

سوفیا اسمیت گالر در این رابطه گفته: من به شخصه از مواردی همچون مرورگر کروم، داکز، جی‌میل، یوتوب و مپز استفاده می کنم. این یعنی: همه اطلاعات لازم در مورد اینکه کجا هستم، از چه وسیله‌ای استفاده می‌کنم، چه مسایلی برایم اهمیت بیشتری دارند، روی چه مساله یا موضوعی در حال کار کردن هستم، چه اطلاعاتی را برای دیگران ایمیل می‌کنم، از کدام بانک، پزشک یا موسسه‌ای برای مسایل شخصی زندگی خود استفاده می‌کنم، کدام کلمات زبان‌های خارجی را نمی‌دانم، لذت‌ها و علاقه‌مندی‌های مخفی من چیستند، موسیقی‌های دلخواهم چیستند، در حال یادگیری چه علوم و هنرهایی هستم، در گذشته کجاها بوده‌ام، هرچند وقت‌ یک‌بار مسافرت می‌روم، به کجاها سفر می‌کنم، دوستان نزدیکی که بیشترین ارتباط را با آن‌‎ها دارم چه کسانی هستند و ….. را در اختیار گوگل قرار می‌دهم.

حتی، کاربران موبایل‌های اندرویدی، جست‌وجوهای صوتی‌شان نیز ضبط و ذخیره می‌شود. یعنی حتی گوگل آوای صدای شما را هم می‌شناسد.

البته با کمک برنامه سم‌زدایی می‌توانید تمامی فعالیت‌های خود را در فروشگاه‌های گوگل حذف کنید.

روز سوم: فیس‌بوک چقدر اطلاعات از شما دارد؟

روز سوم این رژیم بسیار جالب است زیرا متوجه می‌شویم که چه مسایلی را در این شبکه اجتماعی پست کرده و نکرده‌ایم. «کانتکس کولَپس» که برای نخستین بار از اثرات منفی شبکه‌های اجتماعی در زندگی روزمره کاربران خبر داده بود، نشان‌ می‌دهد که کاربران فیس‌بوک بدون اینکه بدانند همه اطلاعات زندگی خود را در این شبکه همرسانی می‌کنند؛ از انتشار عکس‌های شخصی یا غذاهایی که خورده‌ایم گرفته تا آنچه که به آن باور یا اعتقاد داریم. حتی اکنون در اینستاگرام (که به فیس‌بوک تعلق دارد) نیز عکس صبحانه خود را و در توئیتر باورهای خود را با دیگران به اشتراک‌می‌گذاریم.

شاید برای بسیاری از ما عکس‌ها و پست‌های فیس‌بوکی از دوران جوانی و نوجوانی حکم گورستان دیجیتالی را داشته باشند. اما، آیا وقت آن نشده که تگ عکس‌های خود را برداریم؟

روز چهارم: جست‌وجو و گشت‌وگذار در اینترنت

با هر لایکی که در فیس‌بوک، توئیتر یا اینستاگرام انجام می‌دهید، در واقع به کمپانی‌های شخص سوم اجازه می‌دهید تا از صفحاتی که بازید داشته‌اید، مسائلی که روی آن‌ها کلیک کرده‌اید و حتی آدرس آی‌پی شما در طول گشت‌های اینترنتی مطلع شوند.

این‌ها فقط ظاهر مساله هستند. شمار گسترده‌ای شرکت شخص سوم وجود دارند که به صورت نامحسوس و پنهانی به مانیتور کردن رفتارهای اینترنتی شما می‌پردازند. اگر یک شرکت، ردیاب‌های متعددی در سایت‌های مختلف اینترنتی داشته باشد، آن‌ها قادر خواهند بود عادات جست‌وجوهای شما را کشف کنند.

تنظیمات پیش‌فرض حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی، واقعا امن است. بنابراین، پیشنهاد رژیم سم‌زدایی این است که خودتان به صورت دستی، همه تنظیمات ایمنی و حفظ حریم خصوصی اینترنت، مرورگرها و موتورهای جست‌وجو را تغییر دهید. یا دست‌کم آن‌ها را روی حالت Private در سافاری و Incognito در کروم قرار دهید تا تاریخچه جست‌وجوهایتان ذخیره نشوند.

افزونه‌ها و اد-آنز های گوناگونی هم برای متوقف کردن ردیاب‌های نامحسوس در مرورگرها وجود دارند که با دانلود آن‌ها می‌توانید عملکرد ردیاب‌های پنهان که اطلاعات شما را به سرقت برده و ذخیره می‌کنند را مسدود کنید.

هنگام بازید از وب‌سایت‌های مختلف، نشانی سایت را با https آغاز کنید، نه http. به این صورت مطمئن خواهید شد که ارتباط‌های شما کدگذاری شده‌اند.

Detox همچنین هشداری هم داده است: «جست‌وجو به صورت Private/Incognito فقط از انتقال اطلاعات به ردیاب‌های مخفی و وب‌سایت‌ها پیشگیری می‌کند. اما موجب ناشناس شدن شما نمی‌شود.» یعنی همانند پراکسی عمل نمی‌کند.

روز پنجم: اتصال

موبایل شما به محض اتصال به اینترنت به طور مستمر در حال ارسال اطلاعات خود به کانال‌های باز است که من اینجا هستم، من آنجا هستم! من را ببین! – و با تلاش به هر سیگنالی که بتواند وصل می‌شود.

موبایل‌های ما همیشه در حال دیده‌بانی برای یافتن شبکه‌های وای‌فای و بلوتوث هستند. اگر برفرض نام موبایل خود را «موبایل جان» گذاشته باشید، تصور کنید چه تعداد افراد ناشناس می‌توانند از آن آگاه شوند! از این رو توصیه می‌شود که حتما نام موبایل خود را تغییر دهید.

از دیگر مسایل مهم، اطلاعات مکانی است؛ همزمان با خاموش کردن وای‌فای و بلوتوث در مواقعی که به آن‌ها نیازی ندارید، می‌توانید دسترسی به اطلاعات مکانی خود برای شرکت‌هایی که اقدام به جمع‌آوری اطلاعات کاربران می‌کنند را محدود کنید.

با ارزیابی اطلاعات جغرافیایی ثبت شده در موبایل شما می‌توان به راحتی محل زندگی، محل کار، مکان‌هایی که برای وقت‌گذرانی می‌روید و حتی سبک زندگی شما را کشف کرده و متوجه شد.

برای آغاز، هر شبکه وای‌فای که به آن متصل می‌شوید به این صورت است که فهرستی از دیگر شبکه‌های وای‌فای که درگذشته به آن‌ها وصل شده‌اید را نمایش می‌دهد و بیشتر شبکه‌ها عموما نام‌های قابل تشخیص دارند. مثلا کارفرمای کنونی شما می‌تواند از این طریق متوجه شود که آیا شما مخفیانه با رقبای آن‌ها مصاحبه یا همکاری کرده‌اید یا خیر؛ دوستان نزدیک شما می‌توانند متوجه شوند قبلابه چه شبکه‌هایی وصل شده‌اید و داستان‌هایی شبیه به این‌ها.

روز ششم: پاکسازی

یکی از بزرگ‌ترین انتشاردهنده‌های اطلاعات در موبایل شما، تعداد اپ‌هایی است که روی موبایل خود نصب دارید. تعداد بیشتر از ۴۰ اپلیکیشن نشان می‌دهد که شما به شدت در معرض خطرات برنامه‌ها و شرکت‌هایی قرار دارید که اطلاعات آنلاین شما را گردآوری می‌کنند.

بهترین و ساده‌ترین روش برای پیشگیری از این خطر، «رژیم اپلیکیشن» است. شما باید اپ‌هایی که استفاده‌ای از آن‌ها ندارید را پاک کنید.

در مورد اپلیکیشن‌هایی که باید حتما در دسترستان باشد هم توصیه می‌شود که تنظیماتشان را به صورت دستی تغییر دهید و به هیچ برنامه‌ای اجازه دستبرد زدن یا شنود را ندهید. حتی می‌توانید برای حفظ هرچه بیشتر امنیت خود، از گزینه‌هایی استفاده کنید که مطمئن‌تر هستند.

به‌طور مثال، Detox می‌گوید به جای استفاده از اسکایپ، می‌توانید از اپ‌های مشابه دیگری همچون Jitsi Meet یا Signal استفاده کنید که به ذخیره اطلاعات شما علاقه‌ای ندارند و می‌توانید آزادانه در آن‌ها چت کنید.

روز هفتم: آنها فکر می کنند که شما چه کسی هستید؟

فیس‌بوک و گوگل پروفایل‌هایی از شما در اختیار دارند تا به‌واسطه اطلاعاتی که شما در آن‌ها نوشته‌اید، آگهی‌های تبلیغاتی متناسب با روحیه یا حرفه شما را ارائه دهند. البته خود شما هم می‌توانید در قسمت Ad Preferences خودتان این پروفایل‌ها را مشاهده کنید.

گوگل می‌داند که شما چندساله هستید. اما مثلا فیس‌بوک به آن صورت که تصور می‌شود در مورد کاربران اطلاعات دقیق ندارد. اما تا حدی می‌داند که زمینه کاری و علاقه‌مندی‌های شما چیست و بر اساس همان هم برایتان آگهی ارسال می‌کند. در مورد دیوایس‌هایی که به واسطه آن‌ها به اینترنت وصل می‌شوید نیز اطلاعات کامل دارند.

البته شما با تغییر دادن هر نوع اطلاعاتی در فیس‌بوک مثلا در مورد وضعیت تاهل، بچه‌دار شدن یا نقل مکان در پروفایل خود در واقع به فیس‌بوک اعلام می‌کنید که عادت‌های گذشته‌تان در حال عوض شدن است.

اما در مورد این جمع‌آوری اطلاعات، مسایل تیره‌تری هم وجود دارد. با روان‌شناسی پروفایل کاربران می‌توان اطلاعات هرچند محدودی در مورد سویه‌های اجتماعی یا سیاسی آن‌ها نیز پیدا کرد و متوجه شد چه اعتقاداتی در مورد اجتماع و سیاست‌های داخلی و خارجی دارند.

بنابراین، توصیه می‌شود دفعه بعدی که می‌خواهید در مورد موضوعات خاصی نظر بدهید، با فکر بیشتر و حفظ مراتب احتیاط این کار را انجام دهید.

روز هشتم: ساخت یک «من» جدید

اگر دوست ندارید دوباره تحت انباشت‌های اطلاعاتی در فضای مجازی قرار بگیرید و داده‌های شخصی شما در اختیار دیگر اشخاص و کمپانی‌ها قرار بگیرد، توصیه می‌کنیم اهداف هفتگی یا ماهانه برای خودتان تعریف کنید. می‌توانید برای تغییر رمزهای حساب‌های کاربری خود، ریمایندر بگذارید، تاریخچه جست‌وجوهای خود را پاک کنید و استفاده از شبکه‌های اجتماعی خود را هر چند وقت‌یک‌بار مورد بررسی و ارزیابی قرار دهید.

اشخاصی که قصد دارند به سم‌زدایی اطلاعاتی بپردازند می توانند از این آدرس به دانلود کیت DATA DETOX اقدام کنند. 

همچنین به این نکته توجه داشته باشید که رفتار و فعالیت‌های دوستان و اطرافیان شما هم در تاریخچه اطلاعاتی شما در اینترنت بسیار حائز اهمیت است. مثلا وقتی شما را روی یک عکس تگ می‌کنند یا در یک کامنت مورد خطاب قرار می‌دهند می‌تواند در مسیر سم‌زدایی اطلاعاتی شما کمی اخلال ایجاد کند.