چگونه سبزه عید درست کنیم؟ هر ساله با نزدیک شدن به عید نوروز، یکی از دغدغه های خانواده های ایرانی در کنار خانه تکانی، خرید و تدارکات سفر و دید و بازدید، تهیه ملزومات سفره هفت سین از جمله سبزه است که باید از قبل آماده شود. سبزه هفت سین را گرچه به صورت آماده میتوان خریداری کرد اما بسیاری ترجیح می‌دهند سبزه نوروز را خودشان درست کنند. برای این کار باید بدانید بهترین زمان کاشت سبزه عید نوروز برای بذرهای مختلف چیست و با چه بذرهایی میتوان سبزه درست کرد و البته روش کاشت انواع مختلف سبزه عید را یاد بگیرید.
کارشناسان محیط زیست معتقدند همانطور که نباید ماهی قرمز و سمندر در سفره هفت سین جای بگیرد، رها کردن سبزه هفت سین در طبیعت و کاشتن هر نوع نهال در طبیعت به جای سبزه هفت سین، کار نادرستی است که برای جلوگیری از به هم خوردن نظم اکوسسیستم طبیعت ایران، می‌بایست از این اقدام ها پرهیز شود.
درست کردن سبزه، کار آسانی است اما اگر شرایط آب و نور همراه باشد. در گزارش امروز روزیاتو، شما را با مطالب جالبی درباره سبز کردن سبزی هفت سین آشنا می‌کنیم. با ما همراه باشید.
سبزه عید نشانه چیست؟
این سنت غنی و جذاب و دوستدار محیط زیست ایرانیان، نشانه و نمادی از قدمت رفتارهای زیست محیطی در بین ایرانیان است.
با چه بذرهایی میتوان سبزه درست کرد ؟
مرسوم است که بیشتر با گندم، عدس، ماش، قره ماش، لوبیا و نخود سبزه را درست کنند. اما اگر بخواهید سبزه متفاوت داشته باشید حتی با تخمه آفتابگردان و باقالی خشک هم می‌توانید سبزه درست کنید!
راحت‌ترین سبزه‌ای که زود به عمل می‌آید گندم است. گندم را از یک هفته مانده به عید هم میتوان سبز کرد اما باقی دانهها را باید حداقل از ۱۲ روز قبل شروع به سبز کردن کنید. باقالی و تخمه هم که فقط سه روز خیس خوردنشان وقت می‌خواهد!
در مورد زیبایی سبزه‌ها نیز گفتنی است که سبزه‌های ماش و عدس ریز و پر پشت هستند و بالای ساقه سبزه‌ها برگ‌های ریزی وجود دارد که آن را بسیار زیبا می‌کند. سبزه گندم صاف و مستقیم است و نمونه پروتوتایپ یک سبزه است و سبزه تخم آفتابگردان و باقالی خیلی درشت و بانمک هستند!
برای سبزه عید، گندم بکاریم یا هسته پرتقال؟
این روزها و با نزدیک شدن به سال جدید، بسیاری از خانواده‌های ایرانی دانه‌های گندم، عدس، ماش یا شاهی را برای سبزه عید خیس می‌کنند. در این میان عده‌ای معتقدند سبز کردن سبزه حرکت محیطی زیستی نیست و ایرانیان را از آن برحذر می‌دارند و اخیرا پویش سبز کردن دانه‌های پرتقال و نارنج به جای گندم در شبکه های اجتماعی مطرح شده است که با واکنش کارشناسان محیط زیست و کشاورزی مواجه شده است.
کاشت سبزی خوردن جایگزین سبزی حبوباب
کاشت سبزی خوردن را جایگزین سبزه حبوبات برای سفره نوروز کنید. اگر فرهنگ کاشت سبزی خوردن در ایران رواج پیدا کند، سالانه شاهد جلوگیری از تلف شدن ۲ هزار تن گندم در ایران خواهیم بود. از آنجا که گندم قوت قالب مردم بوده و نماد برکت است، ایرانیان از دیرباز از بذر گندم برای سبزه عید استفاده می‌کردند، اما همین سبزه عید در حال حاضر و با افزایش جمعیت کشور اتلاف چند هزار تنی را به دنبال دارد.
هرچند سبزه گندم جزیی از فرهنگ ایرانیان شده، اما با توجه به این میزان مصرف گندم قطعا بهتر است گزینه‌های دیگری جایگزین آن شود. کاشت سبزی خوردن بهترین گزینه جایگزین سبزه حبوبات است و با کاشت سبزی‌هایی مثل تره تیزه هم سرسبزی را به سفره نوروز می‌دهیم، هم این سبزی‌ها قابل مصرف هستند. از طرف دیگر از هدر رفت هزاران تن گندم با ارزش در کشور جلوگیری می‌شود. آن هم در روزگار کم آبی ایران و بحران کشاورزی.
آموزش کاشت انواع سبزه عید
کاشتن سبزی عید نیاز به دقت و حوصله دارد. حتما باید سبزی عید زیر نور کافی آفتاب باشد تا اصطلاحا به خوبی قد بکشد و در مدت زمان مورد نیاز، شاهد آماده شدن سبزی عید باشیم. برای کاشت سبزی عید، مراحل زیر را در نظر داشته باشید:
برای یک بشقاب متوسط از انواع سبزه، حدود ۵۰ تا ۱۰۰ گرم بذر مورد نظر شما کفایت می‌کند.
بذرها را باید به خوبی در آب خیس کنید.
بعد از یک شبانه روز که بذرها کاملا خیس خوردند، آنها را داخل یک پارچه مرطوب پیچیده و در بشقاب قرار دهید.
نباید بشقابی که این پارچه در آن قرار دارد از آب پر شود فقط باید مرتب پارچه را خیس کنید تا رطوبت کافی به بذرها برسد.
در این مدت هر روز مقداری آب روی پارچه بریزید و بذرها را به وسیله پارچه از نور محافظت کنید.
اگر پاشیدنِ آب را فراموش کنید بذرها سبز نمی‌شوند.
با وجود رطوبت کافی و تاریکی مطلق، بذرها به تدریج جوانه میزنند.
وقتی بذرها جوانه زدند آنها را در یک بشقاب گود ریخته و با دست پهن کنید به طوری که روی هم انباشه نشوند؛ اما باز هم برای مدت یک شبانه روز پارچه‌ای روی بشقاب بکشید، مقدار کمی آب در بشقاب بریزید و پارچه را خیس نگه دارید.
روز بعد پارچه را برداشته و بشقاب را در محل پر نور و آفتابی قرار دهید.
به تدریج سبزه‌ها سبز شده و رشد می‌کنند. در این مدت مرتب به آنها آب دهید.
هر بار در موقع آبیاری آب اضافه را که در زیر بشقاب جمع شده خالی کنید و آب تازه به آن بدهید.
سعی کنید در کف بشقاب آب زیاد جمع نشود زیرا موجب پوسیدگی سبزه‌ها می‌شود.
در مقابل نور آفتاب سبزه‌ها به سرعت رشد می‌کنند.
اگر بخواهید تا سیزدهم نوروز یا سیزده بدر سبزه را نگه دارید؛ بهتر است اجازه ندهید که سبزه‌ها با سرعت زیاد رشد کنند. برای اینکه سبزه به تدریج رشد کند میتوان آن را در محل خنک قرار داد. سرما از رشد سریع سبزه جلوگیری می‌کند.
نکات طلایی پر پشت شدن سبزه عید نوروز
از ظروف فلزی برای سبز کردن سبزه استفاده نکنید.
استفاده از ظروف سفالی و در درجه دوم چینی نتیجه بهتری خواهد داشت تا ظروف پلاستیکی.
از هر بذری که میخواهید استفاده کنید ۲۴ ساعت قبل آن را در آب خیس و کاملا غوطه ور کنید.
هرچقدر قطر بستر کمتر باشد عمر سبزه بیشتر می‌شود. (البته به میزان تراکم دلخواه شما هم بستگی دارد.)
بهترین روش آبیاری غبارپاشی است و استفاده از روش‌های غرقابی خیلی مناسب نیست.
آموزش کاشت سبزه عدس
سبزه عدس را یکی از ساده‌ترین و پرطرفدارترین انواع سبزه عید می‌دانند. برای کاشت سبزه عدس موارد ۵ گانه زیر را در نظر داشته باشید:
از دو هفته مانده به عید، داخل ظرف مقداری عدس بریزید، روی آن را با آب پر کنید و بگذارید چند روز در دمای اتاق بماند. عدس آب را به خود جذب می‌کند، هر روز چک کنید تا اگر آب عدس تمام شده بود باز هم به آن آب اضافه کنید. عدس را در آب غرق نکنید، بلکه آب را روی عدس‌ها اسپری کنید تا مرطوب بمانند.
پس از چند روز یک دستمال پارچه‌ای را با آب نمدار کنید و روی عدس‌ها بگذارید. سپس در جایی نزدیک پنجره که دارای هوای معتدلی است (نه گرم و نه سرد) قرار دهید.
هر روز عدس‌ها را با آب آبکشی کنید (درون ظرف آب بریزید و خالی کنید تا عدس‌ها تازه بمانند). روی دستمال را نیز هر روز با اسپری مرطوب کنید تا زمانیکه عدس‌ها جوانه بزنند.
پس از اینکه عدس‌ها جوانه زدند آنها را به ظرف اصلی منتقل کنید. پس از اینکه عدس‌ها کمی سبز شدند می‌توانید دستمال را از روی آنها بردارید. سبزه را همچنان آبیاری کنید (آبکشی و اسپری کردن آب).
سبزه را در جایی قرار دهید که از نور مناسبی برخوردار است. در این مدت نیز هر روز ظرف را نسبت به منبع نور اتاق بچرخانید تا سبزه‌ها یکدست رشد کنند.
آموزش کاشت سبزه خاکشیر
تهیه سبزه خاکشیر به راحتی انجام می‌گیرد و می‌توانید آن را به شکل‌های مختلف تهیه نمایید.
برای کاشت انواع سبزه خاکشیر ابتدا باید بذر خاکشیر را به مدت یک شب خیس کنید.
کوزه سفالی مناسبی تهیه نموده و روی آن را با پارچه تنظیف یا جوراب زنانه نازک بپوشانید.
جوراب را خیس نموده و بذرهای خاکشیر را که خوب لعاب داده‌اند، با دست خیس روی کوزه سفالی بکشید.
توجه کنید که تمام سطح کوزه به صورت یکدست با خاکشیر پوشانده شود.
سپس کوزه را پر از آب نمایید.
توجه داشته باشید که تا زمان سبز کردن خاکشیرها باید مرتب آن را با اسپری آب دهید.
آموزش کاشت سبزه عید با هسته پرتقال، لیمو یا نارنج
برای کاشت سبزه هسته پرتقال، لیمو یا نارنج، ابتدا هسته‌های میوه را به مدت ۴۸ ساعت در آب خیس دهید. به این ترتیب که باید بعد از ۲۴ ساعت، پوست روی هسته را با دقت بکنید که به مغز دانه آسیبی نرسد.
سپس تخم مرکبات پوست کنده را داخل آب قرار دهید تا خشک نشوند.
بعد از ۲۴ ساعت دوم، هسته‌های خیسانده را درون گلدان یا ظرفی که خاک سبک باغچه در آن ریخته‌اید بکارید.
انتهای گلدانی که دانهها را درون آن می‌کارید باید سوراخی برای خارج شدن آب داشته باشد تا آبیاری باعث پوسیدگی و فساد آن نگردد.
دقت کنید که فاصله دانهها نه خیلی کم و نه خیلی زیاد باشد.
روی دانهها، یک لایه نازک خاک ریخته و با سنگ‌های ریز بپوشانید.
با اسپری یا آبپاش کوچک خاک را مرتب خیس کنید.
دو روز اول روی دانهها را با پلاستیک بپوشانید و چند بار آب بدهید.
سعی کنید گلدان را در محلی آفتابگیر قرار دهید.
دانهها طی ۱۴ تا ۳۰ روز شروع به جوانه‌زدن خواهند کرد.
جوانه‌ها کم کم بزرگ خواهند شد و به نهال تبدیل می‌شوند و بعد از ۲ سال می‌توانید آنها را به باغچه منتقل کنید.
آموزش کاشت سبزه ماش
برای کاشت سبزه ماش برای عید ابتدا باید مقدار دانه را به نسبت ظرف مورد نظرتان انتخاب کنید (در نظر داشته باشید مقدار دانهها بعد از خیس خوردن دو برابر می‌شود).
از شب دانه‌های ماش را در آب خیس کنید و فردای آن روز، آب ظرف را کاملا خالی کرده و ماش‌ها را در ظرف مورد نظرتان به صورت لایه‌ای نازک (سه میلیمتر) پهن کنید.
هرچه قطر لایه کمتر یا بیشتر باشد سبزه کم پشت‌تر یا پر پشت‌تر خواهد شد.
یک لایه دستمال آشپزخانه روی ماش‌های پهن کنید.
سطح دستمال را با اسپری‌کردن آب روی آن مرتب خیس نگه دارید. (اگر اسپری در دسترس ندارید دستتان را کاملا خیس کنید و آب را با دست بپاشید).
این کار را تا زمانی ادامه دهید که دانهها جوانه زده و جوانه‌ها به اندازه یک سانت بلند شوند و کمی رنگ سبز پیدا کنند. سپس دستمال را برداشته و از آن به بعد آب را روی جوانه‌ها اسپری کنید. سه چهار بار در روز کافی است به حدی که دانهها نه خشک باشد و نه آب زیادی در ظرف جمع شود.
این روند را ادامه دهید تا سبزه ماش به ارتفاع مورد نظرتان برسد. میزان رشد سبزه‌ها به گرمی و سردی محل نگهداری آنها بستگی دارد. اگر رشد آن زیاد است، آن را به مکانی خنک‌تر و یا بالعکس به مکانی گرمتر منتقل کنید.
کاشت سبزه عید با تخمه کدو
در اولین مرحله از آموزش سبزه تخم کدو باید تخمه‌ها را برای حدود ۴۸ ساعت در آب بخیسانید. تخم کدو بافت بسیار سختی دارد و از همین رو برای سبز کردن آن لازم است برای ۲ روز در آب قرار بگیرد تا نرم شود. در طول این دو روز روزانه یک بار آب تخم کدوها را تعویض کنید.
بعد از ۴۸ ساعت تخمه‌های خیس خوره را داخل یک کیسه نخی بگذارید و کمی صبر کنید تا آب اضافی تخمه‌ها خارج شود. سپس تخمه‌ها برای ۲ تا ۳ روز درون کیسه بگذارید و در طول روز ۲ بار با اسپری تخمه‌ها را آبیاری کنید. بعد از آبیاری کمی تخمه‌ها را داخل کیسه پارچه‌ای زیر و رو کنید تا نور و رطوبت به صورت یکسان به همه تخمه‌ها برسد.
بعد از اینکه تخمه کدو شروع به جوانه زدن کرد، باید سینی سبزه را که ضخامت زیادی ندارد، آماده کنید. سپس جوانه‌ها را به آرامی داخل سینی مورد نظرتان بچینید. توجه داشته باشید که تخم کدوهای جوانه زده نباید به صورت انباشته شده روی هم قرار بگیرند.
سپس یک سلفون یا پلاستیک سوراخ شده روی سبزه قرار دهید. بهتر است سبزه را در یکی دو روز اول در مکانی گرم و پر نور بگذارید و روزی ۳ بار با اسپری آبپاشی کنید. بعد از این مدت سلفون یا پلاستیک را بردارید و بدون کوچک‌ترین جابجایی تا شب ۲ بار به سبزه خود آب دهید تا کاملاً سیراب شود.
روز بعدی باید سبزه را برای چند ساعت بیرون از خانه و زیر نور ملایم آفتاب بگذارید و شب‌ها دوباره سبزه را به داخل خانه بیاورید. این کار را برای چند روز ادامه دهید تا سبزه‌ها پر پشت و بزرگ شوند.
آموزش کاشت سبزه تخم کتان
برای سبز کردن این سبزه با توجه به ظرف مورد نظر حدود یک تا دو قاشق غذا خوری بذر کتان را به مدت یک شبانه روز بخیسانید تا مانند بذر شاهی ژله ای و چسبناک شود. بعد ظرف مورد نظر را تا نصف از خاک سبک پر کرده و تخم کتان را روی خاک بپاشید به گونه ای که روی خاک کاملا پر از تخم کتان شود روی ظرف را با اسپری آبپاشی کنید و یک نایلون روی ظرف کشیده و به مدت دو روز در یک مکان گرم و تاریک و به دور از نور خورشید قرار دهید و بعد از گذشت دو روز ظرف را به یک مکان خنک و آفتابگیر مانند جلوی پنجره منتقل کنید .بعد از یک هفته مشاهده خواهید کرد که سبزه حدود ۵ الی ۶ سانت جوانه زده است در ضمن هر روز باید یکی دو بار نایلون را از روی سبزه به مدت نیم ساعت بر دارید تا اکسیژن کافی به سبزه رسیده و از کپک زدن آن جلوگیری شود و دوباره بعد از نیم ساعت آبپاشی کنید و نایلون را به روی سبزه قرار دهید.
آموزش کاشت سبزه ذرت برای عید
ذرت جزو دانه هایی است که کاشت آن دارای خصوصیات ویژه ای است و باید حدود ۲۰ روز پیش از عید برای کاشت آن اقدام کنید در ابتدا دانه های ذرت را به مدت ۴ شبانه روز خیس کرده و هر روز آب آن را تعویض کنید ولی مکان ظرف را تغییر ندهید تا وقتی که دانه ها جوانه زده و از دل خاک بیرون بیایند و بعد یک دستمال نخی را باز کرده و ذرت ها را در آن به صورت مرتب پهن کنید و هر روز با آبپاش خیس کنید تا مرطوب شود سپس روی ذرت را با دستمال کشیده تا وقتی که جوانه بزند و هنگامی که ذرت ها سبز شدند و خودی نشان دادند یک سبد را داخل تنگ ماهی قرار داده و ذرت ها را داخل سبد بریزید و بعد تنگ را از آب لبریز کرده به طوری که ذرت ها داخل آب باشند. بعد از گذشت ۱۰ روز ریشه دانه ها رشد کرده و سبز می‌شوند. اگر خواستید می‌توانید آن را داخل تنگ ماهی بگذارید و سفره هفت سین عید امسال را با یک سبزه ذرت زیبا با تنگ ماهی بلوری تزیین کنید و یک خلاقیت که دارای هزینه کمتری است ابداع کنید.
آموزش کاشت سبزه کنجد سیاه برای سفره هفت سین
ابتدا دانه های سیاه کنجد را تقریبا شش الی هفت ساعت در آب بخیسانید. البته زمان مناسب برای جوانه زدن کنجد هشت روز پیش از عید نوروز است و چون رشد دانه های کنجد به تدریج و با سرعت کمتری اتفاق می افتد پس برای سبزه عید بسیار مناسب است. برای کاشت سبزه کنجد، اول یک تکه پارچه را بر روی یک بطری یا ظرفی که مد نظر است برای کاشت سبزه، به دور آن ظرف پیچانده و بعد مقداری از دانه های کنجد را در آب خیس کرده و بر روی پارچه بگذارید .بعد از طی چند روز دانه های ریز کنجد بر روی پارچه ای که دور بطری بود جوانه زوده و یک ستون کوچک سبز رنگ که دارای جلوه خاصی است به وجود می آید که دل هر بیننده ای را می رباید و به این آسودگی شما در سفره هفت سینتان صاحب یک درخت بسیار زیبا و کوچک خواهید بود که از دیگر سبزه ها متنوع تر و به روز تر است و نیز زیبایی خاصی به دکور سفره تان خواهد داد پس برای ایجاد یک طرح جدید در سبزه امسال پیشنهاد می کنیم این روش را برای یک بار هم که شده امتحان کنید.
خاک ژله ای تازه ترین نوع سبزه عید
در ابتدا یک بسته خاک ژله ای را در یک ظرف شیشه ای ریخته و سپس یک لیوان آب به آن بیافزایید. این اولین مرحله کاشت سبزه با خاک ژله ای است. بعد از اینکه ۱۲ ساعت از خیساندن خاک ژله ای گذشت، خاک ژله ای باد می‌کند. زمانی که دانه های رنگی و بلوری ژله ای به اندازه دلخواه بزرگ شدند آنها را داخل آبکش ریخته و بعد از آبکشی به داخل ظرف اصلی که میخواهید سبزه در آن رشد کند منتقل کنید و بعد ظرف مورد نظر را از خاک ژله ای پر کرده به گونه ای که فقط دو سانت از لبه های ظرف خالی بماند. و بعد کمی خاک ژله ای را له کرده به ضخامت نیم سانتی متر بر روی ظرف بریزید و با دست مرتب و یکسان کنید.
اکنون بذر دلخواه (گندم، ماش و عدس) را بدون خیس کردن، فقط یک سطح روی خاک ژله ای له شده بپاشید و بعد یک نایلون روی آن قرار دهید تا ( زمانیکه نایلون روی آن است نیازی به آبپاشی نیست) سبزه را در یک مکان پرنور ولی به دور از تابش مستقیم خورشید گذاشته و بعد از گذشت دو روز که جوانه ها بیرون زدند نایلون را از روی آن کنار زده و هر دو یا سه روز یک بار آن را آبپاشی کنید تا مرطوب بماند و این سبزه بی نظیر و زیبا بعد از دو هفته آماده است.
آموزش کاشت انواع سبزه های کوزه ای برای عید
سبزه کوزه ای یک خلاقیت بسیار زیبا نسبت به دیگر سبزه ها است و بسیار راحت و در عین حال پرطرفدار است. برای داشتن سبزه عید کوزه ای فقط به یک کوزه سفالی و مقداری تره تیزک (شاهی) نیاز است.
در ابتدا کوزه سفالی را برای ۲۴ ساعت از آب پر کنید تا دیواره کوزه سفالی کاملا خیس شود و بعد یک جوراب نایلونی روی کوزه بکشید. بذر شاهی که از قبل به مدت یک شبانه روز خیس خورده را با احتیاط با دست روی جوراب نایلونی بکشید به طوری که بذرهای ژله ای خیس خورده به صورت یکنواخت همه جا قرار بگیرند. از ویژگی بذر شاهی این است که به راحتی بر روی جوراب نایلونی می چسبد. کوزه باید پر از آب باشد چرا که هر روز کمی از آب آن بخار شده و کوزه خشک می شود. لذا باید مرتبا داخل کوزه پر از آب گردد چون آب از درون کوزه به دیواره های کوزه نفوذ کرده و جوراب نمدار می گردد به این صورت بذر شاهی جوانه زده و ریشه ها به قسمت بیرونی کوزه می چسبد .کوزه را در یک مکان پر نور گذاشته و گاهی آن را بچرخانید تا نور به همه جای آن برسد و همه بذرها به صورت یک نواخت سبز و زیبا گردند و بعد از گذشت چند روز کوزه زیبا سبز خواهد شد.
بهترین زمان برای کاشت انواع سبزه عید
گندم: ۲۰ اسفند
عدس: ۱۵ اسفند
ماش: ۱۸ اسفند
خرفه و شاهی: ۲۲ اسفند
شنبلیله و ارزن: ۱۶ اسفند
یونجه: ۲۴ اسفند
دانه هایی که باید حدود ۶ تا ۸ ساعت خیس کنید
یونجه ( مدت جوانه زدن : ۶-۵ روز )
شنبلیله ( مدت جوانه زدن : ۴-۳ روز )
تربچه ( مدت جوانه زدن : ۵-۴ روز )
کنجد ( مدت جوانه زدن : ۲-۱ روز )
دانه هایی که باید حدود ۱۰ تا ۱۸ ساعت خیس کنید
نخود ( مدت جوانه زدن : ۴-۳ روز )
عدس ( مدت جوانه زدن : ۵-۳ روز )
ماش ( مدت جوانه زدن : ۵-۳ روز )
سویا ( مدت جوانه زدن : ۵-۳ روز )
آفتاب گردان ( مدت جوانه زدن : ۲-۱ روز )
گندم ( مدت جوانه زدن : ۳-۲ روز )
ارزن ( مدت جوانه زدن :۴-۳ روز )
خرفه و شاهی زودتر از همه سبز می‌شوند. حدود ۸ روز مانده به عید دست بکار شوید.
باتوجه به بهبودی بیماران با نواوریهای اینجانب ایا میتوان به نیازمندان کمک کرد
بله میتوان
لطفا با حضور گرمتان مراسم تجلیل ما از افراد نوآور را بیش از پیش نورانی کنید