با عفونت واژن و راه‌های پیشگیری و درمان آن آشنا شوید

عفونت‌های ناحیه تناسلی از شایع‌ترین شکایت‌های بانوان به ویژه در سن تولید مثل  یعنی ۱۸  تا ۵۰ سالگی است.

افزایش ترشح اگر باعث تغییر رنگ، بو، التهاب ناحیه تناسلی، خارش و سوزش شود، غیر طبیعی است. به ویژه اگر بیمار در زمان عادت ماهیانه نباشد، اما ترشح خونی داشته باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کند.

عفونت‌ زنان می‌تواند داخل رحم، لوله‌ها و تخمدان‌ها یا دهانه رحم و بخش خروجی تناسلی را درگیر کند که عوارض ناشی از آن متفاوت است.

البته باید بدانید حساسیت‌ها و مسائل روحی و عصبی هم می‌تواند به خارش و سوزش و ترشح منجر شود.

چرا ناحیه تناسلی عفونت می‌گیرد؟

اولین علتی که برای این مشکل می‌توان بیان کرد، رعایت نکردن بهداشت موضعی است. گرم و مرطوب بودن طولانی نشیمنگاه و استفاده از لباس زیر تنگ و غیرنخی که مدت طولانی تعویض نشود هم از دیگر علت‌های بروز این مشکل است.

هر عاملی که به تضعیف سیستم ایمنی بدن منجر شود مثل سرطان‌ها، بارداری، شیمی‌درمانی، ایدز، اعمال جراحی و غیره باعث بروز عفونت زنان خواهد شد.

عفونت واژن چیست؟

عفونت واژن از شایع‌ترین بیماری های زنان و نوعی التهاب است که موجب ترشح، خارش واژن و درد در این ناحیه می‌شود.

عفونت واژن سه نوع مختلف دارد:

• واژینوز باکتریال: این عفونت باعث تغییر در سطح طبیعی باکتری‌های واژن و رشد بیش از حد آنها می‌شود.
  واژینوز باکتریال زمانی رخ می‌دهد که تعادل میکروارگانیسم‌هایی که در واژن زندگی می‌کنند، به هم بخورد. دوش مهبل نیز خطر آن را افزایش می‌دهد.
  اگر این مشکل درمان نشود، باعث ابتلا به بیماری التهابی لگن و در پی آن عوارضی مانند نازایی ، بارداری خارج رحمی یا زایمان زودرس می‌شود.
• عفونت قارچی واژن: این عفونت هم معمولا ناشی از وجود نوعی قارچ موسوم به کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) است.
  در یک عفونت قارچی، معمولا رشد بیش از حد کاندیدا باعث خارش و سوزش و گاهی ترشح سفید غلیظ و پنیری شکل می‌شود.
  این عفونت معمولا به دنبال مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها (به دلیل از بین بردن باکتری‌های طبیعی محیط مهبل) و قرص‌های ضدبارداری روی می‌دهد.
• تریکومونیازیس: نوعی انگل این عفونت را به وجود می‌آورد و از راه تماس جنسی منتقل می‌شود. نشانه‌ی این عفونت خارش و سوزش و ترشح زرد مایل به سبز است.
  برخی از این عفونت‌ها مشکل خاصی با برقراری روابط زناشویی ایجاد نمی‌کنند اما گاهی واژینیت‌ها در زمینه بیماری خاصی ایجاد می‌شوند، مثلا دیابت کنترل نشده یا هنگام بارداری.
  در دوران بارداری، به علت اینکه ph محیط واژن تغییر می‌کند، مادر مستعد ابتلا به برخی عفونت‌ها خواهد شد.
  در افرادی که به مدت طولانی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند، چون این داروها فلور نرمال محیط واژن را از بین می‌برند، عفونت و خارش ایجاد می‌شود.

در بالا توضیح دادیم که برخی حساسیت‌ها و مسائل روحی و عصبی هم می‌تواند به خارش و سوزش و ترشح منجر شود. یعنی  برخی مشکلات پوستی هم باعث خارش ناحیه تناسلی می‌شوند؛ درماتیت تحریکی و درماتیت تماسی از آن جمله است.

رعایت نکردن نکات بهداشتی، پوشیدن لباس تنگ، استفاده از کرم‌های مختلف و برخی اسپری‌های خوشبوکننده و نوار بهداشتی نامناسب ممکن است از علت‌های به وجودآورنده خارش باشد.

یا مثلا استفاده از کرم‌های ضدخارش و ضدقارچ که معمولا بیماران بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌کنند، یکی از عوامل اصلی بروز خارش است.

درماتیت زمانی رخ می‌دهد که پوست با یک ماده شیمیایی مثلا صابون‌های عطری و پاک‌کننده‌های قوی تحریک شود.

درماتیت تماسی هم واکنش آلرژیک سیستم ایمنی به یک ماده مثل عطر است.

افرادی که پوست آنها در ناحیه واژن حساس است، نباید از مواد معطر و پاک‌کننده‌های نامناسب استفاده کنند. اگر این عفونت‌ها در سنین خیلی پایین یا در یائسگی ایجاد شوند باید به دنبال علت زمینه‌ای گشت.

علایم عفونت ناحیه تناسلی چیست؟

در صورتی که عفونت محدود به واژن باشد، علائم شامل ترشحات بدبو، سوزش و خارش واژن و پوست ناحیه تناسلی، التهاب و ورم ناحیه و حتی علائم ادراری مثل سوزش هنگام دفع ادرار می‌شود. البته گاهی سایر علائم عفونت ادراری مثل تکرر ادرار را هم باید به نشانه‌های فوق افزود که در این صورت، فقط معاینه داخلی و انجام آزمایش ادرار به تشخیص درست عفونت کمک می‌کند.

در صورت درگیری مناطق بالاتر، مثل گردن رحم و خود رحم علائمی مثل درد هنگام نزدیکی، درد زیاد زمان پریود، افزایش خونریزی پریود یا خونریزی غیرطبیعی و لکه بینی بعد از نزدیکی دیده می‌شود.

البته متاسفانه عفونت رحم و دهانه رحم گاهی کاملا بدون علامت است، بویژه وقتی شدید باشد و لوله‌های رحمی را درگیر کند، یا در فضای شکم پخش شود و نیز زمانی که عفونت مزمن گردن رحم منجر به زخم دهانه رحم شود. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌ها به‌طور مرتب به پزشک متخصص زنان مراجعه کنند.

پیشگیری و درمان عفونت‌های زنانه

از آن جا که پیشگیری همواره بر درمان مقدم است، برای کنترل و پیشگیری عفونت‌های تناسلی بهترین روش مراجعه هر ۴ – ۶ ماه یک بار حتی بدون هیچ مشکلی به متخصص زنان برای چکاپ و هر ۲ – ۱ سال برای انجام پاپ اسمیر است.

عفونت قارچی با داروهای ضدقارچ درمان می‌شود که به صورت کرم، شیاف یا قرص در دسترس هستند.

اگر این خارش به دلیل واژینیت باشد تا وقتی عامل ابتلا درمان نشود، خارش برطرف نخواهد شد، بنابراین توصیه می‌شود حتما برای درمان خارش ناحیه تناسلی به پزشک مراجعه کنید.

استفاده از برخی کرم‌های موضعی که توسط پزشک تجویز می‌شود، می‌تواند این خارش را بهبود دهد اما در عفونت‌های مقاوم به کرم‌های موضعی، معمولا لازم است داروهای ضدقارچ هم به صورت خوراکی مصرف شوند.

بهترین ماده برای تمیز کردن ناحیه تناسلی، استفاده از آب معمولی یا ژل‌های مخصوص شستشوی واژن (در صورت لزوم)است که در همه داروخانه‌ها موجود بوده و باعث می‌شود محیط واژن برای رشد میکروب‌های غیر بیماری‌زا مناسب و برای رشد میکروب‌های بیماری‌زا نامناسب باشد.