حذف صفر از واحد پول ملی؛ نمونه های اتفاق افتاده و نتایج آن ها [قسمت اول]

حذف صفر از واحد پول ملی؛ نمونه های اتفاق افتاده و نتایج آن ها [قسمت اول]

در هفته های اخیر بحث در مورد حذف کردن چند صفر (ظاهراً ۴ صفر) از واحد پول ملی کشور توسط بانک مرکزی بالا گرفته و بسیاری امکان پذیر بودن و حتی تاثیر گذاری آن بر تورم شدید ماه های اخیر را به چالش کشیده اند. بعد از این چالش ها بود که عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی، اعلام کرد که این کار برای پایین آوردن یا مهار تورم نبوده و تنها با هدف تسهیل محاسبات مالی انجام شده و در صورت تصویب در هیئت دولت و مجلس، طی دو سال اجرایی خواهد شد. به همین بهانه می خواهیم در این مطلب در مورد حذف صفر از واحد پول ملی در مقیاس جهانی صحبت کنیم. تمامی قدرت های اقتصادی جهان نیز روزگاری با افت شاخص های اقتصادی و سقوط محدود واحد پول ملی خود مواجه شده یا می شوند اما حتی بدبین ترین اقتصاد دانان نیز می دانند که در نهایت کشورها با اتخاذ تصمیم هایی می توانند خود را از این بحران اقتصادی خارج کنند.

حذف 4 صفر از پول ملی

کمتر پیش می آید که اقتصاد یک کشور به طور گسترده نابود شود به نحوی که تورم افسار گسیخته یا ابرتورم (Hyperinflation) را در پی داشته باشد. در نتیجه ابرتورم، واحد پولی یک کشور در مدت کوتاهی ارزش و اعتبار خود را از دست داده و مقامات کشورها راهی جز تغییر آن از تغییر حذف صفر یا جایگزین کردن آن با یک واحد پولی دیگر نمی بینند. این مشکل اقتصادی در نتیجه مناقشات سیاسی، نظامی یا اقتصادی رخ می دهد که در نهایت با سقوط ارزش پول ملی همراه است. در ادامه این مطلب می خواهیم شما را با ۹ مورد از حذف صفر از پول ملی در سطح بین المللی آشنا کنیم که در آن، کشورها به دلیل سقوط ارزش پول ملی خود چاره ای جز حذف چند صفر از پول ملی و تعویض آن ندیدند.

۱۰- جمهوری ویمر آلمان: ۱۹۲۲- ۱۹۲۳ میلادی

حذف 4 صفر از پول ملی

در پایان سال ۱۹۲۲ میلادی دولت وقت آلمان به این نتیجه رسید که دیگر توان پرداخت غرامت هایی که در پیمان ورسای به این کشور تحمیل شده بود را ندارد. در نتیجه ارتش های فرانسه و بلژیک با اشغال مناطق صنعتی و تولیدی آلمان به این ناتوانی پاسخی تهاجمی دارند. صاحبان صنایع آلمانی به کارگران خود دستور دست کشیدن از کار و اعتصاب دادند که فشار مضاعفی را به اقتصاد نابود شده و بدهکار کشور وارد کرد. دولت آلمان برای حل مشکلات خود به چاپ اسکناس بدون پشتوانه روی آورد و بدین ترتیب سعی کرد دستمزد کارگران بخش صنعت و بدهی های بین المللی خود را پرداخت نماید. عرضه و تقاضا به دنبال این تصمیم آمد و پول بسیاری زیادی به گردش افتاد و خیلی زود پول ملی کشور ارزشش را از دست داد.

در سال ۱۹۲۲ میلادی، بزرگ ترین اسکناس مارک آلمان ۵۰.۰۰۰ مارکی بود اما یک سال بعد جای خود را به اسکناس ۱۰۰ تریلیون مارکی داد. بدین ترتیب در دسامبر ۱۹۲۳ برابری مارک در برابر دلار آمریکا به ۴.۲ تریلیون مارک در برابر یک دلار رسید، بدین معنی که هر ۴.۲ تریلیون مارک معادل یک دلار ایالات متحده بود. در نوامبر ۱۹۲۳، تورم سالیانه کشور به ۳۲۵.۰۰۰.۰۰۰ درصد رسید. بدین ترتیب قیمت اجناس هر دو روز یک بار دو برابر می شد. در نهایت دولت تصمیم گرفت که رنتنت مارک را جایگزین مارک سابق کند و هر ۱ مارک جدید معادل یک تریلیون مارک سابق گردید. بدین ترتیب پرداخت غرامت های جنگی از سر گرفته شده و ارتش های فرانسه و بلژیک با خروج از مراکز صنعتی آلمان موافقت کردند.

بیشتر بخوانید: با ۵ مورد از بدترین و بالاترین تورم های افسار گسیخته در تاریخ آشنا شوید

۹- مجارستان: ۱۹۴۵- ۱۹۴۶ میلادی

حذف 4 صفر از پول ملی

رکود بزرگ اقتصاد مجارستان در سال ۱۹۲۶ رخ داده و حتی با جایگزینی پنگو اتریشی به جای کورونا اتریشی-مجاری در جریان معاهده ورسای نیز متوقف نشده و سال ها بعد از پایان جنگ جهانی دوم نیز ادامه یافت. در سال ۱۹۴۴، بزرگ ترین اسکناس پنگو مجارستانی اسکناس ۱.۰۰۰ پنگویی بود. سال بعد نوبت به اسکناس ۱۰.۰۰۰.۰۰۰ پنگویی رسید و در اواسط سال ۱۹۴۶ اسکناس ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ پنگویی چاپ شد. در نهایت دولت مجارستان با ۲۰ سال تاخیر به این نتیجه رسید که افزایش رقم اسکناس ها تاثیری در ابر تورم کشور نداشته و پنگو را با فورینت جایگزین کرد.

در تصاویری که اکنون نیز موجود هستند می توان دید که دریایی از اسکناس های پنگو در خیابان های کشور توسط رفتگران جارو می شد. در آن زمان نسبت جایگزینی پنگو به فورینت ۴۰۰ اوکتیلیون (۲۹ صفر) در مقابل ۱ بود و نسبت ارزش فورینت نسبت به دلار ایالات متحده نیز ۱۱.۷۴ به ۱ بود. این واحد پولی نیز دچار کاهش ارزش شده و در سال های اخیر به نسبت ۲۰۰ به ۱ در مقابل دلار رسیده است. در آن دوران ارزش تمام پول های مجارستان، یک هزارم یک دلار ایالات متحده عنوان شده است.

۸- شیلی: ۱۹۷۱- ۱۹۸۱ میلادی

حذف 4 صفر از پول ملی

مدت کوتاهی پس از به قدرت رسیدن سالوادور آلنده، رییس جمهور سوسیالیست شیلی، وی اعلام کرد که بسیاری از صنایع پیشرو و شناخته شده کشور ملی خواهند شد. به دلیل سوء مدیریت و در اختیار داشتن اقتصاد توسط بوروکرات ها، دولت شیلی خیلی زود با مشکل مواجه شد و برای جبران این مشکلات اقتصادی، بانک مرکزی کشور شروع به چاپ اسکناس بدون پشتوانه کرد. بدین ترتیب در پایان سال ۱۹۷۲ میلادی نرخ تورم به ۶۰۰ درصد رسید و این عدد در پایان سال بعد از مرز ۱۲۰۰ درصد گذشت. این همان سالی بود که ژنرال آگوستو پینوشه به کمک آمریکا و در یک کودتای نظامی، آلنده را به قتل رسانده و رژیم پوپولیستی نظامی خود را جایگزین کرد. مدتی بعد در سال ۱۹۸۵، واحد پول اسکودو با پزوی جدید و با نرخ مبادلاتی ۱.۰۰۰ به ۱ جایگزین شد. به جز یک رکود اقتصادی کوچک در سال ۱۹۸۱، اقتصاد شیلی توانست خود را بازیابد که بیش از هر چیزی ناشی از تصمیم دولت وقت برای فروش موسسات و دارایی های خود بود.

۷- آرژانتین: ۱۹۷۵-۱۹۹۲ میلادی

حذف 4 صفر از پول ملی

بعد از یک رشد اقتصادی سالانه بی سابقه و مازاد تجاری قابل توجه، درگیری سیاسی بین طرفداران سیاست های تروتسکی و وفاداران به پرون در آرژانتین درگرفت که عمدتاً پس از بحران نفت در سال ۱۹۷۳ ایجاد شده بود. این درگیری ها در سال ۱۹۷۵ به بدترین شرایط خود رسید، زمانی که رکود شدید اجتناب ناپذیر شده بود. دولت وقت آرژانتین نیز با امتناع از استقراض برای جبران کسری بودجه و مشکلات تجاری خود بر این رکود افزود. در سال ۱۹۷۵ بزرگ ترین اسکناس آرژانتین اسکناس ۱.۰۰۰ پزویی بود و سال بعد اسکناس ۵.۰۰ پزویی منتشر شد. در مارس ۱۹۷۶ یک کودتای خونین نظامی توسط رهبران ارتش کشور که قول آوردن ثبات به کشور را می دادند رخ داد.

در سال ۱۹۷۹ اسکناس ۱۰.۰۰۰ پزویی منتشر شده و در سال ۱۹۸۱ بانک مرکزی آرژانتین چاره ای جز چاپ اسکناس ۱.۰۰۰.۰۰۰ پزویی ندید. در بین سال های ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ قتصاد کشور دچار رکودی شدیدی شد که بدتر شدن اوضاع اقتصادی و کاهش بیشتر ارزش پول ملی را در پی داشت. تولید ناخالص داخلی آرژانتین در سال ۱۹۸۲ بیش از ۱۲ درصد کاهش داشت که بدترین و بیشترین میزان کاهش تولید ناخالص داخلی سالانه کشور پس از رکود بزرگ جهانی به شمار می رفت. در نهایت در سال ۱۹۸۳ تصمیم به تغییر واحد پول ملی گرفته شده و ۱ پزوی جدید جایگزین ۱۰.۰۰۰ پزوی قدیمی شد. سپس در سال ۱۹۸۵، واحد پولی آسترال معرفی شد که با نسبت ۱ به ۱۰.۰۰۰ جایگزین پزوی جدید شد. در سال ۱۹۹۲ بار دیگر پزوی جدید با همان نسبت قبلی جایگزین آسترال شد. از این دوران با لقب دوران «رژه صفرها» یاد می شود که در آن ۱ پزوی جدید معادل ۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰ پزوی پیش از سال ۱۹۸۳ بود.

۶- آنگولا: ۱۹۹۱-۱۹۹۹ میلادی

حذف 4 صفر از پول ملی

داستان ابرتورم در آنگولا حذف چندین صفر از واحد پولی این کشور یکی از موارد بسیار ناخوشایند است. اگر چه در سال های اخیر اقتصاد آنگولا رشد قابل توجهی داشته اما این کشور در دوران جنگ داخلی که بین سال های ۱۹۷۵ تا ۲۰۰۲ میلادی ادامه داشت شرایط اقتصادی بسیار فلاکت باری را تجربه می کرد. جنگ داخلی فشار بسیار زیادی به اقتصاد کشور و واحد پول آن، کوانزا، تحمیل می کرد.

در سال ۱۹۹۱، بزرگ ترین اسکناس این کشور اسکناس ۵۰۰.۰۰۰ کوانزایی بود و در سال ۱۹۹۴ آنگولایی ها اسکناس ۵۰۰.۰۰۰ کوانزایی را به چشم دیدند. در سال ۱۹۹۵، اسکناس جدیدی چاپ شد که معادل ۱.۰۰۰ کوانزای قدیمی بود اما نمونه ۵۰۰.۰۰۰ کوانزایی آن نیز چاپ شد. در سال ۱۹۹۹ کشور بار دیگر شاهد حذف صفرهای متعدد و تغییر واحد پول بود که در نتیجه آن ۱ کوانزای جدید معادل ۱.۰۰۰.۰۰۰ کوانزای قدیمی گردید که در برابر کوانزای قبل از سال ۱۹۹۳ دارای ارزش مبادلاتی ۱ به ۱ میلیارد بود.

بیشتر بخوانید: ۱۰ کشوری که بی ارزش ترین و ضعیف ترین واحدهای پول جهان را دارند

مطالب مرتبط
مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
۱۰ نظر

ورود

  • محمد دی ۲۷, ۱۳۹۷

    آقای حسین علی پناهی عزیز
    فکر می کنم بهتر باشه مقالات تحلیلی اقتصاد به صاحب نظران حوزه خودش سپرده بشه البته بنده مطالعات جناب عالی رو نمیدونم ولی راستای کاری شما در این مدت متفاوت از سایر نویسندگان وبسایت بوده به همین خاطر این رو نوشتم

    • حسین علی پناهی دی ۲۸, ۱۳۹۷

      با سلام خدمت شما دوست عزیز و از اینکه مخاطب روزیاتو هستید و دنبال می کنید از شما ممنونم. بنده کارشناس اقتصادی نیستم و نظری هم در این مورد ارائه ندادم. تنها نمونه هایی که از این کار در یک قرن گذشته انجام شده رو آوردم.

  • hossein دی ۲۸, ۱۳۹۷

    تو یه فیلم یه شاهزاده میگه که من نفرت رو تو مردم دیدم. تو صورت مردم پر از نفرت بود. بدونه اینکه با من ارتباطی داشته باشه یا منو بشناسه این مردم میخواستن منو بکشن. شاهزاده میگه من نه اونو میشناختم و نه کاری بهش داشتم اما اون مردم از من متنفر بودن و این نفرت تو صورتشون پیدا بود.
    ندیمه یا خدمتگذار به شاهزاده میگه که اون مردم حق دارن. اسب تو صدبرابر بهتر از بچه های اون مردم غذا میخورن.

  • hossein دی ۲۸, ۱۳۹۷

    یادم رفت بنویسم
    الان دارم نهار میخورم. سر ظهری نهار نخوردم و الان وقت کردم نهار بخورم.
    نهار از این قهوه میگن نسکافه میگن هست با یه تیکه نون. از این نونایی که شبیه نون بربریه ولی یکم شیرینه. شیرینی این نون خیلی کمه اینطوری بگم که شیرین بودنشو حس نمیکنم
    این قهوه یا نسکافه که اسمشو نمیدونم از ایناست که تو رستورانا یا قهوه خونه ها یه استکانشو هزار تومن میدن. نیایین بگین این قهوه لوکسه و بعدم ردمو بزنین و یارانمو قطع کنین. رفتم یه جایی رو میز از این قهوه ها مجانی ریخته بود منم ده تایی برداشتم

    نفرت دارم. زیر پوستم حس نفرته که میباره

    • شاهین دی ۲۹, ۱۳۹۷

      معلوم هست چی میگی ؟ همه مردم مشکل دارن . فقط تو نیستی که

      • peste دی ۲۹, ۱۳۹۷

        چرا بقیه کشورا مشکل ندارن؟
        چون همه مشکل دارن پس همه چی حله؟
        اتفاقا چون همه مشکل دارن یعنی کل سیستم کل کشور خرابه
        مثلا تو ژاپن اگه یک نفر مشکل داشته باشن میگن مشکلی نیست چون یک نفره و دولت و سازمانهای دولتی و اجتماعی میرن مشکل همون یک نفر رو حل میکنن
        ولی وقتی کل یک کشور کل مردم یک کشور مشکل دارن یعنی یک جای کشور میلنگه یک جای کار میلنگه. یک چیزی خرابه
        چرا تو سوئیس مردمشون مشکل ندارن؟
        من یه زمانی این مسئله رو به یکی از استادای دانشگاهمون گفتم. طرف خیلی ادعای خبرگیش میشد.
        جوابش به من این بود سوئیس خیلی مشکل داره ولی مردمشون خودکشی میکنن بعدم یه امار از خودش گفت که سوئیس بیشترین خودکشی رو داره. بعد جواب این استاد خیلی دنبال امار گشتم. پیدا نکردم
        تو ایران که اصلا امار نمیگیرن و یا ثبت نمیکنن. اگه در جریان باشی بارها گفتن که به زور بعضیا امار خودکشی رو اصلا ثبت نمیکنن به جاش مینویسن مثلا به علت خونریزی طرف فوت کرد ولی طرف چرا خونریزی کرد؟ طرف با چاقو رگشو زد تا خودکشی کنه بعدم خونریزی کرد و فوت کرد. به جای اینکه بگن خودکشی کرد خود بیمارستان مینویسه به علت جراحات خونریزی کرد فوت کرد.
        طرف میگفت یکی قرص خورد برا خودکشی و مرد. بعدش نوشتن به علت مسمومیت دارویی طرف فوت کرده. تو ایران اینطوری امار میگیرن. اینطوریه ایران میشه دارای کمترین نرخ خودکشی.
        ده سال پیشا که اینترنت فراگیر نبود ما همه ی قله های موفقیت رو فتح کرده بودیم.
        تا وقتی اینترنت نبود همه خوشبخت بودیم. مردم غربم تو بدبختی و فلاکت سر میکردن.
        همین الان تظاهرات فرانسه رو ببین تو صدا سیما یه چیزی میگن و رهبر خود جلیقه زردها یه چیز دیگه. تو فرانسه دو درصد نرخ بنزین و گازوییل رو میخواستن بالا ببرن

        بعدم من تا الان که الانه هرجا دنبال امار خودکشی بودم همه جا و همه ی سازمانها کفتن خودکشی تو کشورای امریکای لاتین و روسیه و اروپای شرقی خیلی بالا هست.

  • hosein دی ۲۸, ۱۳۹۷

    اینم بگم برم
    هفته پیش میخواستم یه جایی اجاره کنم چون مجردم دنبال یه خونه مجردی بودم
    رفتم یه جایی صاحبخونه یه خونه ایی رو نشون داد چندتا کارگر هرکدوم یک اتاق رو اجاره کرده بودن اشپزخونش تو همون راهرو بود. پر روغن و بو و مگس
    طبقه بالام یه خانواده مینشستن با شش تا فرزند که فقط سر و صدا میومد پایین
    حمام و دستشویی تو انباری بودش که کثافت از سر و روی حمام میبارید
    یه افریقایی ببری حاظر نیست اونجا زندگی کنه. ولی من بعد دیدن اتاق و خونه گفتم اقا حله اتاقو اجاره میکنم. حالا اجاره تنها یه اتاق چند؟
    صاحبخونه گفتش با یکی از کارگرا شریک شو اتاقو ماهی ۲۰۰ هزار تومن بده. اتاق جدا میخوایی ماهی ۴۰۰ هزار تومن. بدونه پول پیش
    با وجودی که جای زندگی نبود ولی من گفتم ماهی ۳۰۰ نمیتونم بدم. واقعا نمیتونستم بدم. همین ۳۰۰ هزارتومنو به زور میتونستم بدم. اخرش با کلی چک و چونه قبول نکرد. صاحبخونه گفتش کارگر افغانی میارم راحت چهارصد هزارتومن اجاره میکنه. تا در بیرونی داشتم التماس صاحبخونه میکردم تا همین ماهی ۳۰۰ هزارتومنو قبول کنه.
    تا پیش ماشینش داشتم التماس میکردم یهو با خشم برگشت چی میگی؟ برو گمشو بعدم سوار ماشینش شد و رفت.
    اقا اگه جایی دیدین یه اتاقو ۳۰۰ میدن همینجا کامنت بزارین ترجیحا تهران باشه فرقی نمیکنه جنوب باشه یا خرابه.
    الان به یکی رو زدم با کلی توضیح یه اتاق تو طبقه سوم خونش اجاره کردم همون ماهی ۳ هزار. منتها دقیقا چهل روز دیگه خودشون اتاقو لازم دارن و منم چهل روز دیگه باید دنبال یه جا باشم
    اینه روزگار
    اینه وضع مردم
    اینه وضع مملکت
    اینه وضع من
    حالا فردا به گوششون میشنوه قهوه خوردم یارانمو قطع میکنن.

    • Amir بهمن ۱, ۱۳۹۷

      ای خدا… امیدوارم تلاشتو بکنی یه ایده خاصی در بیاری و موفق بشی .تو این وضعیت سخته ولی مطمعننا میشه. همه جوونارو ناامید کردن . اگر قرار بود فرجی بشه تا الان میشد.. نمیدونم چرا کله دنیارو خرابی گرفته.فلسفش برام سواله…

  • حمید دی ۳۰, ۱۳۹۷

    کاش می شد به جای صفر ها ،،، آخوند ها رو حذف می کردن ?✋

  • Amir بهمن ۱, ۱۳۹۷

    در رابطا با این موضوع هم بگم کلشو نخوندم ولی اخره هر کدومو که میخوندم بنظر جز پسرفت چیزه دیگه ای نبود. خدا به دادمون برسه…