فرجام نامعلوم قراردادهای ایران ایر با بوئینگ

ATR خوش قول ترین و BOEING بد قول ترین شرکت هواپیمایی

بویینگ، غول هواپیما سازی آمریکایی ها که قرار بود اردیبهشت ۹۷، شماری از هواپیماهایش را به ایران تحویل دهد، از عهد خود شانه خالی کرد و آن را به زمان دیگری موکول کرد. سخنرانی ۲۲ اردیبهشت دونالد ترامپ، رییس جمهور جنجالی آمریکا که رسانه ها از آن به عنوان بیانیه احتمالی خروج ایالات متحده از مهم ترین توافق سیاسی سالهای اخیر (برجام) خبر می دهند، سبب شده تا شرکت های آمریکایی به احتمال از سرگیری مجدد تحریم های علیه ایران، بخشی از تعهدات خود را متوقف کنند که با اعتراض مقامات ایرانی مواجه شده است.

مدیر این شرکت هواپیماسازی آمریکایی اعلام کرده بود که بوئینگ، به دلیل افزایش تقاضا، دیگر نگران نیست که فروپاشی توافق با ایران این شرکت را وادار کند تولید هواپیمای جت ۷۷۷ را از این بیشتر کاهش دهد و صدها شغل به خطر بیافتد.

دنیس مویلنبرگ، مدیرعامل بوئینگ در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته بود ما هیچ تحویلی به ایران که بخشی از برنامه تولید امسال این شرکت باشد نداریم، در نتیجه این تحویل ها طبق پروسه دولت آمریکا به تاخیر افتاده است. من می‌توانم با اطمینان به شما بگویم که ما بدون هیچ ریسکی به برنامه تولید ۷۷۷ ادامه می دهیم.

بویینگ، شاید زمانی دیگر

پیش از آنکه ایرباس قرارداد خود با ایران ایر را نهایی کند، مسئولان شرکت هواپیماساز بویینگ آمریکا در تهران قرارداد فروش ۸۰ فروند هواپیمای خود را نهایی کردند. این قرارداد که پس از نزدیک به چهار دهه توقف هرگونه تعامل میان دو طرف بسته می شد، برگی جدید در صنعت هوایی ایران گشود. بر اساس قرارداد نهایی شده میان دو طرف  از مجموع ۸۰ فروند هواپیمای مورد توافق برای تحویل به ایران، ۵۰ فروند بوئینگ ۷۳۷ و ۳۰ هواپیمای دیگر شامل دو مدل بوئینگ ۷۷۷ خواهد بود.

بر اساس قراردادی که میان دو طرف بسته شد، بویینگ باید نخستین فروند از هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران ایر را تا اردیبهشت ۱۳۹۷ تحویل می داد. موضوعی که به نظر می رسد نمی توان انتظار داشت در چند هفته پیشرو به مرحله اجرایی برسد. ایران ایر درباره آخرین وضعیت قرارداد با بویینگ به این توضیح بسنده کرده که مسیر دارای پیچیدگی‌های زیادی است و همین امر نشان می دهد که شاید به زمانی طولانی تر برای نهایی شدن فرایند اجرای این قرارداد نیاز خواهد بود. سنگ اندازی‌های امریکا و تلاش تعدادی از نمایندگان کنگره این کشور برای توقف فروش هواپیماها به ایران باعث شده فرود نخستین بویینگ به ایران به زمانی بیشتری نیاز داشته باشد.

فاینانس قرارداد بویینگ

پس از گذشت حدود یک سال و نیم از خرید هواپیماهای ایرباس و بوئینگ سنگ‌اندازی‌های آمریکا و ترس بانک‌های بین‌المللی برای ورود به بازار ایران باعث شده بود که امکان نهایی شدن فاینانس به وجود نیاید. اما ۲۱ اسفند ۹۶ اعلام شد که یک شرکت چینی، فاینانس قرارداد ایران با بویینگ را بر عهده گرفته است. ایران ایر به منظور اجرایی شدن قرارداد خود با ایرباس مجبور شد سه فروند هواپیمای جدید که از این شرکت را تحویل گرفته را به شکل نقدی خریداری کند و بنا بر آن بود که با نهایی شدن فاینانس مبلغ پرداختی ایران ایر به عنوان پیش پرداخت دیگر هواپیماها لحاظ شود.

طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته ۸۵ درصد از بهای هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران به شکل فاینانس و ۱۵ درصد به شکل نقدی پرداخت خواهد شد. موضوعی که به  نظر می رسد فعلا، همچنان در هاله ای از ابهام باشد.

مدیرعامل بویینگ قبلا گفته بود که نرخ تولیدی که ما تعیین کرده ایم، به سفارشهای ایران بستگی ندارد. اگر این سفارشها انجام بگیرد و ما هواپیما به ایران تحویل دهیم، این تحویلها به منزله فرصتهایی برای ما خواهد بود اما ما دستور دولت آمریکا را دنبال می کنیم و اطمینان یافته ایم که به این سفارشها تکیه نکرده ایم. فروش مدل ۷۷۷ در سال ۲۰۱۷ بهبود یافت و با افزایش بیش از دو برابری به ۶۰ فروند رسید.

وزیر راه و شهرسازی اخیرا اعلام کرد که ایران در یک برنامه ۱۰ ساله برای نوسازی ناوگان خود به ۵۰۰ هواپیمای مسافربری جدید نیاز دارد و  تنها در صورت اجرایی شدن قراردادهای ایران ایر، ۲۰۰ فروند از کل این برنامه بلندمدت به فاز اجرایی خواهد رسید. موضوعی که با عقب نشینی بویینگ و سخنرانی ترامپ، آینده نوسازی ناوگان هوایی کشور را بار دیگر با چالش جدی مواجه کرده است.