ناجی بازار خودرو کیست؟

آمار و ارقام اقتصادی نشان می‌دهد که صنعت خودرو بعد از نفت، مهم‌ترین صنعت کشور به لحاظ بزرگی سهم بازار، نیروی کار فعال، گردش مالی، تاثیر عمیق اجتماعی و البته حاشیه سود کلان است. حال و روز بازار خودرو حداقل طی یک دهه اخیر تعریفی نبوده است. به ویژه با روی کار آمدن ترامپ طی حدود دو سال اخیر که اوضاع به مراتب بدتر هم شده است.

تلاش‌های فراوانی برای به دست گرفتن عنان این اسب سرکش انجام شده است. از وزیر صنعت و مدیران عامل خودروسازان گرفته تا نمایندگان مجلس و روسای نهادهای نظارتی و کنترلی. اما در نهایت انصاف باید بگوییم که تمامی این تحرکات چندان مفید و راهگشا نبوده است.

اینکه تلقی شود بازار و صنعت خودرو از بحران رهایی پیدا کرده، نه روی کاغذ منطقی است و نه در دنیای واقعی.

مشکلات خودروسازان کم که نشده بی‌تردید بیشتر هم شده است. قطعه‌سازان با پایین‌ترین ظرفیت و توانایی خود کار می‌کنند. البته غرب نیز چندان بیکار نبوده و از حداکثر توان خود برای ضربه زدن استفاده می‌کند.

در این میان سوالات مهمی پیش می‌آید که راه چیست؟ مقصر کیست و شاید در بهترین حالت ناجی این شرایط نامساعد کجاست؟

چه خبر از بازار خودرو؟

نگاهی به حال و روز فعلی بازار نشان می‌دهد که هنوز معاملات به سامان نرسیده است. شاخص قیمت روز خودرو همچنان مثل شناور بازیگوشی به شدت متلاطم است البته نه به میزان پیش از تابستان گذشته. خودروهای پرتیراژ مثل پژو ۲۰۶، سمند LX، پژو پارس، خانواده پراید، پژو ۴۰۵ و تیبا هنوز یا بر مدار گرانی سیر می‌کنند و یا بعد از یک کاهش جزئی قیمت بار دیگر به طرز ناخواسته‌ای به سمت بالا جهش دارند. اما نکته مهم اینجاست که نه گرانی و نه ارزانی تاثیری در بهبود بازار ندارد. در واقع خرید و فروش خودرو به یک رکود عمیقی فرو رفته است.

در خرید و فروش خودرو منتظر چه چیزی باشیم؟

اینکه برنامه بعدی خودروسازان چیست و یا سمت و سوی بازار به کدام جهت است، حقیقتاً سوالاتی است که پاسخی برای آن وجود ندارد. آنچه مسلم است نزول تعدد خرید خودرو است که نشانه‌ای روشن از عدم موفقیت برنامه‌های مدون پیشین خواهد داشت. به نظر می‌رسد که ارگان‌های مثل سازمان حمایت و شورای رقابت نتوانسته‌اند در این میدان‌داری چندان سربلند بیرون نشان بدهند.

البته قوه قضائیه در بالادست توانست با دانه درشت‌ها برخورد کند که تبعات مثبت آن را به سرعت در بازار شاهد بودیم. اما به نظر می‌رسد که دولت و مجلس نسبت به کنترل اوضاع با یکدیگر تعارف می‌کنند. وزارت صنعت برنامه‌های بهینه‌سازی را به آینده‌ای نزدیک موکول می‌کند و مجلس برای تصویب طرح ساماندهی صنعت خودرو منتظر بررسی‌های بیشتر است. انتظار برای اقدام عاجل شاید با توجه به این کشمکش‌ها چندان عقلانی نباشد.

تنها کاری که خودروسازان می‌کنند

شرکت‌های خودروساز در صورتی که بخواهند دست روی دست بگذارند و منتظر تصمیم دولت، مجلس و یا هر نهاد دیگری باشند، بی‌تردید با بازاری متلاطم‌تر از آنچه هست روبه‌رو خواهند بود. به نظر می‌‌رسد که خودرویی‌ها در حال حاضر بهترین کاری که می‌توانند انجام دهند، بازی با شرایط فروش است. آن‌طور که در شرایط فروش ایران‌ خودرو هم شاهد هستیم استراتژی جدید خودروسازان مانور روی مدل‌های موجود است که تولید و تحویلشان هم بی‌دردسر باشد. در واقع دو خودروساز بزرگ می‌دانند که در صورتی که بار دیگر نتوانند از پس تعهدات خود بربیایند باید خود را آماده مواجهه با سخت‌ترین انتقادها و اعتراضات کنند. در شرایط فعلی نمی‌توان از مدیران خودروسازی‌ها انتظار چندانی داشت. همینکه شرکت‌ها بتوانند تولیدات ناقص خود را از کف کارخانه‌ها جمع‌آوری کنند برای بازار نهایت لطف است.