۱۰ فیلم جنایی و پلیسی سینمای فرانسه که شاهکارهایی شایسته ستایش هستند [قسمت اول]

«سینما است و فرانسه» یا بهتر بگوییم «فرانسه است و سینمایش». تولد صنعت سینما به فرانسه سال ۱۸۹۵ و برادران لومیر باز می گردد. اما جدای از خلق این صنعت هنری زیبا و خلاقانه، فیلم های قابل توجهی توسط فرانسویان ساخته شده که همواره جزو بهترین و پیشروترین فیلم های عصر خود بوده اند. سینمای فرانسه اگر چه زرق و برق هالیوود را ندارد اما همواره در زمینه نوآوری طلایه دار بوده و می توان آن را بعد از هالیوود در رتبه دوم بهترین صنعت سینمایی جهان قرار داد. اگر چه فیلم های قابل توجه زیادی در ژانرهای متفاوت در طی سال های گذشته در فرانسه ساخته شده است اما ژانر جنایی سینمای فرانسه را می توان جذاب ترین ژانر جنایی در جهان دانست که همواره در این عرصه حرف اول را زده است.

ژانر جنایی فرانسه شامل فیلم های تریلر-جنایی و فیلم های نوآر است که برای اولین بار در دهه ۱۹۴۰ به مخاطبان عرضه شد. در آن دوران معرفی سبک جنایی نوآر باعث به چالش کشیدن هالیوود شد که قدرت اصلی در زمینه تولید فیلم های جنایی را در دست داشته و بخش زیادی از تولیدات سینمایی به این ژانر اختصاص داشت. این ژانر که در سینمای فرانسه با نام ژانر پلیسی (policier) شناخته می شود با فیلم های گانگستری ژان پیر ملویل و دنیای نوآر هنری جورجس کلوزو باعث شد که سبک فیلم های کلاسیک نوآر فرانسه تحت تاثیر قرار گرفته و موج جدیدی از فیلم های پلیسی ساخته شوند. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با بهترین فیلم های جنایی و یا به عبارتی فیلم های پلیسی سینمای فرانسه آشنا کنیم که هیچ کس در شاهکار بودن آن ها تردید ندارد.

۱۰- سامورایی (۱۹۶۷)

در فیلم جنایی و پلیسی «سامورایی» (Le Samourai)، در آپارتمانی تاریک در پاریس که با دیوارهای سفید احاطه شده و تهی بودن در آن موج می زند، هرمان ملویل تصویری سمبلیک از یک قاتل کاملاً حرفه ای ارائه می دهد. شخصیت جف کاستلو از طریق نگاه خیره زیبا، بی احساس و بی صدای آلن دلون که قدرت خاصی دارد، اصول اخلاقی گذشته و بی اخلاقی نهیلیستی عصر حاضر را تشریح می کند. جف که انگار در درون یک جسم بی وزن و رها از مفاهیم زمان و نیازهای شخصی حبس شده، سامورایی مصمم و انزواطلب فیلم است. او چنان سرد و شق و رق است که به یک ماشین برنامه ریزی شده مرگبار می ماند. تمامی روزهای هفته وی برای کشتن اهداف و سپس رفتن به سراغ هدف بعدی برنامه ریزی می کند، بدون هیچ سوال، سروصدا یا احساساتی شدنی. چنین سبکی از زندگی هیچ فضای آزاد برای تفکر عمیق و رسیدن به آرامش عاطفی باقی نمی گذارد.

آلن دلون در یکی از بهترین بازی هایش، شخصیت بی احساس و خونسرد کاستلو را با مهارتی مثال زدنی به تصویر می کشد. وی از طریق شخصیت خود هم دنیایی تراژیک مربوط به شخصیت کاستلو را به روی پرده می برد و هم انعکاسی جذاب از دنیایی که در جنایت و شتابی بی رحمانه و بدون احساسات غوطه ور شده را ارائه می دهد. قلب جف کاستلو در پشت میله های نفوذ ناپذیر زندگی غیرعادلانه اش زندانی شده و این حس با استفاده از پرنده کوچکی که در خانه اجاره ایش وجود دارد به مخاطب القا می شود. فیلم جنایی یا پلیسی «سامورایی» با توجه به تصویری که از یک قاتل بی احساس ارائه می دهد یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینماست.

۹- به هیچ کس نگو (۲۰۰۶)

فیلم پلیسی و تریلر «به هیچ کس نگو» (Tell No One) به کارگردانی گیوم کَنه مخاطب را با افکار رازآلود و اتفاقات مرموز خود به دنیای جرم و جنایت برده و هر آنچه که از یک فیلم رازآلود انتظار داشته باشید را برآورده می سازد، درست مانند پازل یا چیستانی مشکل که باید حل شود. داستان فیلم بر روی ذهن مشوش شخصیت اصلی داستان که در زندگی گذشته اش غرق شده تمرکز دارد. مخاطب در دورانی که فاصله بین گذشته شاد و زمان حاضر غمگین شخصیت الکساندر است با او آشنا می شود. او و همسرش که از دیرباز عاشق یکدیگر بوده اند در حال شنا کردن در دریاچه هستند و این آخرین روز خوشحالی و شادی شخصیت الکساندر است.

در حالی که الکساندر به دلیلی رازآلود در ساحل بیهوش شده، همسرش کشته می شود. چند سال بعد پرونده مربوط به قتل همسر او بار دیگر باز شده  و الکساندر مظنون اصلی انگاشته می شود. داستان فیلم سرنوشت الکساندر که بسیار درمانده و تنها شده را پیگیری می کند که سعی در اثبات بیگناهی خود دارد. پلیس در تعقیب اوست و او هیچ راهی جز فرار کردن ندارد. دوربین به شیوه ای خارق العاده در مسیر این فرار نفسگیر برای رسیدن به آزادی، الکساندر را تعقیب می کند. فیلم جنایی پلیسی «به هیچ کس نگو» ما را به یاد فیلم های هیچکاک می اندازد. داستان آن شامل شخصیت های فراوان و پیچش های داستانی متعدد است و در نهایت متوجه می شوید که در عمق داستان فیلم فرو رفته اید و شخصیت اصلی را در تمام این مدت در فرارش همراهی کرده اید.

۸- ریفیفی (۱۹۵۵)

در طول دهه ۱۹۵۰، ژول داسن برخی از پارامترهای اخلاقی و روانشناسی که در رمان «جنایت و مکافات» داستایوفسکی را در فیلم جنای نوآر و کلاسیک خود با عنوان «ریفیفی» یا بهتر بگوییم «ریفیفی در میان مردان» (Rififi) پیاده سازی کرد.این فیلم پلیسی که در خیابان های فرانسه فیلم برداری شده، از نگاه داسن، داستان ۴ خلافکار که سه نفرشان دوست و نفر چهارم تنها همدست آن هاست به تصویر کشیده می شود. آن ها قصد انجام یک سرقت پیچیده و بسیار متهورانه را دارند که بخش اعظم فیلم به نقشه کشیدن های این ۴ نفر برای سرقتشان اختصاص دارد. همه آن ها اصالتی ایتالیایی دارند چنانکه انگار زندگی آن ها از قبل با باندهای مافیایی مرتبط بوده است. نقشه آن ها بی نقص است اما غیراجرایی و فانتزی به نظر می رسد.

دون ژوان سزار، مردی که با این نقشه ها آشنایی کامل دارد، شخصی است که هم مغز متفکر این عملیات و هم کسی است که پایان فاجعه بار داستان را رقم می زند. وی همواره در حال تغییر چهره از یک دزد باهوش به یک عروسک بی دفاع و برعکس است. ۳ نفر دیگر نیز در طول سیر داستان کاملاً به مخاطب شناسانده می شوند و در پایان ماجرا مخاطب با ویژگی های واقعی شخصیت هر کدام از آن ها آشناست. اجرای نقشه سرقت اوج زیبایی داستان فیلم است که انعکاسی زیبا و خیره کننده از اتفاقات و احساسات ماسبق را ارائه می دهد. همانند «جنایت و مکافات»، عمل مجرمانه در خدمت هدفی مقدس به تصویر کشیده می شود و این کار با دقت و شمول کاملی انجام می گیرد. سناریو و سبک روایی این فیلم الهام بخش بسیاری از فیلمسازان مدرن هالیوود در ساخت فیلم های جنایی و پلیسی با رویکردهایی متفاوت شده است.

۷- نفرت (۱۹۹۵)

فیلم جنایی پلیسی «نفرت» (La Haine) که به صورت سیاه و سفید فیلم برداری شده هیچ ارتباطی به زیبایی های سابق پاریس ندارد. داستان این فیلم در خیابان های شهر می گذرد و زندگی شخصیت هایی که از جامعه دور افتاده و به حاشیه رانده شده اند را به تصویر می کشد. بهترین اثر متیو کاسوویتز داستان یک روز از زندگی سه مرد جوان در حوالی پاریس را روایت می کند که هر یک از نژاد متفاوتی هستند. در حالی که شهر در آشوب و تنش به سر می برد این سه جوان که یکی عرب، یکی یهودی و دیگری یک سیاهپوست آفریقایی تبار است در حاشیه صنعتی شهر بی هدف پرسه می زنند. لوکیشن های فیلم انعکاسی از روابط اجتماعی ناپایدار و سست شخصیت های فیلم است که آن ها را دچار مشکل کرده است.

این سه مرد جوان برای کسی دردسر درست نمی کنند و هیچ تمایل آشکاری به جرم و جنایت ندارند. تنها مشکل آن ها این است که با دنیای پیچیده اطرافشان بیگانه اند و به همین دلیل باید در سکوت طرد شوند. این یک روز، تصویری کامل از تمام زندگی این بیگانگان با اجتماع را نشان می دهد، کسانی که مقدر شده تا پایان عمر با زندگی بیگانه باشند. این یک روز داستان خلاصه ای از نفرت است اما نه نفرت این سپرهای بلای نادیده گرفته شده نسبت به محیط خصمانه اطرافشان، بلکه نفرت جوامع انعطاف ناپذیر امروزی نسبت به کسانی که تنها به دنبال جا دادن خود در این جوامع هستند. علیرغم دنیای چند فرهنگی جهان مدرن، گاهی اوقات پذیرش و الحاق به بدنه جامعه غیرممکن به نظر می رسد.

۶- نوازنده پیانو را بزن (۱۹۶۰)

دومین فیلم فرانسوا تروفو با عنوان «نوازنده پیانو را بزن» (Shoot the Piano Player) به خوبی در اذهان مانده و با بررسی دقیق آن به جنبه های مضحک و پرتناقض زندگی پی می بریم. این فیلم داستان نوازنده پیانویی را روایت می کند که گذشته و آینده او با فراز و فرودهایی ناشی از تصمیمات شخصی و سرنوشت همراه شده است. چارلی در زمان حال یک نوازنده پیانو ساده و متواضع در یک کافه است. برادرش، چیکو، که از دست گروهی گانگستر فرار کرده از او درخواست می کند که مدتی را نزد او بماند و این موضوع زندگی آرام و بدور از دردسر چارلی را دگرگون می سازد.

بدین ترتیب چارلی نیز به هدف گروه گانگسترها تبدیل می شود که این موضوع به وضوح اصول زندگی شخصی او را تحت تاثیر قرار می دهد. در نهایت چارلی در برابر معشوقه اش به گذشته دردناک و البته پرافتخار خود اعتراف می کند. در یک سبک مبهم رمان گونه، این شاهکار کلاسیک تروفو به سیر شکننده و متغیر زندگی می پردازد. در این بازی که گاهی همه چیز واضح نشان داده می شود و گاه معنی و هدف در لفافه القا می گردد، قهرمان داستان به یک عروسک در مرکز سیبل هدفگیری شبیه است و آنچه که قبل از تیراندازی به او برایش رخ داده بسیار دردناک تر و گزنده تر از لحظه ای است که بالاخره وی مورد هدف قرار می گیرد.

بیشتر بخوانید: ۱۰ فیلم جنایی و پلیسی سینمای فرانسه که شاهکارهایی شایسته ستایش هستند [قسمت دوم]

۱۰ فیلم تریلر جنایی هیجان انگیز و ماندگار تاریخ سینما [قسمت اول]

۱۰ فیلم ترسناک علمی تخیلی برتر و دیدنی قرن ۲۱ را بشناسید [قسمت اول]

۱۰ فیلم تریلر و هیجان انگیز برتر قرن ۲۱ که باید حتما ببینید [قسمت اول]

عاشقانه‌های تلخ: ۱۰ فیلم دردناک و ویرانگری که شما را از درون تکان خواهند داد [قسمت اول]