این جمله‌ها برای اغلب ما کاملا آشنا هستند: «فلانی را چشم کردند»، «فلانی چشمش شور است»، «اسفند دود کن چشم نخوری!»، «حتما چشمت کردند» و … اما این سوال پیش می‌آید که آیا واقعا چیزی به نام چشم‌زخم وجود دارد؟
اعتقاد به چشم زخم از قدیم الایام نه تنها در ایران بلکه در فرهنگ‌های مختلف و از زمان‌های دور حتی در یونان باستان وجود داشته است و معمولا برای دفع آن از تعوذ، حرز، دعا و مانند آن استفاده می‌شود.
رسم است هنگام تعریف از چیزی عبارت‌های «از چشم بد دور» «بزنم به تخته» و «ما شاء الله» را به کار ببرند، همچنین برای داماد و عروس یا فردی که می‌خواهد به حج مشرف شود یا کسی که خانه‌ی جدید خریده یا ساخته، گوسفند قربانی کرده و اسپند دود می‌کنند. چرا که برخی معتقدند این کارها آنان را از خطرات و چشم بد دور می‌کند.
چشم‌زخم چیست؟
چشم زخم عبارت است از آسیبی که تصور می‌شود از نگاه حسود، بدخواه یا حتی ستایشگر به کسی یا چیزی می‌رسد. کسی را که گمان می‌رود چشمش چنین تأثیری دارد بد چشم، چشم شور، نظر زدن، نظر رساندن و امثال آن تعبیر می‌کنند.
آیا واقعا چشم زدن وجود دارد؟
دکتر حسین الهی قمشه‌ای در پاسخ به سوال گفته: تقریبا در همه فرهنگ‌های جهان گونه‌ای از اعتقاد به چشم زخم «Evil Eye» مشاهده می‌شود. به نظر ما نیروهایی چون حسادت، نفرت و انتقام‌جویی می‌تواند تاثیرات منفی و آزاردهنده‌ای در زندگی انسان‌ها داشته باشد، البته این به معنی قبول انرژی‌های معجزه‌آسا نیست، بلکه گاهی چند کلمه حرف، یک نگاه یا حتی یک حرکت دست می‌تواند آشوبی بر پا کند. آدمی باید خود را از مصاحبت این گونه افراد بر کنار دارد و بخصوص امتیازات خود را در معرض نگاه همگان نگذارد.
هدف از نظر قربانی پیش‌گیری از چشم زخم است.
چشم‌زخم یا چشم حسد یا چشم شیطان (Evil Eye) عبارت است از نگاه حسودانه به یک شیء یا به انسان که بسیاری به آن اعتقاد دارند و در فرهنگ بسیاری از کشورها به چشم می‌خورد. بر اساس این باورها چشم‌زخم باعث بدشانسی یا رخداد بد می‌شود و نمادش به شکل تک‌چشم است.
در زبان فارسی به آن چشم زخم، در زبان عربی «نظر»، در زبان یونانی το μάτι ، به اسپانیاییmal de ojo، در زبان ایتالیایی malocchio و در هاوایی به آن stink eye گفته می‌شود.
در فرهنگ‌های مختلف برای گریز از چشم حسد راهکارهای مختلفی ارائه می‌شود. در اقوام مختلف طلسم‌های برای دوری از چشم حسد درست می‌کنند و از نماد آن که به صورت یک تکه شیشه‌ای که در وسط آن شبیه چشم است در منازل و در محل کار استفاده شده و به دیگران هدیه داده می‌شود.
چشم زخم گونه‌ای از بدخواهی است به گونه‌ای که در بسیاری از فرهنگ‌ها این عقیده وجود دارد که فرد شور چشم می‌تواند عامل بدشانسی یا صدمه به دیگرانی که با مورد نفرت یا دشمن‌ی اویند گردد.
این عمل چشم زدن یا نظر زدن نامیده می‌شود و در مقابله با آن طلسم‌هایی ابداع شده‌است که «نظرقربانی» خوانده می‌شوند. این اصطلاح اشاره بر این دارد که صدمات و بداقبالی‌های وارده از طریق نگاه دشمنانه یا بدخواهانه به دیگران وارد می‌گردد.
چنین عقیده‌ای بسیاری از فرهنگ‌ها را بر آن داشته تا به دنبال اقدامات پیشگیرانه در برابر آن باشند. گرچه این عقیده به گونه‌های مختلف در سراسر جهان (اروپا، آسیا، آفریقا و آمریکا) پراکنده‌است اما اصل این موضوع و شدت اهمیت آن در فرهنگ‌های مختلف، تفاوت بسیار با هم دارند و بیشترین تأثیرپذیری از آن در خاور میانه وجود دارد به گونه‌ای که گردن‌آویزها و لوازم زینتی منزل که در جلوگیری از چشم زخم کاربرد دارد یکی از سوغات و یادگاری‌هایی است که گردشگران از کشورهای ایران و افغانستان با خود همراه می‌کنند.
چشم‌زخم باعث بدشانسی یا رخداد بد می‌شود و نمادش به شکل تک‌چشم است.
حضرت محمد (ص) نیز می‌فرماید که چشم زخم واقعه‌ای است که نمی‌توان آن را انکار کرد. بر اساس عقاید اسلامی برای در امان ماندن از چشم زخم راه‌های متفاوتی وجود دارد. خواندن سوره فاتحه، آیت الکرسی و نیز دعاهای مربوطه از راه‌های محفوظ ماندن از چشم زخم هستند.با این توصیف درمی‌یابیم که چشم زخم امری است که در اسلام و مبانی دینی و تمدن اسلامی باوری خرافی و تلقین، تلقی نشده و نه تنها انکارپذیر نیست، بلکه در مبانی دینی ما نیز از آن سخن به میان آمده است.
به طور کلی از نظر عقلی چشم زدن امر محالی نیست، چه اینکه بسیاری از دانشمندان امروز معتقدند در بعضی از چشم‌ها نیروی مغناطیسی خاصی نهفته شده که کارایی زیادی دارد، حتی با تمرین و ممارست می‌توان آن را پرورش داد، خواب مغناطیسی از طریق همین نیروی مغناطیسی چشم‌ها است.
البته قبول تاثیر چشم زخم به طور اجمال به این معنی نیست که به کارهای خرافی و اعمال عوامانه در اینگونه موارد پناه برده شود که هم بر خلاف دستورات شرع است، و هم سبب شک و تردید افراد ناآگاه در اصل موضوع است؛ همانگونه که آلوده شدن بسیاری از حقایق با خرافات این تاثیر نامطلوب را در اذهان گذارده است.
عوامل ایجاد کننده چشم زخم چیست؟
حسادت در انسان ایجاد انرژی منفی می کنند که مخرب ذهن و روان است و آسیب (شر) می رساند.
محبت بیش از حد نسبت به چیزی یا کسی، باعث چشم زخم و آسیب می شود. چنانچه علاقه به نعمت های خداوند از علاقه به خالق آنها بیشتر باشد، شر رخ می دهد. زیرا انسان محدود به خود می شود و آن نعمت را متعلق به خود می داند و شر وجودش را می گیرد. خداوند در قرآن می فرماید: اگر پدران، فرزندان و ثروت خود را بیش از خدا دوست بدارید، آنگاه منتظر عذاب الهی باشید.
حیرت و تعجب انسان تنگ نظر وقتی به چیزی یا کسی نگاه کند، از چشم او انرژی منفی خارج می شود و آسیب می رساند.
چشم‌نظر یا نظرقربانی چیست؟
نظرقربانی یا به اصطلاح عامیانه نظر قربونی نوعی طلسم مرسوم در بسیاری مردمان بوده و هست. هدف از نظر قربانی پیش‌گیری از چشم زخم است. نظر قربانی بیشتر بر سر و گردن بچه‌ها یا حیوانات عزیزی که تامین‌کننده درآمد خانواده بوده و نیز دیوار منزل و محل کسب آویزان می‌شده‌است. آویزان کردن زنگوله و مهره به همراه نظر قربانی هم مرسوم بوده‌است. امروزه بیشتر از نظر قربانی برای تزئین استفاده می‌شود.
چشم زخم و آداب و رسوم مربوط به آن در ترکیه
امروزه بیشتر از نظر قربانی برای تزئین استفاده می‌شود.
بر اساس عقاید مرسوم در بین مردم ترکیه، ویژگی‌ها و خصوصیات فیزیکی افرادی که چشم می زنند، تقریبا مشابه است. بر اساس این باورها افرادی که بور هستند، چشمان آبی بسیار روشن دارند، فاصله بین دندانهایشان زیاد است، لوچ هستند، ریش قرمز دارند، فاصله بین بینی و دهان آنها خیلی کم است، سوراخ‌های دماغشان خیلی بزرگ و چشمانشان گود است، ابروان پیوسته دارند و نیز کسانی که در قسمت سفید چشمشان خال دارند، بیشتر چشم می زنند.
مردمان آناتولی برای تعیین کسی که چشم زده و نیز کسی که چشم خورده، روشهای متفاوتی دارند. برای در امان ماندن از چشم زخم از طلسم های متفاوتی که به وفور در میان مردم یافت می شود، استفاده می کنند. وسایل و اشیای ساخته شده از این طلسم ها بر روی بزرگسالان و کودکان، کنار گهواره کودکان، بر روی درب خانه و یا بر روی بعد مشخصی از هر چیزی که احتمال دارد، چشم بخورد، زده می شود.
معمولا این اشیایی که گفته می شود اثر چشم زخم را خنثی می کند، به رنگ آبی بوده و یا سنگها و منجوقهایی به شکل چشم هستند که چشم نظر نامیده می شوند. در مصر باستان به این چشم نظرها «چشم هوروس» که نشان قدرت پادشاهی و سلامت می باشد و یا «چشم ازیریس» که خدای جهان زیرزمینی و زندگی پس از مرگ است، گفته می شد.
مردمان آناتولی وقتی خانه، مزرعه، ماشین و یا هر چیز جدیدی را می خرند، سعی می کنند با زدن چیزهایی که باعث رفع چشم زخم می شود بر روی آنها از بدیها و بلاها جلوگیری کنند. برخی از چیزهایی که برای دفع چشم زخم مورد استفاده قرار میگیرد در حیوان، انسان و مکان مشابه است، همانند اسپند و یا چشم نظر. اما برخی دیگر تنها در مکانها مورد استفاده قرار می گیرد. اینها نیز عبارتند از نعل اسب، شاخ گوزن، شاخ قوچ، پوست قورباغه، پنجه گرگ و نظایر آن.
چشم زخم و آداب و رسوم مربوط به آن درنقاط مختلف جهان
چشم‌نظر در یونان
در مکزیک و کشورهای لاتین برخی والدین از برای دفع چشم زخم از تخم‌مرغ استفاده می‌کنند. آنها تخم‌مرغ را از روی بدن کودک عبور می‌دهند و معمولا همزمان با این کار دعایی مثل دعای ربانی خوانده می‌شود و بعد تخم‌مرغ را در کاسه‌ای زیر بالش می‌گذراند. اجازه می‌دهند تخم‌مرغ تمام طول شب زیر بالش بماند و اگر صبح سفیده‌ی تخم‌مرغ کدر و تار باشد نتیجه می‌گیرند کودک چشم خورده است. این شیوه همزمان چشم زخم را هم درمان می‌کند.
برخی ایتالیایی‌ها یک شاخ کوچک قرمز (corna) را به گردن می‌اندازند یا به جاسوئیچی خود آویزان می‌کنند تا از چشم زخم در امان بمانند.
در هند هم برخی افراد برای دفع چشم زخم از آینه استفاده می‌کنند. با این حال، به جای قرار دادن آن در خانه، آینه‌های کوچکی را داخل لباس‌هایشان می‌دوزند یا به بدن‌شان می‌چسبانند.
در برخی فرهنگ‌های اسپانیایی‌زبان کودکان تعویذی از جنس شبق سیاه به گردن می‌اندازند. این تعویذ معمولا به شکل یک مشت کوچک است. حتی ممکن است به صورت مهره‌های سیاه و قرمز روی یک زنجیر طلایی باشد.
هیچ کدوم از موارد بالا تاییدی بر وجود چشم زخم نیست بهتر بود از تنها منبع موثق یعنی قران در این مورد مطلب قرار میدادید البته اگر درباره چشم زدن خداوند چیزی گفته باشد و این رو یادمان باشد هیچ چیز بدون اراده خداوند انجام نمیشود حتی افتادن یه برگ خشک
ببینین یه اخوندی هفته پیش میگفت قران تنها منبعی هست که ۱۴۰۰ سال پیش گفته کره ی زمین گرده پس قران تنها منبع موثق دنیا هست.
اما بیا من شما رو و اون اخوند رو با شخصی اشنا کنم به اسم اراتوستن . اراتوستن یه فرد یونانی بود که سیصد سال قبل مسیح به دنیا اومد. فردی که حدودا ۹۰۰ سال قبل محمد به دنیا اومد.
این شخص چیکار کرد؟ اول از همه کروی بودن زمین رو ثابت کرد. اونم نه با حرف و حدیث و این چیزا. بلکه با محاسبات ریاضی این چیزا رو ثابت کرد. بعدم محیط زمین رو محاسبه کرد. شما میدونی که برا محاسبه ی محیط زمین اول از همه باید به گرد بودن زمین برسی.
حالا به نظر شما چطور ممکنه یه فردی ۹۰۰ سال قبل محمد به دنیا بیاد و با زبان ریاضی و محاسبات ریاضی این چیزا رو محاسبه کنه ولی شما قبولش نداشته باشی و تنها یه جمله تو قران رو میخوایی قبول کنی که حتی با ریاضیات هم حساب نشده؟
ایا احتمال نمیدی محمد که تاجر بوده و تو متون تاریخی به شام هم بارها سفر داشته شنیده باشه که یکی تو یونان گفته زمین گرده و بعدها اومده برا مردم سخنرانی کرده که بله زمین گرده؟
ایا احتمال نمیدی که جبرئیل و خدای محمد همون متون علمی یونانیها بوده که بعد از فوت محمد و دویست سال بعد به عراق منتقل شدن؟
برام جالبه مسلمونا هی میگن تو زمان اسلام علم پیشرفت کرد. اما نمیگن این علمی که هی ازش دم میزنن از کجا اومد. ایا این علوم که باعث شد بغداد مرکز علمی دنیا بشه همینطوری از زیر بوته به عمل اومد؟ خیر. این علوم از یونان منتقل شد. نه تنها به مراکز علمی مسلمونا بلکه به مراکز علمی بریتانیا و چین هم منتقل شد.
به هند منتقل شد. کلا ما دوتا نقطه ی علم خیز تو دنیای باستان داشتیم که یونان و هند بود. علوم از این دونقطه منتقل میشدن به باقی دنیای اون موقع.
مثل الان که شما تو ایران هیچوقت بازم تاکید میکنم هیچوقت با نتونستی یه کاوشگر به مریخ بفرستی اما علومی تو دانشگاهامون تدریس میشه درباره ی کره ی ماه و خاصیت اونجا که به ما منتقل شده. از کجا منتقل شده؟ از کشورایی که انسان و ماهنورد فرستادن. جالب اینه ما حتی خاک ماه رو هم داریم و خودم از نزدیک دیدم. ایا الان یه انسان میاد ادعای پیامبری کنه؟
نه نمیکنه. اما اگه مردم ایزوله باشن و از دنیای اطراف بیخبر باشن هرحرفی بگی قبول میکنن. مثلا الان ببین کره ی شمالی رو. مردمشون واقعا فکر میکنن از نسل خدا هست رهبرشون. یا کره ی شمالی رو ببین. سیصد سال درهاشون بسته بود. مردمشون به باور رسیده بودن رهبرشون خدا هست.
عربهام همین. مردمشون تو یه صحرا بودن باقی جاها رو که ندیده بودن.
دنبال ایین محموله پرستی باش. ببین مردمی تو اقیانوس ارام سالها صدها سال هزاران سال تو یه محیط ایزوله زندگی کردن. مردمی که به جز گومبا گومبا کردن و نیزه ی چوبی ساده چیزی بلد نبودن بسازن.
اما وقتی تو جنگ جهانی دوم امریکاییا رو دیدن فکر کردن اینا واقعا خدان. وقتی دیدن سربازای امریکایی پشت یه بیسیم میشنن و حرف میزنن و بعدم یه هواپیما میاد با کلی غذا و محموله فکر کردن امریکاییا پشت بیسیم عبادت میکردن و اون هواپیما رو یه خدا یا یه قدرت فرابشری فرستاده. بعدم شروع کردن به همین کارها. با چوب یه چیزی شبیه بیسیم و هواپیما ساختن به این امید که براشون غذا بیاد. مستندشم هست. ببینین
مردمشون به صورت عجیبی اعتقاد دارن این دینشون واقعی هست. طرف مستندساز ازش میپرسه ایا براتون غذا اومده اینطوری؟ میگه اره اومده. ازش پرسیدن کی؟ گفتش بچه بودم تا نوجوانی از اسمون با بال زدن غذا اومد.
منظور اون غذاها و بسته های کمک هستش که امریکا بعد جنگ طی چندسال تو جزیره های اقیانوس ارام پخش میکرد تا مردمشون از گرسنگی نمیره.
تو این سالها چندین بار مستند از این دین محموله پرستی ساختن.
دین همینه. الان شما بری اون جزیره ی اقیانوس ارام بهشون بگی دروغه میگه نه بابا خودم دیدم معجزه کرد از اسمون غذا اومد.باز خوبه شمشیر نگرفتن دنیا رو مثل خودشون کنن
با این حرفای چرتو پرتت وقت دیگران رو نگیر و ذهنشون رو هم مشغول نکن مثلا یه نمونه از گفته های قران تو که میگی حضرت محمد از یکی شنیده اومده تو قران نوشته خیر اینطور نیست قران رو خدا فرستادا صلا حضرت محمدکه دستگاه های پیشرفته امروزی و اشعه های مادون قرمز، ماورای بنفش، گاما، ایکس و.. رو در اختیار نداشت چطوری خبر داد که رحم مادر سه پرده داره و جنین مراحل از نطفه، علقه، مضفه، لحم و عظام وبعد دمیدن روح را طی می کنه اینا همه کلام خداست و تو با شبه هات لطفا مردم رو گمراه نکن
هیچ کدوم از موارد بالا تاییدی بر وجود چشم زخم نیست بهتر بود از تنها منبع موثق یعنی قران در این مورد مطلب قرار میدادید البته اگر درباره چشم زدن خداوند چیزی گفته باشد و این رو یادمان باشد هیچ چیز بدون اراده خداوند انجام نمیشود حتی افتادن یه برگ خشک
اوه اوه تنها منبع موثق دنیا.
اوخ اوخ اوخ
ببینین یه اخوندی هفته پیش میگفت قران تنها منبعی هست که ۱۴۰۰ سال پیش گفته کره ی زمین گرده پس قران تنها منبع موثق دنیا هست.
اما بیا من شما رو و اون اخوند رو با شخصی اشنا کنم به اسم اراتوستن . اراتوستن یه فرد یونانی بود که سیصد سال قبل مسیح به دنیا اومد. فردی که حدودا ۹۰۰ سال قبل محمد به دنیا اومد.
این شخص چیکار کرد؟ اول از همه کروی بودن زمین رو ثابت کرد. اونم نه با حرف و حدیث و این چیزا. بلکه با محاسبات ریاضی این چیزا رو ثابت کرد. بعدم محیط زمین رو محاسبه کرد. شما میدونی که برا محاسبه ی محیط زمین اول از همه باید به گرد بودن زمین برسی.
حالا به نظر شما چطور ممکنه یه فردی ۹۰۰ سال قبل محمد به دنیا بیاد و با زبان ریاضی و محاسبات ریاضی این چیزا رو محاسبه کنه ولی شما قبولش نداشته باشی و تنها یه جمله تو قران رو میخوایی قبول کنی که حتی با ریاضیات هم حساب نشده؟
ایا احتمال نمیدی محمد که تاجر بوده و تو متون تاریخی به شام هم بارها سفر داشته شنیده باشه که یکی تو یونان گفته زمین گرده و بعدها اومده برا مردم سخنرانی کرده که بله زمین گرده؟
ایا احتمال نمیدی که جبرئیل و خدای محمد همون متون علمی یونانیها بوده که بعد از فوت محمد و دویست سال بعد به عراق منتقل شدن؟
برام جالبه مسلمونا هی میگن تو زمان اسلام علم پیشرفت کرد. اما نمیگن این علمی که هی ازش دم میزنن از کجا اومد. ایا این علوم که باعث شد بغداد مرکز علمی دنیا بشه همینطوری از زیر بوته به عمل اومد؟ خیر. این علوم از یونان منتقل شد. نه تنها به مراکز علمی مسلمونا بلکه به مراکز علمی بریتانیا و چین هم منتقل شد.
به هند منتقل شد. کلا ما دوتا نقطه ی علم خیز تو دنیای باستان داشتیم که یونان و هند بود. علوم از این دونقطه منتقل میشدن به باقی دنیای اون موقع.
مثل الان که شما تو ایران هیچوقت بازم تاکید میکنم هیچوقت با نتونستی یه کاوشگر به مریخ بفرستی اما علومی تو دانشگاهامون تدریس میشه درباره ی کره ی ماه و خاصیت اونجا که به ما منتقل شده. از کجا منتقل شده؟ از کشورایی که انسان و ماهنورد فرستادن. جالب اینه ما حتی خاک ماه رو هم داریم و خودم از نزدیک دیدم. ایا الان یه انسان میاد ادعای پیامبری کنه؟
نه نمیکنه. اما اگه مردم ایزوله باشن و از دنیای اطراف بیخبر باشن هرحرفی بگی قبول میکنن. مثلا الان ببین کره ی شمالی رو. مردمشون واقعا فکر میکنن از نسل خدا هست رهبرشون. یا کره ی شمالی رو ببین. سیصد سال درهاشون بسته بود. مردمشون به باور رسیده بودن رهبرشون خدا هست.
عربهام همین. مردمشون تو یه صحرا بودن باقی جاها رو که ندیده بودن.
دنبال ایین محموله پرستی باش. ببین مردمی تو اقیانوس ارام سالها صدها سال هزاران سال تو یه محیط ایزوله زندگی کردن. مردمی که به جز گومبا گومبا کردن و نیزه ی چوبی ساده چیزی بلد نبودن بسازن.
اما وقتی تو جنگ جهانی دوم امریکاییا رو دیدن فکر کردن اینا واقعا خدان. وقتی دیدن سربازای امریکایی پشت یه بیسیم میشنن و حرف میزنن و بعدم یه هواپیما میاد با کلی غذا و محموله فکر کردن امریکاییا پشت بیسیم عبادت میکردن و اون هواپیما رو یه خدا یا یه قدرت فرابشری فرستاده. بعدم شروع کردن به همین کارها. با چوب یه چیزی شبیه بیسیم و هواپیما ساختن به این امید که براشون غذا بیاد. مستندشم هست. ببینین
مردمشون به صورت عجیبی اعتقاد دارن این دینشون واقعی هست. طرف مستندساز ازش میپرسه ایا براتون غذا اومده اینطوری؟ میگه اره اومده. ازش پرسیدن کی؟ گفتش بچه بودم تا نوجوانی از اسمون با بال زدن غذا اومد.
منظور اون غذاها و بسته های کمک هستش که امریکا بعد جنگ طی چندسال تو جزیره های اقیانوس ارام پخش میکرد تا مردمشون از گرسنگی نمیره.
تو این سالها چندین بار مستند از این دین محموله پرستی ساختن.
دین همینه. الان شما بری اون جزیره ی اقیانوس ارام بهشون بگی دروغه میگه نه بابا خودم دیدم معجزه کرد از اسمون غذا اومد.باز خوبه شمشیر نگرفتن دنیا رو مثل خودشون کنن
واقعا عالی نوشتید . ممنون
با این حرفای چرتو پرتت وقت دیگران رو نگیر و ذهنشون رو هم مشغول نکن مثلا یه نمونه از گفته های قران تو که میگی حضرت محمد از یکی شنیده اومده تو قران نوشته خیر اینطور نیست قران رو خدا فرستادا صلا حضرت محمدکه دستگاه های پیشرفته امروزی و اشعه های مادون قرمز، ماورای بنفش، گاما، ایکس و.. رو در اختیار نداشت چطوری خبر داد که رحم مادر سه پرده داره و جنین مراحل از نطفه، علقه، مضفه، لحم و عظام وبعد دمیدن روح را طی می کنه اینا همه کلام خداست و تو با شبه هات لطفا مردم رو گمراه نکن
با دو تا کتاب دو تا مستند دیدن خیلی گردن کلفت میشه این انسان
سلام
پیشنهاد میکنم دو کلیپ زیر را نیز ببینید:
نماد چشم زخم
https://www.aparat.com/v/4VPuY
راز چشم زخم
https://www.aparat.com/v/R8lFD