آیا تاکنون برایتان پیش آمده که کسی خیلی نزدیک به شما بایستد و معذب شوید؟ یا یک نفر بیش از حد به صورت شما نزدیک شود و حس ناامنی پیدا کنید؟
اگر این موارد برایتان آشناست، باید بدانید که آن شخص یا اشخاص به «فضای شخصی» شما تجاوز کرده‌اند. حالا این سوال پیش می‌آید که فضای شخصی چیست؟
فضای شخصی، فاصله فیزیکی بین دو انسان در محیط اجتماعی، خانوادگی یا کاری است. ممکن است شما در ارتباط‌های اجتماعی، این فضا را به‌عنوان یک حباب یا حفاظی نامحسوس در اطراف بدن خود فرض کنید. بدون شک این فاصله با توجه به نسبتی که با افراد مختلف دارید و اینکه چقدر او را می‌شناسید، متفاوت خواهد بود.
موضوعی که در این مورد بسیار حایز اهمیت است، حفظ حریم خصوصی اشخاص است. برای داشتن یک رفتار اجتماعی سالم و ایجاد تصویر خوب و مثبت از خود، نباید از حدود خود تجاوز کرده و سبب ناراحتی اطرافیان بشوید.
فاکتورهای اصلی فضای شخصی
فاصله مناسب بین شما و کسی که آشنایی کامل با او دارید، حتما بسیار کوتاه‌تر از فاصله با کسی است که خیلی کم او را می‌شناسید. این فاصله در مورد غریبه‌ها بسیار بیشتر خواهد بود.
به‌صورت کلی، اشخاصی که در شهرهای شلوغ و پرازدحام زندگی می‌کنند، اغلب فضای شخصی کوچک‌تری نسبت به کسانی دارند که در محیط‌های وسیع و بزرگ ساکن هستند.
از دیگر فاکتورهای تعیین‌کننده فضای شخصی راحت اشخاص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مرد با مرد
زن با زن
مرد با زن
روابط کاری (ترکیبی از زنان و مردان)
روابط عاشقانه در مقابل وابستگی‌های عاطفی
فرهنگ و کشور
به‌طور مثال در کشوری همانند آمریکا، فاصله راحتی اشخاص شامل موارد زیر است:
حدودا ۰ تا ۵۰ سانتی‌متر برای زوج‌های صمیمی
حدودا ۳۰ تا ۹۰ سانتی‌متر برای دوستان بسیار نزدیک و اعضای خانواده
حدودا ۹۰ تا ۳۰۰ سانتی‌متر برای آشناها و همکارها
بیش از ۱۲۰ سانتی‌متر برای غریبه‌ها
بیش از ۳۶۰ سانتی‌متر برای صحبت کردن با گروه بزرگی از مردم
قواعد عمومی فضای شخصی
این قوانین به فرهنگ و کشور بستگی دارد و بنابراین نمی‌توان قواعد مشخص و ثابتی برای آن ذکر کرد. اما برای اینکه با این مفهوم بیشتر آشنا شوید در زیر برخی از آداب رفتارهای اجتماعی و حرفه‌ای را نوشته‌ایم. با رعایت این موارد می‌توانید بدون تجاوز به حریم خصوصی و فضای شخصی افراد با آنها وارد مکالمه و صحبت شوید.
هرگز کسی که نمی‌شناسید را لمس نکنید.
هیچ‌وقت به فرزند دیگران نزدیک نشوید یا او را جایی نبرید حتی اگر نیت خوبی داشته باشید.
حداقل ۱۲۰ سانتی‌متر دورتر از کسی بایستید که نمی‌شناسید.
وقتی کسی سعی می‌کند خود را از شما دور کند، یا خودش را به عقب می‌کشد، یعنی فاصله شما با او بسیار اندک است و آن شخص اذیت می‌شود.
وقتی وارد سالن اجتماعات، سینما یا تئاتری می‌شوید که شلوغ نیست، جایی را برای نشستن انتخاب کنید که یک صندلی بین شما و فرد دیگر فاصله باشد. البته اگر فضا شلوغ و پرازدحام است، نشستن در کنار غریبه‌ها کاملا منطقی و بی‌اشکال خواهد بود.
هرگز سرتان را روی کتاب یا موبایل فردی که در کنارتان نشسته خم نکنید، مگر اینکه او خودش چنین درخواستی از شما داشته باشد.
هرگز سر وسایل شخصی و خصوصی افراد نروید.
هیچ‌وقت اجازه ندهید که حیوان خانگی شما (سگ یا گربه) وارد خانه دیگران بشود.
هنگام رانندگی، هرگز به خودروی جلویی خیلی نزدیک نشوید و فاصله ایمنی را رعایت کنید.
هیچ‌وقت با کسی که نمی‌شناسید تماس فیزیکی نداشته باشید: مثلا دست‌هایتان را دور گردن او نیندازید یا به پشتش ضربه نزنید.
بدون در زدن وارد هیچ اتاقی نشوید؛ به‌ویژه در محل کار.
بدون نوبت وارد صف نشوید.
فضای شخصی در محل کار
در نظر گرفتن محدودیت‌ها در محل کار یکی از ابتدایی‌ترین اصول رفتار حرفه‌ای است. شما همیشه باید فاصله خود با همکارانتان را حفظ کنید؛ اگر چه این فاصله پس از چندین سال کار کردن در کنار هم ممکن است کمرنگ شود. اما این را در نظر داشته باشید که ارتباط نزدیک شما با همکاران برای دیگران تعریف‌شده نیست و ممکن است سوبرداشت‌هایی صورت بگیرد.
به همین خاطر، بسیار مهم است که در محل کار و در ساعات کاری بسیار حرفه‌ای رفتار کنید و صمیمت‌های خود را به بیرون از شرکت انتقال دهید.
سیاست‌های کاری
همیشه قوانین و محدودیت‌های محل کار خود را در رابطه با ارتباط همکاران با هم بخوانید و از آن آگاه باشید.
هرگز رابطه خود با همکار، سرپرست یا مدیر را شخصی فرض نکنید.
هیچ کاری مبنی بر صمیمی بودن با همکاران انجام ندهید. همیشه و در هر حالتی پرستیژ کاری خود را حفظ کنید.
بدون اجازه یا بدون هماهنگی وارد اتاق کار دیگران نشوید.
صحبت‌های شخصی و غیرکاری را برای ساعت ناهار بگذارید و در طول روز برای همکاران خود مزاحمت ایجاد نکنید.
اگر فردی به فضای شخصی شما تجاوز کرد، چه باید بکنید؟
اگر می‌بینید شخصی بیش از حد به شما نزدیک می‌شود، کارهای غیر منطقی انجام می‌دهد یا احساس صمیمت دارد و این مسایل سبب آزار شما می‌شود، بهتر است به روش‌هایی که می‌گوییم با او برخورد کنید.
در وهله اول این را در نظر داشته باشید که اشاره مستقیم کردن به دیگران می‌تواند به شخصیت او صدمه بزند. بنابراین، پیش از بیان هر حرفی با خود فکر کنید که آیا ارزش مطرح شدن را دارد یا خیر.
سپس موارد زیر را در نظر داشته باشید:
در اولین قدم باید این مساله را بپذیرید.
سپس، از فردی که وارد فضای شخصی شما شده فاصله بگیرید، یا خودتان را به عقب بکشید تا او متوجه شود که باید عقب‌تر بایستد.
همزمان با عقب رفتن به شخص مقابل بگویید که این نزدیکی شما را اذیت می‌کند.
برایش توضیح دهید که چرا به فاصله بیشتری نیاز دارید. مثلا اگر چپ‌دست هستید و او در سمت چپ شما ایستاده، بگویید که برای نوشتن به فضای بیشتری نیاز دارید و ممنون می‌شوید که او کمی عقب‌تر بایستد.
به کودکان حفظ فضای شخصی افراد را بیاموزید
به عنوان پدر یا مادر، بسیار مهم است که از همان ابتدای کودکی به فرزندان خود بیاموزید که برای فضای شخصی خود احترام و ارزش قایل باشند و اجازه ندهند دیگران از آن تجاوز کنند. همچنین، خودشان هم نباید وارد فضای شخصی دیگران بشوند. این مسایل را به زبانی آموزش دهید که کودک قدرت درک آن را داشته باشد و برداشت غلطی از موضوع پیدا نکند.
به‌طور مثال، می‌توانید به کودک بگویید که یک حباب نامرئی در اطراف بدن او وجود دارد که اگر کسی خیلی به او نزدیک شود، این حباب خواهد ترکید.
بدون نظر