تار مویی بسیار عجیب از دختری ۱۸ ساله در کلیسای وانک اصفهان

فروغ بیداری پنجشنبه، ۰۸ فروردین ۱۳۹۸

دیدن تار موی دختر ۱۸ ساله‌ای که یک جمله از کتاب مقدس تورات به زبان ارمنی با قلمی از جنس الماس بر روی آن نوشته است بسیار جالب و هیجان‌انگیز است. اگر می‌پرسید که چگونه می‌توان چنین نوشته ریزی را تماشا کرد، باید بگوییم که با چشم غیرمسلح نمی‌توان این کار را انجام داد و برای خواندن نوشته‌ی روی تار مو باید از میکروسکوپ کمک گرفت.

اما برای دیدن این تار مو لازم نیست به خارج از ایران سفر کنید زیرا این اثر که در سال ۱۹۷۴ میلادی توسط هنرمندی به نام «واهرام هاکوپیان» خلق شده است در کلیسای وانک اصفهان نگهداری می‌شود.

تار مویی بسیار عجیب از دختری 18 ساله در کلیسای وانک اصفهان — نوشته روی تار مو: به جهت دانستن حکمت و عدل و برای فهمیدن کلمات فطانت (از کتاب امثال سلیمان) – فطانت به معنای درک کردن و دانایی است.

می‌توان به جرات گفت کلیسای وانک اصفهان یکی از منحصربه‌فردترین و جذاب‌ترین کلیساهایی است که می‌توانید در سراسر ایران از آن بازدید کنید؛ نه تنها ایران، بلکه در سراسر جهان معماری هیچ کلیسایی شبیه به وانک اصفهان نیست. این کلیسا از حیث طلاکاری و تذهیب در میان کلیساهای ارمنیان منحصر به فرد است. نقاشی‌های دیواری این موزه بی‌نظیرند، مخصوصا آن نقاشی مربوط به ۷ طبقه آسمان که بهشت و دوزخ را به تصویر کشیده دقایقی طولانی شما را میخکوب می‌کند.

دلیل این ادعا که در سراسر دنیا نمی‌توانید معماری کلیسای وانک را مشاهده کنید این است که این کلیسا از بیرون شبیه مساجد ایرانی-اسلامی است و فضای داخلی آن به سبک ارمنی معماری شده است.

بر اساس مستندات تاریخی، شاه عباس برای آنکه ساخت کلیساهای متعدد باعث دردسرهایی برای او و تحریک احساست مذهبی اهالی اصفهان و در نتیجه، درگیری‌های مذهبی نشود، ساخت کلیساها در اصفهان را مشروط به آن کرد که معماری آنها با کلیساهای ارمنستان متفاوت باشد. به این ترتیب، معماران ارمنی چاره را در آن دیدند که کلیساها را به شیوه معماری ایرانی و گاه با ظاهری همچون مساجد بسازند.

البته، شرایط دیگری همچون آب و هوا و نوع مصالح، که شامل آجر و خشت می‌شد نیز در طراحی ساختمان کلیساهای اصفهان بی تأثیر نبوده است. بنابراین، کلیسای آمنا پرکیج بر خلاف کلیساهای کهن ارمنی که بیشتر با سنگ ساخته شده‌‌اند، با خشت خام بنا گردیده است.

دیوارهای بیرونی کلیسا از جنس آجر است اما دیوارهای درونی با اندود گچ که روی آنها نقاشی‌های بی‌نظیری ترسیم شده، ساخته و مزین شده‌اند. ارتفاع دیوارهای کلیسا از سطح حیاط تا بام طبقه دوم ۱۱/۷۵ متر است.

کلیسا دارای دو گنبد است؛ گنبد کوچک روی محل استقرار عامه مردم قرار دارد و گنبد بزرگ بر روی قسمت مقدم محراب کلیسا ساخته شده است.

مساحت کلیسای آمنا پرکیج ۸۷۳۱ متر مربع است، که ۳۸۵۷ متر مربع آن ساختمان و بقیه فضای سبز و باغ وانک است. در دو سوی درِ ورودی وانک دو اتاق برای پذیرایی ساخته‌‌اند. در بالای در ورودی، برج ناقوس در سه طبقه بنا شده که در طبقه دوم آن ساعت بزرگی به وزن سیصد کیلوگرم قرار دارد.

در چهار سوی برج، چهار صفحه مدور ساعت نصب شده که قطر هر صفحه ۱۰۴ سانتی‌متر است. این برج ناقوس و ساعت آن را «ماردیروس هوردانانیان» در سال ۱۹۳۱ میلادی به کلیسا هدیه کرده است.

درون کلیسای وانک و دیوارهای اطراف، تمامی از تزئینات نقاشی رنگ و روغن و آب طلا به سبک ایرانی و تصاویری از زندگی حضرت مسیح (ع) مزین شده است که متاثر از نقاشی ایتالیایی است.

باز هم بد نیست یادآوری کنیم، با وجود آنکه کلیساهای اصفهان به دست معماران ارمنی بنا شده‌اند، هیچ شباهتی بین آنها و کلیساهای ارمنستان یا حتی کلیساهای شمال استان آذربایجان همچون قره کلیسا، هفتوان، زور زور و استپانوس مقدس وجود ندارد. معماران ارمنی جلفای اصفهان با تطبیق هنر معماری خود با شرایط موجود دست به خلق شاهکارهایی بی همتا زدند. آنان کلیه کلیساها را از نظر اصول مذهبی و پلان منطبق با کلیساهای ارمنستان و از نظر شکل خارجی و نما کاملاً متفاوت با شیوه معماری ارمنی و مطابق با شیوه معماری ایرانی بنا نهادند و از نتیجه این تلفیق بناهایی منحصر به فرد پدید آوردند که نمونه آنها را در هیچ کجای دنیا نمی توان یافت.

در کلیسای وانک اصفهان موزه‌ای وجود دارد که در ساختمانی دو طبقه حدود ۸۵۰ اثر در آن به نمایش گذاشته شده است. این آثار به سده‌های شانزدهم تا بیستم میلادی تعلق دارند. از جمله آثار بسیار نفیس موزه، مجموعه نسخه‌های خطی آن است که حدود ۷۱۰ جلد کتاب خطی را شامل می‌شود. حدود دویست جلد از این آثار تورات، انجیل مقدس و کتاب‌های مذهبی است.