فرودگاه استانبول؛ جدیدترین و بزرگ ترین هاب مسافرتی جهان با ۱۲ میلیارد دلار هزینه ساخت

فرودگاه جدید استانبول که روز دوشنبه گذشته به طور رسمی افتتاح شد تا پایان سال میلادی کنونی به روی مسافران باز نخواهد شد اما ساخت این فرودگاه که طراحی جاه طلبانه و مدرن آن جوایز متعددی در زمینه معماری دریافت کرده با جنجال هایی نیز همراه بوده است. اگر هنوز آمادگی پذیرایی از مسافران را ندارد چه عجله ای برای افتتاح آن وجود داشت؟ اینجاست که اهمیت سیاسی و سمبولیت روز ۲۹ اکتبر به عنوان ۹۵ اُمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه به میان می آید. فرودگاه استانبول بسیار زیبا و مجلل بوده و قرار است به هاب اصلی مسافرتی منطقه و بازیگری کلیدی در عرصه هوانوردی بین المللی تبدیل شود و به گفته مقامات ترکیه ای، شرق را به غرب متصل کند.

وقتی که ساخت فرودگاه استانبول تکمیل شده و به روی مسافران باز شود، با فرودگاهی بسیار بزرگ مواجه خواهیم شد که مساحت کل آن به ۷۶.۵ میلیون متر مربع می رسد. این فرودگاه بزرگ ترین ترمینال جهان در زیر یک سقف را خواهد داشت هر چند افتتاح آن در چندین فاز انجام شده و در ابتدا تنها پروازهای محدودی از طریق آن صورت خواهد گرفت. به گفته سازندگان، این فرودگاه برای بزرگ تر شدن مداوم ساخته شده و قرار است که روزانه بیش از ۲۰۰.۰۰۰ مسافر از طریق آن مسافرت های هوایی خود را انجام دهند.

بیشتر بخوانید: شلوغ ترین و پررفت و آمدترین فرودگاه ها و آسمان های جهان در سال ۲۰۱۸

پروژه ای بحث برانگیز

برج مراقبت فرودگاه جدید استانبول به شکل گل لاله بوده و طراحی منحصر بفرد و زیبای آن برنده جایزه پروژه های زیرساختی آینده نگرانه در فستیوال معماری جهانی برلین در سال ۲۰۱۶ شد. این فرودگاه را یک فرودگاه «سبز» می نامند زیرا از آب باران برای مصارف خود استفاده می کند و بازیافت زباله و استفاده از انرژی های تجدید پذیر نیز در سطحی قابل توجه در آن انجام می گیرد. اما برخی از گروه های مدافع محیط زیست از ساخت این پروژه انتقاد کرده و گفته اند که برای ساخت آن جنگل زدایی در مقیاس بزرگ صورت گرفته است.

همچنین گفته شده که ایمنی کاری در این پروژه به خوبی رعایت نشده و کارگران شرایط نامناسبی نداشته اند که مرگ تعدادی از آن ها را نیز در پی داشته است. هزینه کلی این پروژه تقریباً ۱۲ میلیارد دلار برآورد شده است. روز دوشنبه گذشته، رجب طیب اردوغان، رییس جمهور جنجالی ترکیه اعلام کرد که اسم این فرودگاه بسیار ساده و «فرودگاه استانبول» خواهد بود.

مرکز جدید هوانوردی

با پایان دسامبر ۲۰۱۸، بزرگ ترین فرودگاه استانبول، فرودگاه بین المللی آتاتورک، پروازهای خود را متوقف کرده و فرودگاه استانبول به عنوان مرکز جدید مسافرت هوایی شهر کار خود را آغاز خواهد کرد. سازه های متعددی برای متصل کردن این فرودگاه بزرگ به دیگر زیرساخت های عمرانی شهر استانبول صورت گرفته که از آن میان می توان به ساخت مترو، جاده و قطار سریع السیر اشاره کرد. تیم سازنده امیدوار است که فرودگاه استانبول در چند سال آینده به یکی از شلوغ ترین و پررفت و آمدترین فرودگاه های جهان تبدیل شود که باعث شکوفایی بیشتر اقتصاد ترکیه و ایجاد شغل در این کشور خواهد شد اما تنها زمان تعیین خواهد کرد که تکمیل و شروع فعالیت این فرودگاه بر طبق برنامه تعیین شده پیش خواهد رفت یا باز شاهد تاخیرها در افتتاح عملی آن خواهیم بود.

بیشتر بخوانید: پاکیونگ؛ جدیدترین فرودگاه هند در ارتفاع ۴٫۵۰۰ پایی کوه های هیمالیا

اهمیت فرودگاه جدید استانبول

در سوالی که از ۳ کارشناس اروپایی در زمینه هوانوردی پرسیده شده، همگی بر نقش فرودگاه استانبول بر عرصه حمل و نقل هوایی جهان در سال های آینده تاکید داشته اند. به گفته این کارشناسان، این پروژه فرودگاهی از لحاظ بزرگی که قرار است در نهایت بیش از ۲۰۰ میلیون مسافر را در سال به خود جلب کند بی سابقه است. این مقدار تقریباً دو برابر مسافرانی خواهد بود که اکنون هر ساله از طریق بزرگ ترین فرودگاه جهان، فرودگاه بین المللی هارتسفیلد-جکسون آتلانتا، مسافرت های خود را انجام می دهند. همچنین مدت زمانی که برای ساخت این فرودگاه صرف شده است نیز در نوع خود بی سابقه عنوان می شود. تکمیل کردن چنین فرودگاهی تنها در سه سال و نیم بسیار چالش برانگیز بوده و به این موضوع آماده سازی به موقع دیگر زیرساخت ها و تجهیزات ضروری برای راه اندازی عملی فرودگاه را نیز باید اضافه کرد.

از لحاظ سیاسی، موفقیت این پروژه عظیم برای دولت ترکیه و شخصی رییس جمهور بسیار مهم است و این موضوع را از افتتاح زودهنگام و پیش از تکمیل شدن آن در سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه می توان فهمید. ساخت یک فرودگاه جدید در این مقیاس بسیار چالش برانگیز و پرهزینه است و نگرانی هایی از همزمان شدن این پروژه با رکود اقتصادی و کاهش ارزش پول ملی در ترکیه وجود داشته است. همچنین سختگیری ها و فشاری که بر کارگران برای اتمام این پروژه بزرگ در مدت زمانی چنین کوتاه وجود داشته، نگرانی هایی را در میان گروه های حقوق بشری و کارگری ایجاد کرده است.

اگر چه هنوز چالش های زیادی بر سر راه فرودگاه استانبول قرار دارد اما چندین فاکتور نیز به نفع موفقیت این فرودگاه نیز موجود است، از جمله بازار مسافرت هوایی داخلی ترکیه که بسیار قوی و شکوفا است که در دیگر نقاط خاورمیانه رقیبی برای آن وجود ندارد. همچنین برخلاف پروژه های فرودگاهی در غرب اروپا، احتمال این که این پروژه با مخالفت قدرتمند و موثر گروه های محیط زیستی همراه شود نیز اندک به نظر می رسد. بدون شک، فرودگاه استانبول تاثیری قابل توجه بر مسافرت هوایی چه در داخل و چه خارج از کشور و در سطح بین المللی خواهد داشت.

تقاضای فزاینده در بخش هوانوردی ترکیه

فرودگاه جدید استانبول جای فرودگاه بین المللی آتاتورک را خواهد گرفت که اکنون در میان ۲۰ فرودگاه پر رفت و آمد جهان قرار دار. از این رو ساخت این فرودگاه جدید همان تاثیر توسعه فرودگاه قبلی را خواهد داشت. اگر چه در اروپا توسعه یک فرودگاه بزرگ به ندرت دیده می شود اما چنین توسعه های فرودگاهی در آسیا و خاورمیانه در آینده ای نزدیک بیش از پیش رخ خواهد داد. افزایش تقاضا برای مسافرت های هوایی بین اروپا و خاورمیانه که نسبت به ۲۰ سال گذشته چندین برابر شده است یکی از فاکتورهایی است که می تواند تضمین کننده موفقیت فرودگاه استانبول باشد.

بدین ترتیب، این فرودگاه جدید قصد دارد خود را به عنوان هاب مرکزی این ترافیک هوایی و همچنین پاسخگویی به تقاضای روز افزون مسافرت به/از ترکیه در سطح بین المللی معرفی نماید. از این رو باید انتظار داشت که فرودگاه استانبول در زمینه مسافرت های با مسافت طولانی با دیگر فرودگاه های بزرگ منطقه و اروپا رقابت داشته باشد. در شرایطی که فرودگاه های اروپایی با محدودیت هایی در توسعه خود مواجهند، به نظر می رسد که در آینده برخی از این فرودگاه ها سعی داشته باشند بخشی از ترافیک خود را به این فرودگاه منتقل سازند. به نظر می رسد که هدف اصلی سازندگان فرودگاه استانبول رقابت مستقیم با فرودگاه های شلوغ و بزرگ خاورمیانه مانند فرودگاه دوحه و دوبی بوده باشد. موقعیت مکانی استانبول نسبت به دو شهر گفته شده بهتر است و بدین ترتیب انتظار می رود که مسافران بیشتری که بین خاورمیانه و اروپا در حال مسافرت هستند به سمت این فرودگاه جدید جلب شوند.

بیشتر بخوانید: گشتی در ۲ فرودگاه جالب هندوستان: سرزمین شگفتی ها