مرثیه‌ای برای آب با زنجیر سوگواری و موسیقی الکترونیک

صبا علیزاده می‌نوازد؛ نیایشی برای بارش و فراوانی آب به زبان اصوات

صبا علیزاده، آهنگساز ایرانی و فرزند استاد حسین علیزاده با سازهای الکترونیک و زنجیر سوگواری محرم قطعه‌ای ساخته تا توجه مردم را به کمبود و بحران آب در کشور جلب کند. این قطعه، مرثیه‌ای برای آب نام دارد.

در روز نهم شهریور ماه امسال، «میکرو کنسرت مرثیه ای برای آب در شهر» در نشانی قزوین، خیابان راه آهن، آب انبار سردار بزرگ برگزار شد. در این کنسرت، کمتر از یکصد نفر از هنردوستان در سالنی تماما تاریک نظاره‌گر و شنونده صدای موسیقی الکترونیک بسیار زیبای صبا علیزاده بودند که با هر بیت موسیقی، تصویری مرتبط نیز در پشت سر این هنرمند نمایش داده می‌شد و اثرگذاری حس و حال این مرثیه را چند برابر می‌کرد.

بدون شک در صد سال پیش هیچ شهروند ایرانی به ذهنش هم خطور نمی‌کرد در فضای آب انبار به اجرای کنسرت بپردازد و فعالیت‌هایی در راستای حمایت از محیط زیست داشته باشد. اما فرزند خلف حسین علیزاده این امر را ممکن ساخت.

مرثیه‌ای برای آب ؛ نیایشی برای بارش و فراوانی آب به زبان اصوات است.

صبا علیزاده در مورد این پروژه چنین گفته:

«لحظه‌ای که اول بار زیر گنبد آب انباری در ساری ایستادم، همهمه‌ای از ناخودآگاه تاریخ در ذهنم می‌پیچید. من زیر این تاق نقطه‌ی اتصال گذشته و آینده شدم. به هم بافته شدن و یکی شدن اصوات مرا با خود می‌برد و رفته رفته از زمین جدایم می‌کرد. بعد از دقایقی سکوت متوجه آن شدم که من در جایگاه آب ایستادم اما دیگر آبی نیست.»

قطعه «مرثیه ای برای آب» حاصل چند سال تفحص این هنرمند جوان در زمینه موسیقی الکترونیک و الکتروآکوستیک است. در این قطعه اصوات تولید شده با زنجیر سوگواری توسط میکروفون تعبیه شده به کامپیوتر منتقل شده و بعد به صورت زنده پردازش می‌شوند.

سیاوش نقشبندی، کار ساخت ویدئوی «مرثیه‌ای برای آب» را برعهده داشته است او درباره این قطعه گفته:«چون صبا دید تصویری دارد و عکاسی را هم به صورت جدی دنبال کرده است کمک زیادی به کار من کرد. چون او مفهوم تصویر را به درستی می‌فهمد. در «مرثیه‌ای برای آب» ما سعی کردیم در فضای آب انبارهای متروک، حضور آب را بازسازی کنیم.»

آب‌انبار همان طور که از نامش پیداست، حوض یا استخر سرپوشیده‌ای است که برای ذخیره آب معمولا در زیرزمین ساخته می‌شود. در مناطق کم‌آب و کویری آب انبار را از آب باران یا رودهای فصلی پر می‌کنند.

به دلیل خشکی آب و هوای بخش عمده‌ای از کشور ایران و عدم ریزش باران کافی در بیش از شش ماه از سال در اکثر نقاط و در نتیجه فصلی بودن آب رودخانه‌ها و عدم دسترسی به آب، تمهیدات گوناگونی جهت تأمین آب شیرین در فصول خشک سال شده‌است؛ آب انبار یکی از آنهاست.

بیشتر بخوانید: بحران آب در ایران؛ تشنگی، مهاجرت، مرگ و دیگر هیچ

معماری آب انبار در مناطق مختلف تحت تأثیر معماری محلی قرار گرفته. برای مثال معماری آب انبار شهر قزوین با مخازنی چهارگوش و گنبد‌های رفیع بنا شده است.

در مناطق دیگر مانند تهران قدیم، ساوه، قم، کرمان و شیراز نیز مخازن به صورت چهارگوش طراحی شده. در خراسان آب انبارهایی با مخازن پلکانی و در سمنان و گرمسار با نقشه و مخزن مدور طراحی و ساخته شده که اکثراً ساده و به دور از کاشیکاری هستند.

آب‌انبار سردار بزرگ بزرگترین آب‌انبار تک گنبدی در ایران و جهان است که در سال ۱۱۹۱ هجری شمسی در محله راه ری شهر قزوین ساخته شد.

درباره صبا علیزاده 

صبا علیزاده فرزند حسین علیزاده ردیف‌دان، آهنگ‌ساز، پژوهش‌گر و نوازنده تار و سه‌تار ایرانی و نامزد دریافت سه جایزه‌ی گرمی است.

او نوازنده‌ی کمانچه و آهنگ‌ساز در زمینه‌ی موسیقى تجربى و الکترونیک است و مدرک کارشناسى ارشد خود را از دانشگاه Calarts در همین رشته اخذ کرد و ایران را براى ادامه زندگى هنرى‌اش انتخاب کرده است.

از مهم‌ترین فعالیت‌هاى موسیقایی او می‌توان به عضویت در گروه هم‌آوایان به سرپرستى استاد حسین علیزاده و هم‌چنین دونوازى با او اشاره کرد.

از جمله دیگر فعالیت‌هاى او می‌توان همکارى با گروه نور و Landtrio را نام برد. وى تجربه بالغ بر ٢٠٠ اجراى صحنه با گروه‌هاى مختلف را دارد.

علیزاده در کارهایش معمولا از صداهاى محیطى که بعدا روى آنها فرآیندهاى متعددى انجام می‌دهد استفاده می‌کند، به اضافه، no-input mizer،
modular synthesizer و همینطور سازهاى آکوستیک.

صبا علیزاده همچنین عکاس شناخته شده‌اى در عرصه‌ی بین‌الملل است و با گالرى راه ابریشم همکارى می‌کند.

بیشتر بخوانید: بحران آب دامن همه دنیا را گرفته است