واکسن HPV نجات‌بخش هزاران زن در سراسر جهان

سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در میان زنان دنیاست

واکسن HPV سلاحی مجهز برای از بین بردن ویروس پاپیلومای انسانی است که به اختصار اچ‌پی‌وی نامیده می‌شود. این ویروس از طریق برقراری تماس جنسی با فرد آلوده منتقل می‌شود. در برخی از زنان، عفونت اچ‌پی‌وی ممکن است پایدار باشد و در نهایت به شکل‌گیری سرطان دهانه رحم منجر شود. سرطان دهانه رحم چهارمین سرطان شایع در میان زنان دنیاست

به گزارش جدیدترین یافته‌های علمی و پزشکی، واکسن HPV قادر است زنان جوان و دختران کم‌سن را از ابتلا به سرطان دهانه رحم محافظت کند. به‌ویژه اگر واکسن در سنین ۱۵ تا ۲۶ سالگی تزریق شود.

این گزارش بدنبال مطالعه‌ی ۲۶ تحقیق گسترده‌ای انجام شد که قبلا در این زمینه روی بیش از ۷۰ هزار زن مورد آزمایش قرار گرفته بودند. به موجب آن مشخص شد این واکسن اثرات جانبی جدی‌ بدنبال نخواهد داشت.

بیشتر اشخاصی که دارای رابطه‌های جنسی نزدیک هستند در خطر ابتلا به ویروس اچ‌پی‌وی قرار دارند.

البته پس از آشکار شدن این ویروس، بدن بسیاری از زنان می‌تواند به‌طور طبیعی این عفونت ویروسی را برطرف کند. اما دوام و پایداری ویروس HPV منجر به عملکرد غیرطبیعی سلول‌های دهانه‌رحم می‌شود که اصطلاحا به آن «مرحله پیش از سرطانی شدن» می‌گویند. یعنی اگر این سلول‌ها مورد درمان قرار نگیرند، در نهایت به سرطان دهانه رحم منجر خواهند شد.

مرگ هزاران زن بدست ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) 

سرطان دهانه رحم (محل اتصال واژن به رحم است) چهارمین سرطان شایع در زنان و پنجمین عامل مرگ ناشی از سرطان در زنان دنیاست.

دکتر «مارک آربین» سرپرست ارشد واحد همه‌گیرشناسی سرطان در مرکز سرطان بلژیک در بروکسل در این رابطه گفته: سالانه بیش از نیم میلیون نفر به سرطان دهانه رحم مبتلا می‌شوند که حدود نیمی از آنها در اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.

از آنجا که گونه‌های مختلفی از اچ‌پی‌وی در جهان وجود دارد، فقط شمار اندکی از آنها خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را در زنان توسعه می‌دهند. HPV16 و HPV18 با داشتن آمار ۷۰ درصدی در ابتلای زنان به این ویروس، به‌عنوان عاملین اصلی ایجاد سرطان دهانه گردن رحم در زنان دنیا شناخته شده‌اند.

به‌منظور انجام آزمایشات جدید در رابطه با ویروس پاپیلومای انسانی، تیم تحقیقاتی یاد شده مطالعه خود را به بررسی دو واکسن تجاری موجود HPV اختصاص داد. این واکسن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• واکسن اچ‌پی‌وی Cervarix که فقط ویروس‌های HPV16  و HPV18 را هدف قرار می‌دهد.
• واکسن اچ‌پی‌وی Gardasil که همین ویروس‌ها را بعلاوه‌ی دو نوع ویروس پاپیلومای انسانی دیگر که عامل اصلی زگیل ناحیه تناسلی هستند را هدف قرار داده است.

سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده که حتما واکسن اچ‌پی‌وی برای دختران و پسران بین سنین ۹ تا ۱۴ سال تزریق شود. کشورهای آمریکا، انگلستان، استرالیا و کشورهای اتحادیه اروپا همگی دستورالعمل‌های متفاوتی در این رابطه دارند که فقط تعدادی از آنها «پسران» را شامل می‌شود.

از آنجا که بیشتر بررسی‌ها و مطالعات در مورد پسران نیست، بنابراین محققان در مورد تاثیر واکسن اچ‌پی‌وی نظر قطعی ندارند.

گفتنی است که هیچ‌کدام از مطالعات بررسی‌شده توسط آربین و تیم تحقیقاتی او، سلامت زنان را برای مدت بیشتر از ۸ سال مورد آزمایش و مطالعه قرار نداده بودند. این بازه زمانی برای پیشرفت سرطان دهانه رحم کافی نیست. بنابراین، برای اندازه‌گیری تاثیر هر کدام از این واکسن‌ها، محققان بدنبال بررسی مراحل پیش سرطانی برآمدند.

در زنان بین ۱۵ تا ۲۵ سال که جواب آزمایش آنها به HPV پیش از دریافت واکسن منفی بود، میزان خطر ابتلا به HPV16 یا HPV18 برای هر ۱۰ هزار زن واکسینه نشده ۱۶۴ بود. این در حالیست که این عدد برای زنان واکسینه شده فقط «دو نفر» بود.

با این حساب، واکسن ویروس پاپیلومای انسانی خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را از ۲۸۷ به ۱۰۶ از هر ۱۰ هزار زن کاهش می‌دهد.

بر اساس جدیدترین گزارشات پزشکی، در میان زنان هم‌سن که جواب تست HPV آنها مثبت و منفی بود، تزریق واکسن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم با ویروس‌های HPV16 و HPV 18 را از ۳۴۱ به ۱۵۷ نفر از هر ۱۰ هزار زن کاهش داد.

تلقیح  HPV نیز همچنین خطر ابتلا به پیش‌سرطانی شدن را از ۵۵۹ به ۳۹۱ از هر ۱۰ هزار نفر کاهش داد.

در زنان مسن‌تر که در ۲۵ تا ۴۵ سالگی واکسینه شده بودند، تاثیر واکسن HPV  کمتر بود. اما همچنان آمار ابتلا به سرطان دهانه رحم در میان کسانی که واکسینه شده بودند در مقایسه با افرادی که واکسینه نبودند، از ۱۴۵ به ۱۰۷ در میان هر ۱۰ هزار نفر کاهش یافته بود.

چنین نتیجه‌ای به این خاطر است که این زنان اغلب پیش از دریافت واکسن وارد مرحله پیش‌سرطانی شده‌اند و واکسن تاثیری در این امر نخواهد داشت.

شواهد اطمینان‌بخش مبنی بر اثربخشی واکسن اچ‌پی‌وی

علیرغم ادعاهای موجود مبنی بر بروز مشکلات پی‌شناسی همچون تشنج در نتیجه تزریق واکسن اچ‌پی‌وی، آربین و همکاران او متوجه واکنش‌هایی همچون بازوی متورم در افرادی شدند که هر کدام از واکسن‌های HPV را دریافت کرده بودند.

اما این واکسیناسیون اثر منفی جدی در بر ندارد.

دکتر جو موریسون، مشاور متخصصان سرطان زنان در بیمارستان Musgrove Park در سومرست در انگلستان در این رابطه گفته: این ادعا که واکسن به دختران جوان آسیب می‌رساند هیچ پایه و اساس علمی ندارد. اعتقاد به چنین چیزی سبب کاهش نرخ واکسیناسیون و افزایش خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان خواهد شد.

وی همچنین بیان داشته، دولت‌ها موظف هستند دختران و زنان جوان کشور خود را به دریافت واکسن اچ‌پی‌وی تشویق و هدایت کنند.

سرطان دهانه رحم

بیشتر موارد سرطان دهانه رحم در کشورهای در حال توسعه اتفاق می‌افتد که برنامه تست دوره‌ای ندارند، اما در کشورهای پیشرفته با انجام پاپ اسمیر موارد این سرطان کاهش بسیار چشمگیری پیدا کرده است.

این سرطان در تمام سنین می تواند ایجاد شود اما پیش از ۲۵ سالگی نادر است و بیشتر زنان ۳۰ تا ۴۵ ساله‌ای را که از نظر جنسی فعال هستند مبتلا می‌کند.

هیچ خانم زیر ۲۵ سالی نیاز به غربالگری این نوع سرطان ندارند مگر اینکه جز افراد پرخطر باشند.

اعظم السادات موسوی رئیس انجمن سرطان‌های زنان در ایران سال گذشته اعلام کرد واکسن به میزان کافی وارد شده به زنان بین سنین ۱۴ تا ۲۶ سال توصیه کرد به ویژه قبل از ازدواج واکسن HPV تزریق کنند.

به گفته خانم موسوی «آمار رسمی از شیوع این بیماری نداریم» اما طبق اعلام وزارت بهداشت سرطان دهانه رحم از مقام پنجم به مقام دوم یا سوم در بین سرطان‌های شایع زنان ارتقا یافته است.

برخی منابع حتی سرطان دهانه رحم را شایعترین سرطان زنان در ایران دانسته‌اند.

کلام آخر

در آخر هم بد نیست به نتیجه تحقیقاتی اشاره کنیم که در سال گذشته در کشور ایتالیا انجام شد. به موجب این تحقیق، تست ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) با تست سلول شناسی (پاپ اسمیر) برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم مستقیما مقایسه شدند.

نتایج این تحقیق وسیع نشان داد تست ویروس پاپیلومای انسانی در تشخیص سرطان دهانه رحم تا ۷۰ درصد از پاپ اسمیر موثرتر است.

این بررسی چهار تحقیق بزرگ اروپایی را تجزیه و تحلیل کرده که در آنها ۱۷۵ هزار زن ۲۰ تا ۶۴ سال را بطور متوسط شش سال و نیم زیر نظر بوده‌اند.

نتایج این تحقیق که در نشریه معتبر لنست منتشر شده، نشان می‌دهد که تشخیص سرطان با تست HPV در زنان ۳۰ تا ۳۵ سال قابل ملاحظه تر بوده است.

دکتر گوگلیلمو رونکو از مرکز همه‌گیرشناسی و پیشگیری از سرطان ایتالیا که این تحقیق را انجام داده گفته: بررسی ما نشان می دهد غربالگری با تست HPV بهتر از تست سلول شناسی از سرطان بدخیم دهانه رحم محافظت می کند و بر این اساس ما توصیه می کنیم تست تشخیص HPV با اولویت‌بندی (تریاژ) از سی سالگی با حداقل پنج سال فاصله انجام شود.

سارا هیوم، مدیر اطلاع رسانی مرکز تحقیقات سرطان بریتانیا نیز در این رابطه گفته: ویروس پاپیلوما بسیار شایع است. پرهیز از رفتارهای پرمخاطره جنسی انتقال آن را کاهش می‌دهد هر چند کاندوم کاملا از انتقال آن جلوگیری نمی‌کند.

ویروس پاپیلومای انسانی بیش از صد گونه دارد و می تواند از تماس پوستی منتقل شود. انواعی از آن که در دهان و نواحی تناسلی و معقد زندگی می‌کنند از راه تماس جنسی منتقل می‌شوند.

این ویروس عامل سرطان دهانه رحم است و شواهد روزافزون نشان می دهد در سرطان دهان و گلو نقش دارد.