سلاح های آمریکایی فروخته شده به کشورهای عربی در دستان گروه های تندرو در یمن

فروخته شده به دوست، اکنون در دست دشمن

بر اساس گزارش های اخیر شبکه سی ان ان، عربستان سعودی و متحدانش در نبرد یمن، سلاح های آمریکایی خریداری شده خود را به شبه نظامیان سلفی، نیروهای طرفدار القاعده و دیگر گروه های درگیر در جنگ یمن واگذار کرده اند که نقش آشکار توافق آن ها با ایالات متحده به شمار می آید. جالب تر این که برخی از این سلاح های پیشرفته اکنون به دست نیروهای حوثی و مخالفان عربستان و نیروهای ائتلاف در حمله به یمن رسیده است که می تواند برای ایالات متحده به یک خطر بالقوه تبدیل شود. در واقع عربستان سعودی و بزرگ ترین متحدش در حمله به یمن، امارات متحده عربی، از سلاح های آمریکایی خریداری شده به عنوان دستمزد برای ترغیب و خریدن وفاداری گروه های شبه نظامی، قبایل بزرگ و دیگر بازیگران موثر در نبرد با حوثی ها استفاده می کنند. وزارت دفاع ایالات متحده نیز اعلام کرده که فروختن یا هدیه دادن این تجهیزات نظامی به گروه های دیگر، نقض قراردادهای نظامی است که بین ایالات متحده و این کشورها منعقد شده است.

بعد از منتشر شدن گزارش هایی در این باره، وزارت دفاع ایالات متحده اعلام کرده است که تحقیقاتی را در این زمینه در دست انجام دارد. بدین ترتیب به نظر می رسد که ایالات متحده کنترل خود را بر روی یکی از بزرگ ترین شرکای نظامی اش در خاورمیانه که خود را در جنگی خانمانسوز گرفتار می بیند از دست داده است. این موضوع می تواند بر تصمیمات آینده وزارت دفاع آمریکا برای فروش سلاح های پیشرفته و مدرن به عربستان سعودی تاثیرگذار باشد. همچنین گزارش های دیگری نشان می دهند که نیروهای سعودی در برخی عملیات های مرگبار خود که بیشتر قربانیان آن ها غیرنظامیان و کودکان بوده اند نیز از سلاح های خریداری شده از ایالات متحده استفاده کرده اند. به نظر می رسد با کشته شدن جمال خاشقجی در سفارت عربستان در استانبول و افزایش تلفات غیرنظامیان در اثر حملات نیروهای سعودی، کنگره نیز وارد این ماجرا شده و محدودیت هایی برای فروش سلاح ها و تجهیزات نظامی جدید به عربستان اعمال نماید.

در سال ۲۰۱۵، عربستان سعودی ائتلافی از کشورهای عربی را برای بیرون راندن نیروهای حوثی از پایتخت یمن و استقرار دوباره دولت عبد ربه منصور هادی تشکیل داده و به یمن حمله کرد. این جنگ طولانی باعث دو پاره شدن کشور شده و همراه آن موج سلاح به یمن سرازیر شد، نه تنها سلاح های سبک و انفرادی بلکه موشک های ضد تانک، خودروهای زرهی، لیزرهای گرما یاب و توپخانه که همگی راه خود را به دستانی تهدیدگر یافته اند. از آن زمان به بعد، برخی از، به گفته دونالد ترامپ، «تجهیزات نظامی زیبای» آمریکا در هرج و مرج یمن دزدیده، فروخته، اهدا شده و یا جا گذاشته شده اند، جایی که جنگ و بی ثباتی، هرگونه تلاشی برای ردیابی این سلاح ها و تجهیزات نظامی و مسیر انتقال آن ها به «عناصر نامطلوب» از دیدگاه ایالات متحده را بی نتیجه ساخته است. با برداشته شدن برخی محدودیت ها در زمینه تهیه و تقاضای سلاح های پیشرفته، اکنون بسیاری از سلاح های آمریکایی به دست گروه های تروریست مانند القاعده در یمن رسیده است.

بیشتر بخوانید: افزایش شدید مهاجرت و فرار از عربستان سعودی در نتیجه سیاست های شاهزاده بن سلمان

در یمن، رهبران گروه های شبه نظامی فرصت خوبی برای بدست آورده سخت افزارهای نظامی در قبال ارائه نیروهای نظامی اجیر شده برای مبارزه با نیروهای حوثی یافته اند. قاچاق اسلحه در یمن رونق گرفته است و قاچاقچیان سلاح نیز هر نوع سلاحی که فکر کنید را خرید و فروش می کنند، از تفنگ های ساده تا تانک های ساخت آمریکا، آن هم به کسانی که بیشترین قیمت را بپردازند. در یکی از خیابان های تنگ و نیمه ویرانه بخش تاریخی استان تعز، مغازه های خرید و فروش سلاح در بین لباس فروشی های زنانه پنهان شده اند. خرید و فروش و بازار اسلحه در یمن ممنوع است اما این قوانین، در شرایط جنگی و ناپایدار کشور، مانع از این نشده که قاچاقچیان و فروشندگان سلاح آزادانه در این شهر بزرگ و کوهستانی در جنوب غرب کشور، بازار خرید و فروش سلاح راه بیندازند. در یک طرف این مغازه ها، چادر، عبا و لباس های رنگارنگ برای فروش آویزان شده و در طرف دیگر نیز سلاح کمری، نارنجک و سلاح های انفرادی آمریکایی را می توان دید که خرید و فروش می شوند.

در یکی از این مغازه ها، فشنگ ها را در میان آبنبات و شکلات مخفی می کنند. به گفته فروشندگان سلاح در یمن، سلاح های آمریکایی بسیار پرطرفدار و البته گران قیمت هستند. در یکی دیگر از بازارهای شهر، یک نوجوان سلاح هایی در دست دارد و مانند یک حرفه ای آن ها را باز و بسته می کند. مردان می خندند و خات می جوند که یک ماده مخدر رایج در یمن است. این بازارها فقط به افراد غیرنظامی سلاح نمی فروشند بلکه می توانند تجهیزات نظامی در اختیار گروه های شبه نظامی نیز ارائه دهند. بدتر از همه این که این تنها بخش واضح و آشکار بازار خرید و فروش سلاح است و مطمئناً بازار سیاه قاچاق اسلحه در یمن بسیار بزرگ تر و خوفناک تر است، بازار سیاهی که سلاح های بسیار پیشرفته آمریکایی در آن خرید و فروش شده و این موضوع بر وخامت جنگ در کشور افزوده است. شهر تعز که روزگاری مرکز روشنفکری و دانشگاهی کشور بود، سال گذشته به جولانگاه گروه های شبه نظامی طرفدار دولت عربستان سعودی بود که با یکدیگر درگیر شدند.

در میان نبردهای بین حوثی ها و نیروی های طرفدار عربستان، القاعده یمن نیز توانست در سال ۲۰۱۵ خود را به خط مقدم نبرد در تعز برساند و اتحادی سودآور را همراه با شبه نظامیان تحت حمایت عربستان سعودی تشکیل دهد. یکی از گروه های شبه نظامی مرتبط با القاعده شبه جزیره عربستان، گروه موسوم به ابوعباس است که اکنون خودروهای زرهی آمریکایی Oshkosh در اختیار داشته و در رژه خود در سال ۲۰۱۵ در شهر تعز از این خودروها رونمایی کردند. ابوعباس، موسس این گروه، در سال ۲۰۱۷ در فهرست تروریست های تحت تعقیب ایالات متحده قرار گرفت اما این گروه همچنان از حمایت های ائتلاف عربی برخوردار بوده و در تیپ سی و پنجم ارتش یمن که تحت حمایت نیروهای ائتلاف قرار دارد ادغام شده است.

بیشتر بخوانید: چرا ارتش عربستان سعودی در مقابل قدرت ایران و متحدانش حرفی برای گفتن ندارد؟

در اکتبر ۲۰۱۵، نیز نیروهای ارتش طرفدار دولت یمن در گفتگو با رسانه های سعودی و اماراتی ادعا کردند که هواپیماهای سعودی، موشک های ضد تانک تاو ساخت ایالات متحده را برای آن ها پایین انداخته اند، آن هم در جبهه ای که یک یکی از مراکز عملیات شناخته شده نیروهای القاعده یمن بوده است. این موضوع توسط مقامات دولت یمن تایید شده و برخی دیگر نیز از فروش این موشک ها با شبه نظامیان عمدتاً تندرو خبر داده اند. در یک گورستان مربوط به سلاح های تخریب شده ساخت آمریکا در نزدیکی شهر بندری حدیده، گروه های شبه نظامی سلفی تندرو موسوم به «علویات ال عمالقه» که به تیپ غول ها نیز معروفند در خرید سلاح های آمریکایی ید طولایی دارند. بیش از ۵ فروند خودرو زرهی ضد مین آمریکایی موسوم به Mine-Resistant Ambush Protected (MRAP) در کنار یکدیگر قرار دارند، در حالی که بیشترشان با برچسب هایی که نشان تیپ غول هاست مشخص شده اند.

روی یکی از آن ها حتی برچست صادرات دیده می شود که نشان می دهد این خودرو از تگزاس به ابوظبی فرستاده شده است و اکنون در دست گروه های شبه نظامی تندرو قرار دارد. شماره سریال روی یکی دیگر از این خودروها نشان می دهد که این خودرو زرهی توسط کمپانی Navistar که بزرگ ترین تولید کننده خودروهای زرهی برای ارتش ایالات متحده است ساخته شده.

این خودروهای زرهی طوری ساخته شده اند که در برابر آتش سلاح های بالستیک، انفجار مین و بمب های دست ساز مقاوم باشند. خریداران این سلاح ها تعهد داده اند که از فروش و انتقال آن ها بدون اجازه ایالات متحده به یک نفر سوم جلوگیری خواهند کرد. مقامات ائتلاف ادعا کرده اند که تیپ غول ها جزئی از ارتش یمن بوده و متعلقات و تجهیزات این گروه تحت کنترل کامل نیروهای یمنی و اماراتی قرار دارد.

در سپتامبر ۲۰۱۷، نیز کانال تلویزیونی متعلق به حوثی ها ویدیویی از محمد علی الحوثی، رهبر نیروهای حوثی، منتشر کرد که او را پشت فرمان یک خودرو زرهی آمریکایی غنیمت گرفته شده در شهر صنعا نشان می داد، در حالی که جمعیت اطراف او فریاد «مرگ بر آمریکا» سر داده بودند. سال پیش نیز یک خودرو مشابه دیگر در شهر حدیده در دست یکی از فرماندهان عالیرتبه حوثی دیده شد. این خودرو بخشی از یک قرارداد ۲.۵ میلیارد دلاری بین سازنده و امارات در سال ۲۰۱۴ بود. از آنجایی که بیشتر موارد مرگ سربازان آمریکایی در عراق و افغانستان مربوط به بمب های دست ساز کنار جاده بوده، اهمیت افتادن تکنولوژی ساخت این خودروهای مقاوم زرهی به دست گروه های تندرو و مخالفان ایالات متحده دوچندان می شود.

ایالات متحده سال هاست که بزرگ ترین تامین کننده تجهیزات نظامی برای عربستان سعودی و امارات متحده عربی است و سهم قابل توجهی در پشتیبانی از ائتلاف کشورهای عربی در نبرد یمن داشته است.

بیشتر بخوانید: ناکارآمدهای پرمدعا؛ بدترین و ضعیف ترین نیروهای هوایی جهان در سال ۲۰۱۸