قلعه بابک خرمدین که در منطقه «ارسباران قره داغ» و در ارتفاع ۲۳۰۰ متری از سطح زمین قرار دارد، روزگاری نماد مقاومت در برابر بیگانگان بوده است.
بابک خرمدین را باید یکی از بزرگترین قهرمانان و چهره تاریخ مبارزات استقلال‌طلبانه ایران در برابر حمله اعراب دانست. دلیلش هم این است که این مرد بزرگ حدود بیست و دو سال مبارزه کرد. مبارزه‌های طولانی و کوبنده او از اصالت نهضتش حکایت دارند.
بابک از میان مردم ساده و زحمتکش کشورش برخاسته بود، روحی سرشار از عشق وطن داشت، از جور و ستم اعراب به تنگ آمده بود و تمامی این کارها را تنها برای آزادی ایران می‌کرد و می‌جنگید تا کشورش را از دست بیگانگان خارج کند.
در منابع مختلف در مورد هواداران بابک اختلاف نظر هست و برخی ۲۰ هزار نفر و برخی ۳۰۰ هزار نفر را پیرو وی می‌دانستند.
پایداری بابک خرمدین پس از بیست و دو سال با خیانت یکی از دوستان او به نام افشین پایان یافت و این مبارز به دست معتصم، شکنجه و سپس اعدام شد.
نقل‌قول‌های زیادی در مورد حرف‌های او در لحظه قبل از اعدام وجود دارد که تعدادی را در زیر نوشته‌ایم:
تو ای معتصم خیال مکن که با کشتن من فریاد استقلال طلبی ایرانیان را خاموش خواهی کرد من لرزه‌ای بر ارکان حکومت عرب انداخته‌ام که دیر یا زود آن را سرنگون خواهد نمود.
تو اکنون که مرا تکه‌تکه می‌کنی هزاران بابک در شمال و شرق و غرب ایران ظهور خواهد کرد و قدرت پوشالی شما پاسداران جهل و ستم را از میان بر خواهد داشت.
این را بدان که ایرانی هرگز زیر بار زور و ستم نخواهد رفت و سلطه بیگانگان را تحمل نخواهد کرد من درسی به جوانان ایران داده‌ام که هرگز آنرا فراموش نخواهند کرد.
من مردانگی و درس مبارزه را به جوانان ایران آموختم و هم‌اکنون که جلاد تو شمشیرش را برای بریدن دست و پاهای من تیز می‌کند صدها ایرانی با خون بجوش آمده آماده طغیان هستند.
خیال مکن که با کشتن من فریاد استقلال طلبی ایرانیان را خاموش خواهی کرد.
گفته می‌شود چون یکدست بابک را به شمشیر زدند، بابک با خونی که از بازویش فوران می‌کرد صورتش را رنگین کرد. خلیفه از او پرسید: چرا چنین کردی؟ بابک گفت: وقتی دست‌هایم را قطع کنند خون‌های بدنم خارج می‌شود و چهره‌ام زرد می‌شود و تو خواهی پنداشت که رنگ رویم از ترسِ مرگ زرد شده است. چهره‌ام را خونین کردم تا زردی آن دیده نشود.
به این ترتیب دست‌ها و پاهای بابک را بریدند.چون بابک بر زمین درغلتید، خلیفه دستور داد شکمش را پاره کنند. پس از ساعاتی که این حالت بر بابک گذشت، دستور داد سرش را از تن جدا کنند. پس از آن چوبه‌ی داری در میدان شهر سامرا افراشتند، بابک را دار زدند و سرش را خلیفه به خراسان فرستاد.
قعله بابک کجاست؟
قلعه بابک یا قلعه جمهور در ۳ کیلومتری شهرستان کلیبر و ۵۰ کیلومتری شمال شهرستان اهر در استان آذربایجان شرقی قرار دارد.
این قلعه با نام «قلعه و قصر جمهور» در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۶۲۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
این قلعه حدود ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. موقعیت استراتژیک قلعه بابک به گونه‌ای است که به گفته بلعمی، یک مشت مردجنگی می‌توانند از آن در برابر سپاه چند هزار نفری محافظت کنند.
مشخصات قعله بابک خرمدین
قعله بابک خرمدین، یک قلعه دفاعی است که در دوران اشکانی یا به‌احتمال قوی‌تر در زمان حکومت پادشاهان ساسانی ساخته شده و شباهت زیادی به سبک معماری مجموعه سلیمان مربوط به دوران ساسانی دارد.
با اینکه بیش از ۱۲۰۰ سال از ساخت این قلعه می‌گذرد، هنوز بخش‌هایی از آن پرصلابت و استوار پابرجا مانده است.
اطراف این قلعه را از هر طرف دره‌های عمیقی با ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر عمق فراگرفته است و تنها از یک سو راهی باریک و صعب‌العبور برای دسترسی به این قلعه وجود دارد.
بنای دژ دو طبقه و سه طبقه بوده و پس از ورودی قرارگرفته است و پس ازآن تالار اصلی وجود دارد که اطراف آن را هفت اتاق فرا گرفته است، اتاق‌هایی که به تالار مرکزی راه دارند.
در قسمت شرقی دژ، تأسیسات دیگری مرکب از اتاق‌ها و آب‌انبارها ساخته شده است؛ سقف آب‌انبارها با طاق جناغی و گهواره‌ای استوار شده‌اند.
در سمت شمال غربی دژ پلکان‌هایی سرتاسری وجود داشته که اکنون ویران شده و قسمت‌هایی از آن بیرون خاک است و تنها راه صعود به بخش‌های مرتفع‌تر بنا است.
قبل از رسیدن به دروازه قلعه و ورود به بنای مستحکم دژ باید از معبری عبور کرد که به صورت دالانی است و از سنگ‌های منظم طبیعی شکل گرفته و تنها گنجایش عبور یک نفر را دارد و دو نفر به سختی می‌توانند از آن بگذرند. فاصله این معبر تا باروی قلعه در حدود ۲۰۰ متر است و مقابل آن قرار دارد. از همین نقطه است که صعوبت راه و ابهت خاص این قلعه رفیع و موقعیت خیره کننده آن بیننده را به اعجاب وا می دارد.
برای نفوذ به داخل تنها راه ورود دروازه اصلی است و از کوهستان امکان وارد شدن به قلعه وجود ندارد. با گذر از دروازه ورودی و پشت سر گذاشتن بارو، برای رسیدن به دژ اصلی باید از گذرگاهی باریک که حدود ۱۰۰ متر صعود از ارتفاع را نیز به همراه دارد، گذشت تا به مدخل ورودی قلعه رسید، مسیری صعب‌العبور که از یک سمت مشرف به دره‌ای است با جنگل‌های تنگ و ژرفایی در حدود ۴۰۰ متر که به صورت تیغه و دیواره تا قعر دره ادامه دارد.
پس از صعود، برای ورود به دژ اصلی از مدخل دیگری با پلکان‌هایی نامنظم باید عبور کرد. طرفین مدخل دژ، به وسیله دو ستون کاذب مشخص شده است.
مسیر دسترسی به قلعه بابک خرمدین
هشت کیلومتر از کلیبر تا جایی که پاترول‌ها آماده‌ی رساندن گردشگران به نزدیکی قلعه هستند هستند، فاصله است. کمتر از ۳۰ دقیقه دقیقه با پاترول سفر در مسیر سنگلاخی بالا می‌روید تا به ایستگاه اوبا برسید. اوبا محل زندگی عشایر چلبیانلو است. در راه برگشت می‌توانید از آنها صنایع دستی، نان محلی و دوغ بخرید.
از این‌جا راه‌پیمایی و کوهنوردی آغاز می‌شود. ۲۰۰ متر مانده به قلعه مسیر بسیار باریک می‌شود. تعجبی هم ندارد، قرار نبوده کسی به‌راحتی قلعه را فتح کند.
در مسیری که برای رسیدن به قلعه بابک طی می‌کنید، فروشگاه کوچکی با چند عدد صندلی وجود دارد که می‌توانید نوشیدنی خنک و مقداری خوراکی از آن تهیه کنید؛ اما اگر خوردنی خاصی مد نظر دارید، باید آن را از قبل تهیه کرده باشید تا مسیر قلعه را راحت‌تر بپیمائید.
همچنین بهتر است لباس و کفش مناسب کوهپیمایی، کلاه و عینک آفتابی نیز به همراه داشته باشید.
مسیر دوم برای رسیدن به بالای قلعه بابک، گذرگاه هتل بابک است که بعد از روستای شجا‌ع‌آباد قرار دارد. در این مسیر بیشتر از هزار پله سنگی وجود دارد که صعود از آنها بسیار خسته کننده است.
مسیر سخت‌تر اما زیباتری هم وجود دارد. راهی که از دره قلعه (قلعه دره‌سی) که در جنگل قرار دارد، شروع می‌شود. در این راه لازم است راهنمای محلی داشته باشید. به‌ویژه اگر جنگل را مه بگیرد، امکان گم شدن وجود دارد پس حتما با راهنمای محلی و تجهیزات کامل این مسیر را طی کنید.
بدون نظر