۵ تانک شگفت انگیزی که مسیر جنگ جهانی اول را به کلی تغییر دادند

تانک برای اولین بار در جنگ جهانی دوم به میدان نبرد عرضه شد و وارد شدن آن به میدان جنگ زمانی صورت گرفت که نبرد خندق ها و خاکریزها باعث فرسودگی نیروها شده و جنگ عملاً بدون هیچگونه موفقیتی برای طرفین در حالت سکون و شبیخون های انتحاری خلاصه می شد. بدین ترتیب برای خارج شدن از این وضع و برای این که سربازان بتوانند با محافظت بیشتری به خندق های دشمن نزدیک شوند تانک های اولیه وارد میدان نبرد شدند. بدین ترتیب ورود این غول ها و توسعه سریع آن ها وجهه میدان نبرد را به طور کلی تغییر داد. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۵ تانک اولیه و شگفت انگیزی که باعث تغییراتی گسترده در میدان جنگ جهانی اول شدند آشنا کنیم.

۱- تانک انگلیسی مارک ۱

مارک ۱ که اولین تانک جنگی بریتانیا بود به خاطر ظاهر لوزی شکل خود می توانست از روی خندق ها و کانال های نیروهای دشمن بگذرد و سطح زره دار و محکمش نیز به آن اجازه می داد با امنیت کامل به سمت سنگرهای نیروهای آلمانی که با شلیک سهمگین مسلسل های خود پیشروی را عملاً برای سربازان بریتانیایی ها غیرممکن کرده بودند پیش برود. شنی های فلزی پهن مارک ۱ به آن اجازه می داد خطوط سیم خاردار را یکی پس از دیگری از سر راه کنار زده و یا زیر شنی های خود له نماید. ساخت این تانک انقلابی در میدان های نبرد ایجاد کرد که مشکل وارد شدن به خطوط دفاعی دشمن که تا قبل از آن تقریباً غیرممکن بود را برطرف ساخت. مارک ۱ باعث وارد شدن حفره ای در خطوط دفاعی منسجم آلمانی ها شده و تلفات انسانی نیروهای بریتانیایی هنگام حمله را به شدت کاهش داد.

این تانک که در سال ۱۹۱۶ وارد میدان نبرد شد به شدت مسیر جنگ را تغییر داد زیرا در آن زمان ارتش آلمان هنوز از این وسیله نظامی استفاده نمی کرد. در تصویر زیر می توانید اولین تانک مارک ۱ را ببینید که در ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۶ برای اولین بار در نبرد فلرز-کورشلت در نزدیک سوم در فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. مارک ۱ در دو نوع متفاوت عرضه شد. نمونه «مذکر» (male) این تانک به دو توپ ۶ دهانه که روی پلتفرم های محافظت شده قرار گرفته و به هر طرف از تانک متصل می شد مجهز شده بود. علاوه بر این هر پلتفرم به یک مسلسل جداگانه نیز مجهز بود و سومین مسلسل نیز در کابین راننده قرار داشت که به سمت جلو شلیک می کرد.

توپ های ۶ دهانه ای برای از بین بردن سنگرهای محکم دشمن که مسلسل ها در آن ها قرار می گرفتند طراحی شده بودند. این تانک به اندازه تانک «مونث» (female) برای کشتن نیروهای پیاده دشمن مناسب نبود. نسخه «مونث» این تانک در هر پلتفرم درونی خود دو مسلسل داشت و یک مسلسل دیگر نیز در کابین راننده قرار داشت که آن را برای میدان نبرد بسیار مناسب کرده بود.

۲- تانک مارک ۴ بریتانیایی حمل کننده دسته شاخ و برگ

به دنبال اولین استفاده از تانک ها در میدان نبرد فلرز-کورشلت در سپتامبر ۱۹۱۶، نیروهای آلمانی توجه خود را به سمت پیدا کردن راهی برای از کار انداختن این هیولاهای غول پیکر تغییر دادند. یکی از راه هایی که آن ها برای مقابله با حمله تانک های بریتانیایی در پیش گرفتند پهن تر کردن دهانه خندق های خط مقدم بود تا بدین ترتیب این تانک ها نتوانند به صورت مستقیم، به آسانی و با سرعت تمام از روی آن ها بگذرند. در تصویر زیر می توانید یکی از تانک های مارک ۴ را که همراه با نیروهای پیاده بریتانیایی در جبهه های فرانسه در حال حرکت است ببینید.

این تاکتیک دفاعی جدید آلمان ها توسط عکسبرداری هوایی نیروی هوایی سلطنتی بریتانیا کشف شد. مهندسان بریتانیایی برای از میان برداشتن این مشکل دست به کار شده و راه حل را در کتاب های تاریخی یافتند. در قرون وسطی از دسته ای شاخ و برگ که به صورت ردیفی کنار هم قرار گرفته و با طناب بسته می شدند برای عبور از خندق های قلعه ها استفاده می شد و بدین ترتیب بریتانیایی ها از همین دسته های شاخ و برگ برای فایق آمدن بر این مشکل استفاده کردند. برای این کار شاخه های درختان به وسیله زنجیر به هم بسته شده و محکم می شدند و روی ریل های خاصی که در بالای تانک قرار گرفته بودند نصب می شدند.

سه تانک مارک ۴ با هم به خطوط دفاعی و خندق های آلمان ها نزدیک شده و سپس اولین دستگاه در لبه خندق متوقف می شد و دسته شاخه های خود را می انداخت. سپس به سمت چپ حرکت کرده و با مسلسل های خود سربازان حاضر در خندق را به رگبار می بست. تانک دوم نیز همین کار را می کرد اما بعد از انداختن شاخه های خود به سمت راست خندق می رفت. تانک سوم نیز دسته شاخه های خود را در درون خندق انداخته و با عبور از روی دسته های بسیار متراکم چوب که در خندق قرار گرفته بودند به مسیر خود به سمت جلو ادامه می داد. بدین ترتیب تانک های بریتانیایی می توانستند براحتی از خندق های عریض آلمانی ها بگذرند.

۳- تانک پشتیبانی بریتانیا

گزارش ها و خاطرات زیادی در مورد تانکهای بریتانیایی در جنگ جهانی اول وجود دارد که نشان می دهد این تانک ها پس از مدتی حضور در میدان نبرد به دلیل تمام شدن سوخت محدودشان و یا به اتمام رسیدن مهمات مسلسل ها و توپ های خود چاره ای جز بازگشت به خطوط خودی و به محل اولیه خود نداشتند. بدین ترتیب بازگشت آن ها برای سوختگیری و تجدید قوا، باعث می شد که نیروهای پیاده در میدان نبرد بی حفاظ و بدون پشتیبانی بمانند که آن ها را بسیار آسیب پذیر می کرد. برای کامیون های چرخدار معمولی نیز امکان پذیر نبود که برای این تانک ها سوخت و مهمات برده و از پسِ آن ها در میدان نبرد حرکت کند.

ارتش بریتانیا باید تانک های خود را در خط مقدم و در میدان نبرد تجهیز می کرد و تنها راه این کار طراحی تانکهای پشتیبانی جدید و یا تغییر کاربری و ظاهر نمونه های قدیمی بود. بدنه ضخیم و زره دار این تانک ها، خدمه و تجهیزات و اقلام پشتیبانی را از خطر نفوذ گلوله های دشمن حفظ می کرد و به دلیل این که از چرخ های شنی استفاده می کردند می توانستند همانند نمونه های معمولی آن زمان در هر عوارض زمینی به پیش بروند. برای این که این تانک ها بتوانند مقادیر بیشتری تجهیزات به میدان نبرد منتقل کنند سورتمه های چوبی و فلزی بزرگی نیز ساخته شده بود که اگر چه چرخ نداشتند اما با استفاده از تیرهای لغزنده بزرگی که بسیار شبیه تخته اسکی بودند به دنبال تانک حرکت می کردند.

این سورتمه ها با استفاده از زنجیر یا طناب های محکم به پشت تانکهای سوخت رسانی متصل شده و در زمین های پست و بلند نیز به راحتی به مسیر خود ادامه می دادند. دریچه توپ ها و مسلسل ها با استفاده از صفحات ضخیم فلزی پر شده و بدین ترتیب نفوذ به محتویات داخل آن از طریق این سوراخ ها نیز غیرممکن می شد. استفاده از تانک های پشتیبانی و سوخت رسان به تانک ها اجازه می داد که در میدان نبرد حضور دائمی و یا دستکم طولانی مدتی داشته باشند که این موضوع تاثیر مهمی در تغییر مسیر نبردها در جنگ جهانی اول داشت.

۴- تانک فرانسوی رنو اف تی

در بحبوحه جنگ جهانی اول، صنعت نظامی فرانسه در زمینه ساخت موتورهای قدرتمند برای تانک های سنگین با مشکل مواجه بود. از تانک های بزرگ این کشور در جنگ جهانی اول می توان به تانک های اشنایدر سی اَی و سنت شاموند اشاره کرد که جثه نسبتاً بزرگی داشتند. از این رو یک سرهنگ فرانسوی به نام ژان باتیست استین سعی کرد راه حلی برای رفع این مشکل بیابد. وی در نهایت به ایده ساخت یک نمونه کوچک دو نفره رسید که تنها از یک مسلسل سود می برد و تولید آن برای صنعت تولید سلاح ضعیف فرانسه در آن زمان بسیار راحتتر و کم هزینه تر از نمونه های بزرگ بود.

وقتی که کمپانی رنو ساخت تانک های سبک اف تی خود را آغاز کرد از ایده های خلاقانه استین به خوبی استفاده کرد. این تانک اولین نمونه ای بود که دارای برجک متحرک با قابلیت گردش ۳۶۰ درجه بود که به آن امکان می داد تمامی تحرکات در اطراف خود در میدان نبرد را مشاهده کند. با هزینه ای که صرف ساخت یک تانک سنگین و بزرگ می شد، ۵ دستگاه نمونه سبک اف تی ساخته می شد که با استفاده از تاکتیک «حمله زنبوری» سرهنگ استین به خوبی کارآیی خود را در میدان نبرد نشان می دادند. استراتژی وی این بود که نابود کردن اهداف متعدد، چابک و کوچک برای دشمن بسیار سخت تر از نابود کردن تانکهای کمتر و بزرگ تر بود.

ساخت این نمونه های جدید کوچک سبک مبارزه در میدان نبرد را به کلی تغییر داد. دیگر قبل از حمله نیازی به استفاده از توپخانه برای نابود کردن مواضع دشمن نبود. حمله زنبوری تانک های کوچک فرانسوی باعث از بین رفتن تعداد بیشتری از سنگرهای پر از مسلسل نیروهای دشمن می شد و به نیروهای پیاده امکان می داد با قدرت و سرعت فراوان وارد میدان نبرد شوند.

۵- تانک بوت پنزر آلمانی (تانک های به غنیمت گرفته شده)

آلمان ها در طول جنگ جهانی اول تنها ۲۰ دستگاه تانک سنگین استورماپانزرواگن ساختند و به دلیل تعداد کمشان تاثیر زیادی در تغییر روند نبردها در طول جنگ نداشتند. اما بعد از نبرد کامبرای در نوامبر و دسامبر ۱۹۱۷، آلمان ها به طور فعال به فکر استفاده از تانکهای مارک ۴ بریتانیایی که منهدم شده بودند برآمدند تا آن ها را مورد استفاده قرار دهند. آن ها توانستند بیش از ۳۰۰ دستگاه مارک ۴ صدمه دیده بریتانیایی را به غنیمت گرفته و بیش از ۱۷۰ دستگاه را با تعمیرات کلی به میدان نبرد بازگردانند. مسلسل ها و توپ های نصب شده روی این تانکها با نسخه های آلمانی جایگزین می شدند. در بهار سال ۱۹۱۸، بعد از این که این تانکها به صلیب آلمانی منقوش شده بودند برای مبارزه با ارتشی که قبلاً صاحب آن ها بود فرستاده شدند.

این  موضوع برای بریتانیایی ها بسیار شوکه کننده بود. بریتانیایی ها مجبور بودند با خطوط سفید- قرمز-سفید بزرگی سقف و اطراف تانکهای خود را رنگ آمیزی کنند تا از هوا و زمین با نمونه های بریتانیایی که اکنون در اختیار آلمان ها قرار داشت اشتباه گرفته نشوند. علاوه بر این، ورود تانکهای غنیمت گرفته شده به میدان نبرد بدین معنا بود که دیگر نمونه های مارک ۵ «مونث» که تنها به مسلسل مجهز بودند در معرض خطر قرار داشته و نمی توانستند رقیب سرسختی برای نسخه های آلمانی شده باشند. بدین ترتیب بریتانیایی های تصمیم گرفتند تجهیزات نظامی تانکهای مارک ۵ «مذکر» را روی نمونه های مارک ۵ «مونث» نیز نصب کنند. این نمونه ترکیبی جدید «مارک ۵ ترکیبی» یا «تانک هرمافرودیت» نامیده می شد.

تانک های مخوف آینده چه شکلی خواهند داشت؟

با تمامی تانک های پیشرفته و مخوف موجود در ارتش روسیه آشنا شوید

۱۰ سلاح عجیب و غریبی که در دوران جنگ جهانی دوم ساخته شدند