«اینترنت ملی» چه فوایدی برای کاربران ایرانی دارد؟

شبکه ملی اطلاعات ایران که با نام‌های دیگر اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود، پس از ۱۲ سال کشمکش و صحبت های مسئولان درباره زمان راه اندازی و اجرایی آن، بالاخره در هفته اول شهریور سال ۱۳۹۵ خورشیدی، فاز نخست آن به بهره برداری رسمی رسید. بزرگ ترین پروژه ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران از زمان طراحی تا اجرای فاز اول، بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان هزینه در بر داشت و یکی از بزرگ ترین پروژه های ICT خاورمیانه به شمار می رود.

شبکه ملی اطلاعات چیست؟

شبکه ملی اطلاعات چیست؟ این پروژه، چه فایده ای برای ما کاربران ایرانی اینترنت دارد؟ با راه اندازی کامل آن، اوضاع تبادل اطلاعات و ارتباطات در کشور بهتر می شود با بد تر می شود؟

این ها مهم ترین پرسش هایی است که کاربران عادی و تخصصی جامعه اطلاعاتی کشور به دنبال راه اندازی شبکه ملی اطلاعات مطرح کردند. این که آیا ایران نیازمند شبکه ملی اطلاعات، با وجود شبکه جهانی اینترنت است یا خیر، عادی ترین پرسشی بوده که از زمان طراحی شبکه ملی اطلاعات در ذهن منتقدان این شبکه شکل گرفت. به نظر می رسد پاسخ به این سوال خیلی آسان باشد. آسان تر از آن چیزی که بشود حتی فکرش را کرد.

ایران، اعم از بخش دولتی و خصوصی، به فضایی جدای از فضای اینترنت برای تبادل اطلاعات و ارتباطات در سطوح مختلف و به قصد انجام کارهای مختلف نیازمند است. مهم ترین دلیل را می توان در امنیت شبکه (Network security) دانست. اکنون حجم قابل ملاحظه ای از اطلاعات کاربران ایرانی و بخشی از خدماتی که حوزه های دولتی به مردم ارائه می دهند، بر روی سرورهایی خارج از مرز است و دسترسی به این اطلاعات در هر سطحی که باشد، توسط مسئولان و صاحبان این پایگاه ها داده وجود دارد.

از طرفی، هزینه خرید پهنای باند و اجاره سرور به واسطه ارزبری سنگینی که به کشور تحمیل می کند برای هاستینگ میلیون ها مگابایت اطلاعات سایت های دولتی و خصوصی کشور، مبلغ قابل توجهی است که می توان از ارز بری آن جلوگیری کرد.

از طرفی، نبود بستر مجازی تبادل اطلاعات  و ارتباطات قدرتمند داخلی، ضریب آسیب پذیری امنیتی و اطلاعات بخش های مختلف کشور را به شدت افزایش می دهد و این مقوله به واسطه آن که قرن بیست و یکم را قرن نبرد سایبری نام گذاری کرده اند و یگان های سایبری در ارتش های پیشرفته دنیا در حال شکل گیری است،‌ اهمیت دو چندانی پیدا می کند.

بنابراین، اگر کشور به این باور رسیده است که شبکه ملی اطلاعات را راه اندازی کند، ۳ مقوله: امنیت سایبری، ارتقای سرعت تبادل اطلاعات و ارتباطات در ایران و هم چنین اتکا به توان داخلی و پرهیز از ارز بری های متداول دهه های قبل در حوزه ICT، مهم ترین توجیهاتی است که می توان برای اختصاص ۲۰ هزار میلیارد تومان پول برای راه اندازی فاز نخست آن، ارائه نمود.

شبکه ملی اطلاعات در ۳ مرحله

راه اندازی  شبکه ملی اطلاعات ددستاوردهای ۳ گانه زیر را به همراه دارد:

۱- از لحاظ مقرون به صرفه بودن برای کاربران، دسترسی پهن باد ثابت و سیار و هم چنین دسترسی  به محتوای ارزان قیمت داخلی از جمله فواید شبکه ملی اطلاعات است.

۲- در مقوله افزایش پوشش شبکه ای، دسترسی پهنای باند در کلان شهر و شهر های بزرگ به خوبی برای مقاصد مختلف فراهم شده است.

۳- از لحاظ دسترسی به خدمات برای کاربران، خدمات ویدئویی HD با کیفیت بالا با هزینه های مقرون به صرفه در کلان شهر ها را می توان نام برد که خود،‌ انقلابی را در جهت تبادل اطلاعات و ارتباطات در ایران ایجاد خواهد کرد و بستر فرصت آفرینی برای کسب و کار های اینترنتی خواهد بود.

فواید شبکه ملی اطلاعات

به هر حال، شبکه ملی اطلاعات مقوله ای است که نه فقط از جنبه تجاری و تبادل اطلاعات و ارتباطات و افزایش سرعت ارتباطات  ویدئوی و صوتی ایرانیان اهمیت بسزایی دارد، بلکه از جنبه های پدافند غیر عامل نیز، شبکه ملی اطلاعات می  تواند کشور را از هجمه های سایبری گسترده که در سال های اخیر از استاکس نت تا حملات سایبری کور به مراکز  نفتی کشور تجربه کردیم،‌ مصون نگه دارد.

شبکه ملی اطلاعات می تواند ایران را که در قدرت نظامی به  توان بازدارنده گی نظامی رسیده است،‌ به بازدارنده گی سایبری سوق داده و کشور را به یکی از قطب های بازدارنده گی سایبری با قدرت تهاجمی و توان مقابله به مثل بالا تبدیل کند که برای ایران عصر ۱۴۰۰ در قرن بیست و یکم از جنبه های راهبردی، اهمیت فوق العاده دارد.

البته نباید فراموش کرد که مرکز ملی پدافند سایبری ایران نیز، در بستر این شبکه گسترده می تواند آسیب  پذیری های سایبری بخش های خصوصی و دولتی ایران را کاهش داده  و از زیان های میلیون دلاری جلوگیری کند.

ما روز به روز با دیجیتالی شدن دارایی ها رو به رو هستیم. اکنون پول های ما در حساب های بانکی مجازی قرار دارد و کلاهبرداران سایبری و مجرمان اینترنتی در صورت عدم وجود تدابیر امنیت سایبر، می توانند به دارایی های ما دسترسی پیدا کنند. علاوه بر این، دارایی های غیر ملموس (intangible asset)‌ مانند برند ها و ظرفیت های کارآفرینی دیجیتالی (Digital entrepreneurship) که لایه های آن هر روز در کشور گسترده تر می شود، بهترین فرصت را برای سو استفاده کنندگان از اطلاعات دیجیتالی فراهم می کنند.

اکنون ۶۷ درصد جرایم اینترنتی در ایران، بانکداری مجازیست که شبکه ملی اطلاعات می تواند عاملی برای کاهش سو استفاده کنندگان از بانکداری مجازی میلیون ها کاربر ایران باشد.

به نظر می رسد شبکه ملی اطلاعات، در وهله نخست تلاشی باشد برای کاهش هزینه های سربار کارآفرینان دیجیتال در ایران که اکنون شمار آن ها به میلیون ها نفر رسیده است.

تنها ۱۷ هزار فروشگاه اینترنتی مجوز دار در کشور وجود دارند که اگر به آن ها شمار پرتال های تجاری و خدماتی ثبت شده در NIC.IR یا SAMANDEHI.IR هم به آن اضافه کنیم، این رقم به ده ها برابر افزایش پیدا می کند. این شبکه ملی، هزینه های تمام شده بسترهای نرم افزاری و سخت افزاری را برای استارت آپ ها و علاقمندان به راه اندازی و مدیریت کسب و کار های مجازی کاهش می دهد. چرا که از ظرفیت های بومی برای تبادل اطلاعات و ارتباطات با رویکرد جهانی استفاده می کند.

فرصت های ناب

طبقه گفته های نصرالله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات، در حال حاضر میزبانی بیش از شصت درصد از پرتال های داخلی، در سرورهایی در داخل کشور قرار دارد و هم چنین بیش از چهل درصد ترافیک تبادل شده نیز در داخل کشور انجام می شود.  به این ترتیب و با توجه به پیش‌بینی‌هایی که احتمالاً میزبانی وب‌سایت‌های ایرانی به هشتاد درصد نیز خواهد رسید شاید شبکه ملی اطلاعات برای برخی کاربران به‌صرفه‌تر و بهتر باشد.

شبکه ملی اطلاعات سبب  خواهد شد تا هزینه تمام شده برای راه اندازی کسب و کارهای دیجیتالی کاهش یابد. طبق اعلام مسئولان، سال ۹۶، سالی خواهد بود که بیش از ۸۵ میلیون دلار فرصت کاری در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بخش خصوصی فراهم است و بستر شبکه ملی اطلاعات می تواند هزاران شغل مولد فرصت آفرین را برای جوانان ایرانی تدارک ببیند.

افزایش امنیت سایبری و فعالیت کاربران ایرانی در فضای مجازی نیز سبب می شود تا به اشتراک گذاری اطلاعات با رویکرد های مختلف در داخل کشور، آسیب های مختلفی که تا کنون بر روی سرورهای خارج از کشور مشاهده می شد. تا حدودی کاهش یابد و فضا برای کلاهبرداران مجازی و مجرمان سایبر به شدت تنگ شود.

برگزاری کلاس های مجازی گسترده با کیفیت عالی اچ دی و هم چنین رونق کسب و کارهای به اشتراک گذاری اطلاعات ویدئویی و صوتی، می تواند انقلابی در حوزه های مختلف ارتباطی و کسب و کار را در ایران فراهم کند که توسعه تجارت الکترونیک و بانکداری مجازی و حتی اموزش الکترونیک را به دنبال خواهد آورد.