برنده رفراندوم «هنگ کنگ» بر سر اعتراضات چند ماهه؛ طرفداران چین یا معترضان دموکراسی‌خواه؟

بیش از ۴ میلیون شهروند هنگ کنگ برای انتخاب صدها کرسی شوراهای منطقه ای فردا به پای صندوق رأی می روند، انتخاباتی که از آن به عنوان یک رفراندوم در مورد اعتراضاتی که نزدیک به شش ماه است هاب اقتصادی و تجاری آسیا را وارد بحران و چالشی بی سابقه کرده یاد می شود. انتخابات هنگ کنگ همواره در صلح و آرامش برگزار شده و حتی در بسیاری از موارد نیز شرکت مردم در آن ها و هیجانشان برای رأی دادن بسیار کم و سرد بوده است اما مقامات رسمی هنگ کنگ اعلام کرده اند که در این شرایط که تنش در شهر در بالاترین حد ممکن خود قرار دارد، برای به عقب انداختن انتخابات و یا بستن مراکز رأی گیری، در صورت وقوع خشونت، درنگ نخواهند کرد.

پلیس نیز اعلام کرده که نیروهای ضد شورش به صورت نامحسوس و پنهان در مراکز رأی گیری مستقر خواهند شد. بعد از ماه ها ناآرامی و ادعاهای طرفین مبنی بر اینکه آن ها نماینده واقعی اکثریت مردم شهر هستند، انتخابات فردا می تواند اولین آزمایش عینی در مورد دیدگاه مردم هنگ کنگ نسبت به اعتراضات چند ماهه و دولت است. به گفته دولت این بخش خودمختار از چین، اعتراضات حمایت عامه مردم را از دست داده و اکثریت خاموش هنگ کنگی ها از خشونت و آشوب خسته و بیزار هستند و از نیروهای پلیس برای انجام هر کاری به منظور پایان دادن به ناآرامی و خشونت حمایت خواهند کرد. در طرف دیگر ماجرا، معترضان بر این باورند که شهروندان هنگ کنگی بدون توجه به هزینه در کنار آنان بوده و نبود تظاهرات گسترده و عمومی در ماه های اخیر تنها به خاطر افزایش محدودیت های اعمال شده توسط دولت در زمینه اجتماعات عمومی بوده است.

اکنون ماه هاست که این درگیری لفظی و کشمکش بین دو طرف در جریان بوده و با بزرگ تر شدن شکاف در بین مردم و دولت، بحث دو طرف به خشونت و تقابل بیشتری گراییده است. هر دو طرف شواهدی مشترک و مشابه را دال بر درستی ادعا و دیدگاه خود می دانند- مردم برای تمیز کردن خیابان ها و باز کردن مسیرهای بسته شده به خیابان می آیند و در کنار کارگران با جایگاه اجتماعی بالا در اعتراضات شرکت می کنند- اما این هفته، نتیجه واقعی و میدانی مشخص خواهد شد.

انتخابات تاریخی در هنگ کنگ

برخلاف مجمع قانونگذاری هنگ کنگ که توسط شبکه ای نیمه دموکراتیک از کرسی های مستقیماً انتخاب شده توسط مردم، حوزه های انتخاباتی عملی و رقابت های بسته تعیین می شود، شوراهای منطقه ای و محلی تنها اعضای رسمی دولت هنگ کنگ هستند که تماماً بر اساس انتخابات عمومی مردمی انتخاب می شوند: هر شهروند هنگ کنگی یک رأی. امسال همچنین اولین بار است که تمامی ۴۵۲ حوزه انتخاباتی شهر در انتخابات شرکت دارند و این بدان معناست که تمامی رأی دهندگان ثبت نام کرده که حدود ۵۶ درصد از جمعیت ۷.۴ میلیونی شهر را تشکیل می دهند می توانند رأی خود را در روز یکشنبه به صندوق بیندازند.

در گذشته، عدم مشارکت مردمی قابل توجه در انتخابات بدین معنا بود که کاندیداهای طرفدار چین در برخی از نقاط عملاً هیچ رقیبی نداشته و بدین ترتیب مشکل زیادی برای کنترل کردن ۱۸ شورای منطقه ای مجزا نداشتند. شوراهای منطقه ای  برای دوره ای ۵ ساله انتخاب می شوند و به مقدار قابل توجهی تنها بر روابط محلی کنترل خواهند داشت. این شوراها قدرت واقعی چندانی در اختیار نداشته و تنها در مسائلی که مربوط به منطقه خود بوده و همچنین بودجه هایی که به پروژه های محلی اعطا می شود به دولت مرکزی هنگ کنگ مشاوره و پیشنهاد خواهند داد.

بیشتر بخوانید: تاکتیک‌های هوشمندانه معترضان هنگ کنگی برای مقابله با قدرت استبداد تکنولوژیکی چین

مشارکت مردمی در انتخابات شوراهای محلی هنگ کنگ

انتخابات در سال های اخیر در هنگ کنگ از اهمیت بی سابقه ای برخوردار شده است که نشان دهنده نارضایتی عمومی بیشتر از سرعت رشد تحولات سیاسی در این شهر بوده است. کنت چان، کارشناس سیاست و حکومت از دانشگاه Baptist  هنگ کنگ در این باره چنین می گوید: «در ۱۰ سال اخیر یا همین حدود، نبود پیشرفت در زمینه انتخابات عمومی مانند انتخابات بین المللی باعث افزایش مشارکت مردم در سه انتخابات شوراهای منطقه ای اخیر شده است». مشارکت رأی دهندگان در سال ۲۰۱۵ نزدیک به ۴۷ درصد بود در حالی که در سال ۲۰۰۷ این عدد تنها ۳۸ درصد بوده که به عدد مشارکت مردمی در انتخابات مجمع قانونگذاری هنگ کنگ نزدیک تر شده است؛ انتخاباتی که از انتخابات شوراها بسیار مهم تر انگاشته می شود.

چان می گوید که حضور تمام ۴۵۲ حوزه انتخاباتی در رقابت فردا بی سابقه بوده و این موضوع می تواند امکان برنده شدن مخالفان دولت در بیش از نیمی از حوزه های انتخاباتی را دستکم روی کاغذ امکانپذیر سازد. به باور چان، وقوع چنین اتفاقی نه تنها پیامی واضح را به دولت این شهر ارسال می کند بلکه می تواند انتخاب مدیر اجرایی جدید شهر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. شوراهای محلی ۱۱۷ نفر از ۱.۲۰۰ عضو کمیته نمایندگان عمومی را انتخاب خواهند کرد، کمیته ای که اکنون رهبر شهر را تعیین می کند و این بدین معناست که اگر تظاهر کنندگان طرفدار دموکراسی بتوانند در این انتخابات عملکرد خوبی داشته باشند می توانند در تعیین جانشین رهبر به چالش کشیده کنونی هنگ کنگ، کری لم، در سال ۲۰۲۰ حرف های بیشتر و موثرتری برای گفتن داشته باشند.

۵ خواسته معترضان چیست؟

در حال حاضر، احزاب طرفدار دولت چین تمامی ۱۸ شورای محلی هنگ کنگ را کنترل می کنند، از این رو هر پیروزی برای کمپین شهروندان دموکراسی خواه به معنای یک پیروزی برای تظاهر کنندگان و در جهت خواسته های آنان تعبیر شود. اوایل ماه جاری، متیو چونگ، نفر شماره دو دولت هنگ کنگ، به قانونگذاران کشور گفت که دولت نتوانسته خشم عمومی را درک کند زیرا هیچ انتخابات عمومی در دسترس نبوده و مردم در مورد چندین مسئله نگران بوده و انتقاد داشته اند. ای اظهارات چونگ نشان می دهد که دولت هنگ کنگ نه تنها انتخابات متعدد را نادیده گرفته بلکه ادعا دارد که درک خواسته های معترضان نیز برای دولتمردان دشوار است.

این در حالی است که معترضان ماه هاست این شعار را در خیابان های هنگ کنگ فریاد می زنند: «۵ خواسته و نه یکی کمتر». این ۵ خواسته بدین شرح هستند: بازپس گیری و عقب نشینی کامل از لایحه استرداد مجرمان به چین که بانی اصلی اعتراضات چند ماه اخیر در چین بوده؛ شروع یک تحقیقات مستقل در مورد ادعاهای صورت گرفته مبنی بر خشونت نیروهای پلیس علیه معترضان؛ پس گرفتن دسته بندی اعتراضات ۱۲ ژوئن به معنای «شورش»؛ عفو و آزادسازی تمامی معترضان دستگیر شده؛ و معرفی انتخابات عمومی به سبک بین المللی برای انتخاب مدیر اجرایی و شورای قانون گذاری در هنگ کنگ. اگر چه برخی از کاندیداها شعارها و برنامه های خود را بر اساس مسائل نسبتاً محلی و استاندارد مربوط به حوزه انتخابیه خود مانند حذف پارکینگ غیرقانونی، ساخت یک جامعه دوستدار حیوانات و تقویت حفاظت از محیط زیست بنا کرده اند.

اما اقلیتی حدود ۱۳ درصدی از کاندیداها نیز عبارت «۵ خواسته و نه یکی کمتر» را در شعارها و برنامه های انتخاباتی خود گنجانده اند. در دو منطقه از شهر، سای کونگ و کولون سیتی، بیش از ۲۵ درصد کاندیداها از ۵ خواسته مذکور به عنوان برنامه های خود یاد کرده اند در حالی که ۲۳ درصد از نامزدهای منطقه شمالی یون لونگ به یک موضوع اساسی دیگر اشاره کرده اند و آن تحقیق در مورد حملات صورت گرفته نسبت به معترضان در ایستگاه مترو محلی در ۲۱ جولای بوده است. با این وجود، این شبهه و تردید نیز در میان کمپ معترضان وجود دارد که شاید برخی از کاندیداهای دموکراسی خواه کمتر شناخته شده، آنی که در ظاهر به نظر می رسند نباشند و در واقع برای شکستن آرا و ایجاد شکاف در میان رأی دهندگان دموکراسی خواه وارد این کارزار شده اند.

برای مقابله با این موضوع، یک گروه دموکراسی خواه به نام «قدرت دموکراسی» (Power For Democracy) که ظاهراً نمایندگی تمامی احزاب و گروه های دموکراسی خواه هنگ کنگ را بر عهده دارد، فهرستی از ۳۹۷ کاندیدای مورد حمایت و تایید خود در ۵۵ حوزه انتخابیه را منتشر کرده است. این فهرست به طور گسترده توسط معترضان و از طریق اپلیکیشن های پیام رسانی در اختیار دیگر معترضان قرار گرفته یا در متروها برای غریبه ها ارسال شده است. در گذشته، جریان سیاسی طرفدار دولت چین در مقایسه با احزاب مخالف همکاری و برنامه ریزی های بسیار بهتری داشته و در مواردی نیز مقامات چینی متهم شده بودند که برای جلوگیری از شکستن آرا به برخی از کاندیداها فشار وارد کرده بودند که از نامزد شدن کناره گیری نمایند. امسال نیز بزرگ ترین حزب طرفدار دولت چین با نام اتحاد دموکراتیک برای مصحلت و پیشرفت هنگ کنگ، ۱۷۹ کاندیدا برای انتخابات شوراهای شهر معرفی کرده است.

آیا انتخابات فردا در هنگ کنگ مهم است؟

پیامی که فردا توسط رأی دهندگان هنگ کنگی ارسال خواهد شد هنوز مشخص نیست و برای فهمیدن آن باید منتظر ماند. اما به طور قطع می توان گفت که با توجه به فضای شهر در حال حاضر و علیرغم تاریخچه انتخابات عادلانه، آزاد و سالم در هنگ کنگ (علیرغم محدودیت های سیستم سیاسی)، هر دو طرف در پایان رأی گیری های فردا ادعای تقلب یا اعمال نفوذ را خواهند داشت. برخی از تظاهرکنندگان از برنامه های پلیس برای استقرار نیروهای ضد شورش در مراکز رأی گیری انتقاد کرده و آن را اقدامی در جهت ارعاب رأی دهندگان دانسته اند. شکستی بزرگ برای طرفداران دولت هنگ کنگ نیز می تواند فشار را بر کری لم، رهبر کنونی دولت هنگ کنگ، برای تن دادن به خواسته های معترضان و دستیابی به یک راه حل سیاسی برای بحران مداوم چند ماه اخیر در این شهر افزایش دهد.

در مقابل، اگر کاندیداهای دموکراسی خواه نتوانند مقدار قابل توجهی از کرسی های محلی را بدست آورند، لم و دولت مرکزی در پکن می توانند از این موضوع به عنوان ابزاری برای توجیه تاکتیک های سختگیرانه تر نسبت به معترضان استفاده کنند. البته این موضوعات در صورتی صحت خواهد داشت که انتخابات فردا برگزار شود. سوال بزرگ هنوز این است که آیا مقامات دولتی اجازه برگزاری انتخابات در روز یکشنبه را داده یا آن را به طور کلی به زمان دیگری موکول خواهند کرد، قدرتی که دولت هنگ کنگ در برخی موارد توانایی اعمال و استفاده از آن را داراست. اکنون ماه هاست که بلاتکلیفی باعث فلج شدن هنگ کنگ شده است و همین موضوع باعث شده که بسیاری در مورد برگزاری انتخابات در زمان مقرر تردید داشته باشند. با این وجود در صورت برگزاری انتخابات فردا و اعلام نتایج آن، به بسیاری از سوالات و ابهاماتی که در ماه های اخیر در این شهر وجود داشته پاسخ داده خواهد شد.

بیشتر بخوانید: اعتراض دائمی؛ تتو کردن طرح های خاص توسط هزاران نفر از معترضان در هنگ کنگ