۱۰ اختلال هذیان نادر که بسیار عجیب و خیالی به‌نظر می‌رسند [قسمت دوم]

همان‌طور که در قسمت اول این مطلب نوشتیم، پارانویا یک نوع روان‌گسیختگی است که سبب می‌شود تا فردِ گرفتار تماس با واقعیت را از دست بدهد و به سوی بسیاری از حالت‌های خطرناک همچون خودکشی هدایت شود.

اما فارغ از توهم پارانویا، ۱۰ اختلال هذیانی دیگر هم وجود دارند که کمتر در مورد آنها خوانده یا شنیده‌اید. این سندروم‌های عجیب در دنیای واقعیِ انسان‌ها وجود دارند و بیمار را برای داشتن برخی افکار خاص نمی‌توان سرزنش کرد؛ هر چند که تفکرات او کاملا خیالی و غیرواقعی است و اساس و پایه توهمی دارد.

جالب است اغلب بیمارانی که دچار هر یک از ۵ هذیان زیر هستند، از بیماری خود مطلعند اما برای رفع این مشکلی هیچ توانی ندارند. برای آشنایی با ۵ اختلال هذیانی دیگر از شما دعوت می‌کنیم تا ادامه مطلب را از نظر بگذرانید.

۵- اختلال حافظه تکراری (Reduplicative Paramnesia)

برای مکان‌های جهان نیز همزاد وجود دارد، حداقل از نظر کسانی که به اختلال حافظه تکراری دچار هستند. این اشخاص عموما به این معتقد هستند خانه یا مکان دیگری که برایشان آشناست در جای دیگری نیز وجود دارد. به‌طور مثال، چنین بیمارانی که در بیمارستان روانی بستری هستند، آنجا را همزاد خانه خود می‌پندارند؛ یا بالعکس، خانه خود را همزاد بیمارستان فرض می‌کنند.

۴- توهم نمایش ترومن (The Truman Show Delusion)

شاید گاهی برایتان پیش آمده باشد که تصور کنید دوربین‌های مخفی در حال تماشا کردن شما هستند. حالا فکر کنید بیمارانی در جهان وجود دارند که این تفکر نادرست و هذیانی بخش عمده‌ای از زندگیشان را تشکیل داده است.

این افراد همیشه در این توهم هستند که دوربین‌های مداربسته همه زندگی آنها را ضبط می‌کند و هر لحظه در هراس دیده شدن قرار دارند.

دسته دیگری از افرادی که به هذیان نمایش ترومن دچار هستند بر این باورند که دوستان،‌ خانواده و همکاران‌شان در حال فیلم بازی کردن هستند و خانه، محل کار و .. جزو لوکیشن‌های فیلمبرداری هستند. آنها معتقدند برای تمام دنیا در حال بازی کردن هستند.

نمایش‌های زنده تلویزیونی که در آنها زندگی عادی مردم به نمایش گذاشته می‌شود، ممکن است باعث تشدید هذیان‌هایی همچون سندرم نمایش ترومن شوند، چرا که افراد را متقاعد می‌کنند هذیان‌های آنها با کمک فناوری، قابل توجیه هستند.

این بیماران با این توهم که همیشه در حال دیده شدن توسط مردم جهان هستند ممکن است با مشکلاتی همچون اختلال دوقطبی یا جنون دست و پنجه نرم کنند.

۳- سندروم خود مُرده‌پنداری (Cotard’s Syndrome)

برخی از توهمات و اختلال‌های هذیانی مختص خود فرد هستند و دیگران در آن نقشی ندارند. در چنین مواردی، بیمار تفکرات عجیبی راجع به خود دارد.

سندروم کوتارد که با نام‌های خود مرده پنداری یا سندروم مرده متحرک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری روانی نادر است که در آن بیمار این هذیان را دارد که مرده است (به طور واقعی یا نمایشی)، وجود ندارد، بدنش دارد متعفن می‌شود، امعا و احشا یا خون در بدنش وجود ندارند. در موارد پیشرفته بیمار حتی ممکن است فکر کند که نامیراست.

در سال ۱۸۸۰ میلادی، «مادمازل ایکس» نخستین فردی بود که سندروم خود مُرده‌پنداری در او تشخیص داده شد. این خانم ۴۳ ساله بیمار یک عصب‌شناس فرانسوی به نام ژولز کوتارد، بود و باور داشت که نه مغزی دارد، نه سیستم اعصابی و نه معده و روده‌ای. با همه این کمبودها او اعتقاد داشت که وجودش جاودانی و نامیراست. به خاطر همین اعتقاد، او نیازی نمی‌دید که غذا بخورد و حتی زمانی که برای وی غذا می‌آوردند، از خوردن امتناع می‌کرد. پس مدتی به خاطر گرسنگی مفرط مرد.

سندروم مرده متحرک به افتخار ژول کوتارد کاشف این بیماری، «کوتارد» نامگذاری شد.

اغلب هیچ راه منطقی برای صحبت کردن با این بیماران وجود ندارد. در سال ۲۰۱۲ میلادی، یک پزشک ژاپنی سعی کرد با این منطق که مرده قادر به صحبت کردن نیستند، به بیمار خود تفهیم کند که زنده است. اما در مقابل بیمار به او گفت که شرایط وی به‌گونه‌ای است که می‌تواند منطق را دور بزند. حتی پس از برطرف شدن توهم این بیمار، او همچنان اصرار داشت که حرفش در آن زمان درست بوده و احتمالا در آن لحظه از مرگ برگشته بوده.

گفته می‌شود که سندروم کوتارد پس از یک ضربه مغزی جدی یا تصادف شدید آغاز می‌شود. البته بعضا پیش می‌آید که بیمار تصور می‌کند مرده متولد شده. همچون یک بیمار یونانی در سال ۲۰۰۳ معتقد بود که او بدون مغز متولد شده است.

۲- سندروم اکبوم (Ekbom’s Syndrome)

این سندروم را با اختلال پای بی‌قرار اشتباه نگیرید. سندرم اکبوم، به این ترتیب است که شخص فکر می‌کند مورد هجوم کرم‌ها، یا دیگر انگل‌های آلوده قرار گرفته‌است. افراد مبتلا به این توهم معمولا به دنبال مراقبت‌های پزشکی می‌روند به جای این‌که در پی درمان روانی باشند، چرا که آن‌ها تصور می‌کنند هجوم حشرات واقعی است و نیاز به درمان دارند.

بر اساس یگ گزارش آماری، حدود یکصد هزار آمریکایی از سندروم اکبوم رنج می‌برند. سندرم مورجلن هم شبیه اکبوم است یعنی به این صورت که فرد ممکن است فکر می‌کند حشره‌ای در حال راه رفتن زیر پوست او است درحالی که چنین چیزی وجود ندارد.

برخی پزشکان اعتقاد دارند این بیماری جزء «بیماری‌های جسمی» است؛ در حالی که سایر آنها این اختلال را در دسته «اختلالات روانشناختی» به شمار می‌آورند.

از همه بدتر این است که این بیماری مسری است و از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. یعنی اگر یکی از اعضای خانواده به آن دچار شود، احتمالا بقیه هم احساسات مشابهی را تجربه خواهند کرد . همیشه این توهم را دارند که حشره یا انگلی زیر پوست آنها در حرکت است.

۱- هذیان القای اندیشه

داشتن افکار و پندارهایی که متعلق به خود فرد نیستند یا شنیدن صداهایی در سر همگی نشانه‌های شیزوفرنی هستند. اما این نشانه‌ها را می‌توان در افرادی که به تئوری توطئه باور دارند هم مشاهده کرد: این افراد باور دارند که دولت دایما در حال تماشا و رصد کردن کارها و فعالیت‌های آنهاست.

این افراد معتقدند بسیاری از افکار و اندیشه‌ها در مغز آنها درج شده؛ مثلا دولتمردان میکروچیپ‌هایی را در مغزشان کار می‌گذراند و از آنها می‌خواهند تا در طبیعت بسیار عاصی و پرخاشگر باشند به طوری که توانایی کشتن اعضای خانواده خود را هم پیدا کنند!

این اختلال هذیان گاهی بسیار بد و شدید می‌شود به‌طوری که فرد با این توهم که حتما یک تراشه در بدنش کار گذاشته شده، سعی می‌کند به هر نحوی شده آن را از بدن خود خارج کند. به‌طور مثال، یک خانم که به اختلال القای اندیشه مبتلا بود، نزد جراحی رفته و از او خواست تا انگشت دستش را قطع کند. این خانم معتقد بود افرادی بدون اجازه و اطلاع او، تراشه‌ای را در انگشتش کار گذاشته‌اند.

سندروم خستگی مزمن چیست؟ مشکلی که به‌واسطه آن هیچ‌وقت حال ندارید

اگر فرزند وسط هستید بخوانید: هر آنچه باید در مورد «سندروم فرزند میانی» بدانید

با سندروم «توهم لرزش و زنگ تلفن همراه» آشنا شوید

با نشانه های خاموش «سندروم نشت روده» آشنا شوید

آنچه باید در مورد «سندروم متابولیک» بدانید